Przetoka odbytu

Przetoka odbytu jest małym tunelem, który łączy ropień, zainfekowaną jamę w odbycie z otworem na skórze wokół odbytu. Wewnątrz odbytu znajduje się szereg małych gruczołów, które wytwarzają śluz. Czasami gruczoły te ulegają zatkaniu i mogą ulec zakażeniu, co prowadzi do powstania ropnia. Część z tych ropni może przekształcić się w przetokę.

Przyczyną przetoki odbytu, podobnie jak ropnia odbytu jest infekcja bakteryjna gruczołów, które znajdują się w kanale odbytu. Ropień i przetoka to różne stadia tej samej choroby. Ropień jest ostrą fazą, przetoka- przewlekłą.
Rzadsze przyczyny przetoki to:
– choroba Leśniowskiego-Crohna,
– wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
– ciało obce,
– powikłanie po operacji przeprowadzonej w okolicy odbytu,
– uraz okolicy odbytu,
– nowotwór,
– naświetlania (radioterapia nowotworów okolicy krocza i miednicy),
– gruźlica,
– promienica.

Przetoce odbytu towarzyszą następujące objawy:
– wyciek ropny z niewielkiego otworu okolicy odbytu lub z kanału odbytu;
– uczucie przykrej wilgoci na skórze przy odbycie;
– świąd odbytu;
– nawracające ropnie w okolicy odbytu;
– ból w okolicy odbytu związany z okresowym zamknięciem ujścia przetoki, który może nasilać się podczas kaszlu oraz parcia na stolec, a następnie samoistnie ustępować;
– gorsze trzymanie gazów i stolca.

Aby postawić właściwą diagnozę przetoki odbytu, potrzebne jest dokładne zebranie wywiadu oraz badanie przez lekarza proktologa.
Diagnostyka przetok jest trudna i tylko doświadczeni lekarze proktolodzy są w stanie ją stwierdzić.
W badaniu wykorzystuje się badanie per rectum, anoskopię, ERUS (USG endorektalne, TRUS). W niektórych przypadkach badania obrazowe muszą zostać pogłębione o rezonans magnetyczny miednicy, celem dokładnego zobrazowania zmian. U pacjentów w wieku powyżej 50. roku życia wskazane jest wykonanie dodatkowo kolonoskopii, aby wykluczyć inne zmiany, w tym nowotworowe.

Leczenie przetoki okołoodbytniczej wymaga udziału chirurga proktologa. W zależności od głębokości i długości przetoki można ją wyciąć w całości, naciąć i zostawić otwartą do gojenia lub w sytuacji, gdy obejmuje ona mięśnie odpowiedzialne za kontrolę oddawania stolca – otworzyć częściowo i założyć do jej środka gumową taśmę.
Leczenie przetoki odbytu jest procesem długotrwałym i wymaga bardzo dobrej współpracy chirurga z chorym.
Uczucie dyskomfortu, bólu i świądu odbytu wraz z wypływem wydzieliny na skórę wokół odbytu mogą być pierwszymi objawami przetoki odbytu. Jest to niezwykle uporczywa dolegliwość, która wymaga interwencji chirurgicznej oraz ustalenia przyczyny. Nawrotowa przetoka odbytu może być powikłaniem choroby zapalnej jelit, dlatego w każdym przypadku jej wystąpienia należy zgłosić się do lekarza proktologa.

Ponieważ nieznane są czynniki ryzyka powstania przetoki odbytu, trudno jest ustalić, jakie postępowanie może zapobiec rozwojowi przetoki. Szeroko pojęta higiena okolicy odbytu, unikanie urazów tej okolicy (szorstki papier toaletowy, twardy stolec) i prawidłowa flora jelitowa (probiotyki) może zmniejszyć ryzyko powstania przetoki.