Otępienie naczyniowe

Otępienie naczyniowe to stan, w którym upośledzone jest funkcjonowanie mózgu z powodu problemów krążeniem krwi w naczyniach mózgowych. Może powodować problemy z pamięcią, myśleniem oraz orientacją przestrzenną.

Przyczyną otępienia może być uszkodzenie tzw. strategicznych okolic kory mózgu lub połączeń między nimi. To, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania, chociaż samo w sobie nie jest przyczyną otępienia, nazywa się czynnikiem ryzyka. Czynniki ryzyka otępienia naczyniopochodnego to:
– starszy wiek,
– niższe wykształcenie,
– cukrzyca,
– nadciśnienie tętnicze,
– migotanie przedsionków,
– więcej niż jeden udar mózgu w przeszłości,
– ciężki przebieg udaru i duże uszkodzenie układu nerwowego.

Typowe objawy otępienia naczyniowego to:
– pogorszenie pamięci,
– osłabienie funkcji poznawczych i możliwości intelektualnych,
– zaburzenie funkcji wykonawczych – utrudnione planowanie i działanie,
– zaburzenia chodu i równowagi, upadki,
– zaburzenia pracy zwieraczy, nietrzymanie moczu i kału,
– zaburzenia afektywne, stany depresyjne,
– zaburzenia osobowości – agresja, apatia, stany lękowe,
– wycofanie z życia społecznego, obniżone zainteresowanie otaczającą rzeczywistością.

Rozpoznanie otępienia naczyniopochodnego ustala się, gdy istnieje możliwość stwierdzenia związku między chorobą naczyniową mózgu a wystąpieniem zaburzeń poznawczych. Niezbędne jest badanie neuropsychologiczne w celu potwierdzenia występowania otępienia. Niekiedy koniecznie jest wykonanie badań obrazowych mózgu, tj. rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Rozpoznanie otępienia naczyniopochodnego wymaga także wykluczenia innych, potencjalnie uleczalnych przyczyn zaburzeń poznawczych (takich jak guz mózgu, zmiany pourazowe, wodogłowie i inne).

Leczenie otępienia naczyniowego opiera się przede wszystkim na zastosowaniu tak zwanych inhibitorów esterazy acetylocholinowej, na przykład donepezilu czy rywastygminy. Te same leki wykorzystywane są w terapii choroby Alzheimera. Środki te zwiększają możliwości poznawcze pacjenta, pozytywnie wpływają na pamięć, a także zachowanie społeczne.

Kluczowa jest w tym względzie regulacja takich parametrów, jak:
– ciśnienie tętnicze,
– gospodarka lipidowa (poziom cholesterolu),
– poziom cukru we krwi.
W tym celu stosuje się typowe leki na nadciśnienie, cukrzycę, czy miażdżycę, w zależności od wskazań lekarza. Niezbędne jest także ustalenie właściwej diety (ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i cukrów prostych), rezygnacja z używek oraz zmiana trybu życia z siedzącego na bardziej aktywny.

Aby zapobiegać otępieniu naczyniowemu, ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, takiego jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, kontrola ciśnienia krwi i cukrzycy, unikanie palenia tytoniu oraz utrzymanie zdrowej masy ciała. Regularne wykonywanie ćwiczeń umysłowych, takich jak: czytanie i rozwiązywanie łamigłówek również może być korzystne.