Ostre zapalenie oskrzelików

Ostre zapalenie oskrzelików to choroba zapalna oskrzelików, czyli części układu oddechowego położonej między oskrzelami a pęcherzykami płucnymi. Przyczyną jest najczęściej infekcja wirusowa, rzadziej czynniki toksyczne. Choroba ta często występuje u dzieci, natomiast u dorosłych przeważnie towarzyszy innym chorobom, takim jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Zapalenie oskrzelików u dzieci zazwyczaj spowodowane jest ostrym zakażeniem wirusowym. Dotyczy to zwłaszcza zachorowań w okresie epidemicznym, czyli wczesną wiosną i zimą. W pozostałych przypadkach zapalenie oskrzelików wywołują wirusy grypy i grypy rzekomej, rynowirusy, adenowirusy oraz metapneumowirusy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Z kolei zapalenie oskrzelików u dorosłych rzadko kiedy występuje samodzielnie, zwykle towarzyszy innym schorzeniom, np. chorobom śródmiąższowym, astmie, rozstrzeniu oskrzeli czy POChP.

Na początkowym etapie choroby występują objawy charakterystyczne dla infekcji dróg oddechowych, takie jak katar, kaszel, czerwone gardło i niewysoka gorączka. Zapalenie oskrzelików może przebiegać łagodnie i po około 7 dniach samoistnie ustąpić. W cięższych przypadkach występuje rozdrażnienie, brak apetytu, a niekiedy nawet wymioty. Suchy kaszel zamienia się w mokry, a zalegająca w drogach oddechowych wydzielina staje się trudna do odkrztuszenia.

Wymienionym objawom towarzyszy duszność i świszczący oddech. Wydech jest wydłużony, a podczas oddechu, który jest przyspieszony, zapadają się skrzydełka nosa. W najcięższym przebiegu dodatkowo pojawiają się okresy bezdechów.

Lekarz stawia diagnozę na podstawie obrazu klinicznego, czyli zebranego wywiadu oraz po zbadaniu pacjenta. Chcąc potwierdzić swoje przypuszczenia względem choroby, może zlecić dodatkowo badanie próbki materiału z dróg oddechowych na obecność wirusa RSV. W przebiegu zapalenia oskrzelików niekiedy wykorzystuje się RTG płuc (szczególnie przy przedłużającym się przebiegu oraz w ciężkich przypadkach zakażenia), ale nie jest ono niezbędne do ustalenia rozpoznania.

Leczenie polega przede wszystkim na ułatwieniu oddychania, czyli nawadnianie pacjenta, optymalna półsiedząca pozycja niemowlęcia, w cięższych przypadkach podawanie tlenu. Wszelkie inne metody leczenia ostrego zapalenia oskrzelików budzą liczne kontrowersje. W ciężkich przypadkach podaje się epinefrynę w nebulizacji. Niewielki odsetek najciężej chorych niemowląt leczonych w szpitalach wymaga intubacji i wentylacji mechanicznej.

Aby uniknąć ostrego zapalenia oskrzelików, należy eliminować te czynniki ryzyka, których eliminacja jest możliwa: nie narażać niemowlęcia na dym tytoniowy, unikać skupisk ludzkich, zwłaszcza w okresie zimowym i wczesnowiosennym, karmić naturalnie, jeżeli tylko jest to możliwe.