Niedobór witaminy K

Niedobór witaminy K może wynikać ze złej diety, problemów ze wchłanianiem lub z zaburzeń flory jelitowej. Dobrym jej źródłem są przede wszystkim rośliny zielone. Witamina K odgrywa ważny wpływ na tkankę kostną. Filochinon (witamina K) ułatwia wiązanie się wapnia z osteokalcyną. Substancja ta wpływa także na układ krzepnięcia krwi i zwiększa ryzyko skaz krwotocznych lub krwawień.

Niedobór witaminy K może być spowodowany niewłaściwą dietą, zaburzeniami wchłaniania, chorobami wątroby lub stosowaniem niektórych leków. Brak witaminy K może być spowodowany rozległymi urazami i zabiegami operacyjnymi. Do czynników ryzyka zalicza się także: długotrwałe żywienie pozajelitowe, niedrożność dróg żółciowych, schorzenia miąższu wątrobowego.

Objawami niedoboru witaminy K są przede wszystkim zaburzenia krzepliwości, a tym samym wydłużony czas gojenia się ran, krwotoki, zaburzenia pracy jelit, łatwe powstawanie sińców, obfite miesiączki, krwawienie z błon śluzowych, krwiomocz.

Wraz z zaawansowaniem problemu istnieje ryzyko zwiększonej częstości incydentów sercowo-naczyniowych oraz innych chorób, w tym dotyczących układu nerwowego. Witamina K bierze udział w patogenezie chorób otępiennych – zaobserwowano związek między poziomem filochinonu a genotypem apolipoproteiny E (najbardziej znanym markerem choroby Alzheimera).

Brak witaminy K predysponuje do spadku gęstości mineralnej kości, zmniejszenia masy kostnej i słabszego uwapnienia układu szkieletowego, a tym samym sprzyja ich łamliwości i jest jednym z czynników sprawczych osteoporozy. Skutkiem niedoboru witaminy K jest wzrost ryzyka występowania objawów choroby zwyrodnieniowej stawów ręki i kolana oraz uszkodzeń chrząstki.

Rozpoznanie niedoboru witaminy K ustala się na podstawie objawów oraz danych z wywiadu lekarskiego przeprowadzonego z pacjentem. W badaniach laboratoryjnych parametry potwierdzające niedobór tego składnika to wydłużone PT (czas protrombinowy) i PTT (czas częściowej tromboplastyny).

W leczeniu najczęściej stosowany jest filochinon (witamina K1) – najlepszy efekt uzyskuje się, podając dawkę leczniczą, podskórnie lub domięśniowo. Dawka może być powtórzona po kilku godzinach. Poprawa może być widoczna już po 1-2 godzinach, ale najczęściej jest to 3-6 godzin.

Profilaktyką objęte są przede wszystkim noworodki i kobiety w ciąży. Witamina K1 jest zalecana noworodkom w celu zapobiegania hipoprotrombinemii (niedoborowi protrombiny) i zmniejszenia częstości występowania krwotoków wewnątrzczaszkowych związanych z urazem porodowym oraz profilaktycznie, gdy rozważa się konieczność przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.

Innym zalecanym postępowaniem jest:
– podawanie witaminy K1 w dawkach zapobiegających matce przez tydzień przed oczekiwanym porodem,
– podawanie matce witaminy K1 na 6-24 godzin przed porodem,
– ciężarne zażywające leki przeciwdrgawkowe powinny otrzymywać witaminę K1 przez 2 tygodnie przed porodem, aby zapobiegać krwotokom u płodu.