Opryszczkowe zapalenie mózgu

Opryszczkowe zapalenie mózgu jest chorobą wywołaną przez wirus opryszczki pospolitej (HSV- 1, herpes simplex virus). Patogen należy do herpeswirusów i odpowiada za opryszczkę wargową (tzw. zimno na ustach, zimne na ustach, febra na ustach). Opryszczkowe zapalenie mózgu występuje stosunkowo rzadko, ale wiąże się z dużą śmiertelnością.

Do rozwoju wirusowego zapalenia mózgu wywołanego przez wirusa HSV może dojść zarówno w efekcie pierwotnego, jak i wtórnego zakażenia mózgu. Pierwotne opryszczkowe zapalenie mózgu spotykane jest przede wszystkim u noworodków zakażonych podczas porodu oraz osób do 18. roku życia. Z kolei wtórne zapalenie mózgu to częstsza postać zapalenia mózgu i rozwija się w efekcie reaktywacji wirusa latentnego.

Do zakażenia wirusem opryszczki zazwyczaj dochodzi w pierwszych latach życia. Możliwe jest zakażenie okołoporodowe. Wirus HSV pozostaje w organizmie w stanie uśpienia do momentu, gdy osłabiona zostanie odporność organizmu. Może to tego dojść w efekcie zadziałania takich czynników jak:
– infekcje wirusowe;
– przewlekły stres;
– przemęczenie i brak snu;
– niewłaściwie zbilansowana dieta;
– ekspozycja na słońce;
– menstruacja;
– narażenie na niskie lub wysokie temperatury.
Do rozwoju opryszczkowego zapalenia mózgu może dojść także u osób po przeszczepach, osób stosujących leki immunosupresyjne, a także u chorych na AIDS czy inne niedobory odporności.

Najczęściej występujące objawy opryszczkowego zapalenia mózgu to:
– silny, pulsujący ból głowy,
– zawroty głowy,
– drgawki,
– utrata przytomności,
– sztywność karku,
– osłabienie siły mięśniowej,
– porażenie połowicze,
– splątanie i halucynacje,
– problemy z połykaniem,
– afazja ruchowa,
– ślinotok,
– zmiany osobowości,
– zaburzenia widzenia.

Ponadto u niektórych chorych mogą pojawić się opryszczkowe zmiany skórne. Objawy zapalenia opryszczkowego zapalenia mózgu u dzieci to przede wszystkim gorączka, osłabienie, letarg, nietypowe zmiany w zachowaniu – nadmierna drażliwość lub senność, niechęć do jedzenia. U noworodków mogą wystąpić drgawki.

W celu rozpoznania opryszczkowego zapalenia mózgu wymagane jest wykonanie badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Obecność wirusa można wykazać dzięki badaniu PCR, które polega na detekcji materiału genetycznego wirusa. Ponadto oceniana jest ilość białka, glukozy oraz krwinek białych w płynie mózgowo-rdzeniowym. W rozpoznaniu wirusowego zapalenia mózgu pomocne mogą być także badania obrazowe – rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa.

Podstawowym lekiem stosowanym w opryszczkowym zapaleniu mózgu jest acyklowir. W przypadku infekcji o łagodnym przebiegu lek może być zażywany doustnie, natomiast zapalenie mózgu o cięższym przebiegu wymaga dożylnego podania acyklowiru. Niekiedy konieczny jest także antybiotyk przekraczający barierę krew–mózg, np. rifampicyna. Ponadto – w ramach leczenia objawowego – konieczne jest nawadnianie organizmu, a w razie potrzeby stosowanie leków przeciwdrgawkowych. Z kolei w celu obniżenia nadciśnienia wewnątrzczaszkowego konieczne jest stosowanie diuretyków oraz hiperwentylacji.

Warto próbować uchronić się przed zakażeniem wirusem opryszczki poprzez stosowanie podstawowych zasad higieny osobistej. Warto pamiętać o tym by:
– korzystać z własnych ręczników, chusteczek;
– nie korzystać z chusteczek osoby zarażonej, u której widoczna jest opryszczka wargowa;
– zakażona matka powinna bardzo starannie wycierać butelkę, szklankę czy sztućce, które podaje dziecku;
– korzystać z chusteczek jednorazowych i natychmiast je wyrzucać,
– osoby zarażone powinny korzystać z osobnych ręczników.