Ostre wirusowe zapalenie wątroby a

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) jest zapaleniem wątroby wywołanym przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV). W przeciwieństwie do WZW typu B i C, WZW typu A nie powoduje przewlekłej choroby wątroby, ale może wywołać osłabiające objawy i rzadko piorunujące zapalenie wątroby (ostra niewydolność wątroby), które często jest śmiertelne. Okres inkubacji zapalenia wątroby typu A wynosi zazwyczaj 14-28 dni.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest spowodowane zakażeniem HAV.

Czynniki ryzyka zachorowania:
– bliski kontakt z chorym (zwłaszcza wspólne mieszkanie);
– kontakt domowy lub zawodowy z dziećmi uczęszczającymi do żłobka, lub przedszkola;
– podróż do kraju endemicznego występowania HAV (np. basen Morza Śródziemnego, kraje Europy Wschodniej i Rosja, kraje rozwijające się);
– spożywanie owoców morza, zwłaszcza skorupiaków i surowych ostryg;
– seksualne kontakty analne (szczególnie mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami);
– usuwanie odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz konserwacja służących do tego urządzeń.

Choroba często przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi, niecharakterystycznymi objawami. Najczęściej występują: męczliwość, nudności, wymioty, ból brzucha, mięśni i stawów, a czasem także świąd skóry. Przed pojawieniem się objawów może dojść do powiększenia wątroby. Objawy ostre ustępują po kilku dniach. Czasem wirusowe zapalenie wątroby typu A powoduje żółtaczkę, z którą wiąże się ściemnienie moczu i rozjaśnienie stolca.

Podczas diagnostyki lekarz najpierw zbierze dokładny wywiad z pacjentem, a następnie zleci badania dodatkowe. Kontakt (zwłaszcza domowy) z osobą chorą na WZW typu A nasuwa podejrzenie. Podstawowym badaniem, na podstawie którego można postawić rozpoznanie, jest badanie krwi na obecność przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu A. W ostrej fazie zakażenia we krwi występują przeciwciała anty-HAV IgM (mogą się utrzymywać do 4–6 mies.), a następnie są one stopniowo zastępowane przez przeciwciała anty-HAV IgG (pozostają do końca życia). Ponadto lekarz może zlecić badania dodatkowe:
– próby wątrobowe – we krwi pacjentów, zarówno w postaciach objawowych, jak i bezobjawowych występuje różnego stopnia zwiększenie aktywności ALT (aminotransferazy alaninowej) i AST (aminotransferazy asparaginowej);
– badanie stężenia bilirubiny wolnej i sprzężonej, które może być zwiększone, zwłaszcza u osób, u których występuje żółtaczka.

Leczenie polega na przestrzeganiu diety i leczeniu płynami – dieta odpowiednia do zapotrzebowania energetycznego (dla dorosłych 8400 kJ/d, tj. 2000 kcal/d): 70% łatwo przyswajalne węglowodany, 10–20% tłuszcze i 10% białka, ze stopniowym rozszerzaniem zgodnie z indywidualną tolerancją. Powrót do zwykłej diety w ciągu pół roku. W razie nasilonych wymiotów i pojawienia się objawów odwodnienia konieczne jest nawadnianie, a także żywienie przez zgłębnik (dożołądkowy lub dojelitowy) lub pozajelitowe. Należy pamiętać o zakazie spożywania alkoholu przez pół roku, a znaczne ograniczenie do roku. Należy także unikać niektórych leków – w okresie ostrym i rekonwalescencji należy unikać leków metabolizowanych w wątrobie lub wywołujących cholestazę (zastój żółci w wątrobie).

Szczepienie jest korzystne dla każdego, kto chce zmniejszyć swoje ryzyko zachorowania na WZW typu A. W profilaktyce ważne jest utrzymywanie wysokiego standardu higieny – ma to podstawowe znaczenie. Szczególne ważne jest staranne mycie rąk po pobycie poza domem i po skorzystaniu z publicznych sanitariatów. Zaleca się izolację chorych przez około 1 tydzień od wystąpienia objawów (okres wydalania wirusa z kałem).