Niedobór witaminy A

Niedobór witaminy A jest to stan odżywienia spowodowany niedoborem witaminy A w diecie. Jest to niedobór charakteryzujący się występowaniem ślepoty nocnej (problemami z widzeniem po zmierzchu) i innych objawów ocznych, takich jak suchość spojówek, czy kseroftalmia.

Witaminę A pozyskiwana jest z pożywienia, stąd też do najczęstszych przyczyn jej niedoboru należą zbyt niskie jej spożycie oraz zaburzenia jej wchłaniania w jelitach. Niedobór witaminy A może wynikać ze stosowania diety ubogiej w pokarmy będące jej źródłem lub z ogólnego niedożywienia.

Do przyczyn niedoboru witaminy A zalicza się także:
– współistniejący niedobór cynku lub żelaza – sprzyjają one niedoborowi witaminy A, a jednocześnie utrudniają jego leczenie;
– choroby upośledzające trawienie i wchłanianie, takie jak: celiakia, niewydolność trzustki, choroby zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Chrona) czy kamica żółciowa;
– nadużywanie alkoholu – powoduje zmianę aktywności enzymów uczestniczących w prawidłowym metabolizmie witaminy A i uniemożliwia jej prawidłowe działanie.

O zbyt niskim poziomie witaminy A w organizmie świadczą takie objawy jak:
– zaburzenia widzenia w warunkach słabego oświetlenia (tzw. kurza ślepota);
– suchość skóry i oczu;
– łamliwość włosów i paznokci;
– spadek odporności;
– zahamowanie wzrostu;
– brak apetytu;
– trądzik;
– problemy z płodnością.

Aby zdiagnozować niedobór witaminy A, lekarz może zlecić wykonanie badania krwi, które pokaże poziom witaminy A w organizmie.

Większego stopnia deficyt witaminy A wymaga stosowania preparatów witaminy A w dawkach ustalonych przez lekarza. Wielkość dawki i czas jej stosowania zależą przede wszystkim od stopnia niedoboru, wieku i masy ciała. Należy przy tym pamiętać, aby nie przekraczać zalecanych dawek – witamina A jest związkiem gromadzonym i przetwarzanym w wątrobie, stąd jej nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia. W przypadku współistnienia zaburzeń wpływających na metabolizm witaminy A (jak wymieniony wcześniej niedobór cynku lub żelaza, alkoholizm), równolegle wprowadza się postępowanie dążące do ich usunięcia – ułatwia to wyrównanie niedoboru witaminy A, a w niektórych przypadkach jest do tego niezbędne.

Profilaktyka niedoboru witaminy A opiera się na uwzględnianiu w codziennej diecie produktów stanowiących jej źródło. Warto pamiętać o spożywaniu co najmniej pięć razy dziennie warzyw i owoców – oprócz uzupełnienia zapasu witaminy A, niesie to wiele innych korzyści. W podobny sposób postępuje się w przypadku niewielkiego niedoboru, niewywołującego istotnych objawów.