Nowotwór złośliwy rdzenia kręgowego, nerwów czaszkowych i innych części centralnego systemu nerwowego

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (potocznie: guzy mózgu) dzielą się na pierwotne i wtórne. Pierwotne nowotwory OUN mogą być zlokalizowane w mózgu, rdzeniu kręgowym oraz oponach móżdżkowo-rdzeniowych. Zazwyczaj rozprzestrzeniają się one lokalnie (naciekają), nie dając przerzutów odległych do innych narządów. Największą grupę pierwotnych guzów mózgu stanowią glejaki i oponiaki. Wtórne nowotwory mózgu są związane z przerzutami komórek nowotworowych z innych narządów. Przerzuty do mózgu powstają najczęściej z nowotworów złośliwych piersi oraz płuc, gdyż chemioterapia ze względu na barierę krew-mózg nie jest skuteczna w tym obszarze.

Nieznane są szczegółowe przyczyny powstawania pierwotnych guzów mózgu. Istnieją przesłanki, które wskazują na kancerogenny potencjał pewnych czynników. Należą do nich:
– pole elektromagnetyczne
– stosowanie pestycydów, czynniki chemiczne
– wcześniejsze urazy głowy i mózgu,
– predyspozycje genetyczne
Jedynym potwierdzonym czynnikiem mającym wpływ na powstawanie guzów mózgu jest promieniowanie jonizujące.

Objawy guza mózgu są zróżnicowane, ze względu na umiejscowienie nowotworu w danym obszarze. Symptomy są najczęściej powiązane z tym, za co odpowiada konkretny obszar w mózgu. Mogą to być zaburzenia ruchowe, zmiana osobowości, problemy z pamięcią i koncentracją, afazja, zmiana odczuwania bodźców zmysłowych, zaburzenia mowy i widzenia.

Diagnostyka nowotworów ośrodkowego układu nerwowego (OUN) obejmuje przede wszystkim badanie przedmiotowe, neurologiczne i okulistyczne oraz diagnostykę obrazową: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny i pozytonową tomografię emisyjną – ocena metaboliczna komórek.

Podstawową metodą leczenia guzów mózgu jest leczenie chirurgiczne. Zabieg ten może polegać na całkowitej resekcji guza, częściowej (subtotalnej) resekcji lub jedynie może ograniczyć się do pobrania materiału tkankowego w celu weryfikacji histologicznej guza (guzy obszarów centralnego, kory ruchowej lub ośrodków wzroku) drogą biopsji otwartej lub biopsji stereotaktycznej.
Leczenie promieniowaniem jonizującym może mieć znaczenie radykalne i paliatywne. Radioterapię można przeprowadzić jako uzupełnienie zabiegu operacyjnego (radioterapia pooperacyjna). Rzadko samodzielna radioterapia prowadzi do trwałego wyleczenia guzów mózgu. Zakres radioterapii bywa różny w zależności od biologii schorzenia nowotworowego – może obejmować jedynie loże po usuniętym guzie (glejaki), jak i cały mózg (przerzuty do mózgu) lub całą oś mózgowo-rdzeniową.
Rola chemioterapii w leczeniu guzów mózgu jest kontrowersyjna. Wskazania do leczenia systemowego istnieją w nielicznych nowotworach tj. gwiaździaki, skąpodrzewiaki, rdzeniak płodowy, przerzuty do mózgu.

Nie ma sposobów na zapobieganie rozwojowi guza rdzenia kręgowego, nerwów czaszkowych i innych części centralnego systemu nerwowego. Ważnym czynnikiem może być unikanie czynników ryzyka, które predysponują do rozwoju choroby.