Niedobór żelaza

Niedobór żelaza to stan charakteryzujący się niedoborem tego pierwiastka w organizmie. Jego niedostateczna ilość może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ ma ogromne znaczenie dla prawidłowej pracy organizmu. Żelazo bierze między innymi udział w transporcie tlenu i dwutlenku węgla w organizmie.

Najczęstszymi przyczynami niedoboru żelaza u dorosłych są: niewystarczająca ilość żelaza w diecie, przewlekła utrata krwi, ciąża i intensywne ćwiczenia fizyczne. Innym czynnikiem przyczyniającym się do niedoboru żelaza może być zaburzenie wchłaniania w jelitach, spowodowane np. celiakią, zapaleniem żołądka wywołanym H. pylori. Powodem może być również przyjmowanie niektórych leków, takich jak inhibitory pompy protonowej lub NLPZ.

Do najczęściej występujących objawów niedoboru żelaza należą szybka męczliwość i ogólne osłabienie, nadmierna senność, zajady w kącikach ust, problemy z koncentracją, wypadanie włosów, zimne dłonie lub stopy, bladość skóry i cienie pod oczami, a także bóle i zawroty głowy. Czasami obecne są też zmiany wyglądu języka (wygładzenie powierzchni z towarzyszącym bólem i pieczeniem), a także spaczone łaknienie.

Podstawowym badaniem w celu zdiagnozowania niedoboru żelaza jest wykonanie morfologii krwi. Ważna jest ocena stężenia żelaza w surowicy krwi oraz ocena zapasów żelaza w organizmie poprzez pomiar stężenia białek: ferrytyny i transferyny. Warto również wykonać badanie całkowitej zdolności wiązania żelaza (TIBC). Ważną rolę odgrywa również ocena samej krwinki czerwonej. Dla niedokrwistości z niedoboru żelaza charakterystyczne są krwinki czerwone o zmniejszonej objętości (zmniejszona wartość) i mniejszej zawartości hemoglobiny (zmniejszone wartości MCH, MCHC).

Głównym sposobem leczenia niedoboru żelaza jest stosowanie najczęściej preparatów doustnych z żelazem. Zaleca się stosowanie tych preparatów z witaminą C, która wspomaga wchłanianie tego pierwiastka. W niektórych przypadkach wskazane jest leczenie dożylne. Dużą rolę odgrywa również dieta bogata w: czerwone mięso i podroby, warzywa zielone, kasze gruboziarniste, buraki.

Aby zapobiec wystąpieniu niedoboru żelaza, zaleca się wprowadzenie zrównoważonej, zbilansowanej diety. Produktami bogatymi w ten mikroelement są: czerwone mięso, zielone warzywa, buraki, fasolka, suszone owoce, np. rodzynki i morele. W okresie zwiększonego zapotrzebowania na żelazo sama dieta może być niewystarczająca. Wtedy należy wspomóc się suplementacją z zewnątrz.