Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Przewlekłe zapalenie oskrzeli to zakażenie układu oddechowego, którego głównym objawem jest kaszel, suchy lub z odkrztuszaniem wydzieliny, któremu może towarzyszyć gorączka, a lekarz w badaniu fizykalnym może stwierdzić objawy osłuchowe, takie jak furczenia, czy świsty.

Najczęstszą przyczyną zachorowania na przewlekłe zapalenie oskrzeli jest palenie tytoniu (zarówno czynne, jak i bierne). Wśród rzadziej spotykanych czynników ryzyka można wymienić:
– narażenie na zanieczyszczenia środowiska,
– szkodliwe warunki pracy (wdychanie substancji toksycznych: substancji drażniących, pyłów, dymów, oparów),
– częste infekcje dróg oddechowych oraz zatok obocznych nosa,
– choroby uwarunkowane genetycznie, przebiegające z dysfunkcją rzęsek (np. zespół Kartagenera),
– wady rozwojowe dróg oddechowych (tchawicy, oskrzeli, płuc),
– niedobory pokarmowe (zwłaszcza deficyt białka).

Przy podejrzeniu przewlekłego zapalenia oskrzeli w trakcie badania podmiotowego pacjent zgłasza następujące objawy:
– przewlekły, długo utrzymujący się kaszel z odkrztuszaniem śluzowej, przezroczystej wydzieliny (w przypadku nadkażenia i infekcji – wydzieliny śluzowo-ropnej lub ropnej – żółto-zielonkawej, o nieprzyjemnym zapachu), nasilający się po przebudzeniu;
– trudności w oddychaniu, duszność (początkowo wysiłkowa, później także spoczynkowa);
– męczliwość, pogorszenie tolerancji wysiłku, senność;
– skłonność do infekcji.

Zwykle poza dokładnym badaniem fizykalnym nie są potrzebne dodatkowe badania. U niektórych chorych konieczne jest wykonanie radiogramu klatki piersiowej, najczęściej w celu wykluczenia zapalenia płuc, którego objawy bywają podobne (w przypadku zapalenia płuc zwykle gorączka i kaszel są bardziej nasilone, często obecna jest duszność, a lekarz stwierdza zmiany podczas osłuchiwania klatki piersiowej).

Bardzo ważne znaczenie ma eliminacja czynników ryzyka choroby. Palaczy obowiązuje bezwzględny nakaz zerwania z nałogiem. W leczeniu przewlekłego zapalenia oskrzeli wykorzystywane są: leki rozrzedzające oskrzela, leki mukolityczne, inhalacje nawilżające i rozszerzające drogi oddechowe (z pary wodnej lub 0,9% NaCl). W niektórych przypadkach konieczna może być tlenoterapia, stosowana głównie u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby.

W profilaktyce zapalenia oskrzeli, jak w większości ostrych infekcji zaleca się prowadzenie zdrowego trybu życia, dbanie o zdrową dietę, odpowiednią ilość ruchu na świeżym powietrzu, nieprzegrzewanie się i w miarę możliwości unikanie zwłaszcza w sezonie infekcyjnym dużych zbiorowisk, gdzie potencjalnie można zarazić się wirusami. W profilaktyce zapalenia oskrzeli wskazane są też szczepienia ochronne, zwłaszcza przeciw krztuścowi i grypie.