Naczyniaki krwionośne i naczyniaki chłonne jakiegokolwiek umiejscowienia

Naczyniaki to niezłośliwe nowotwory. Naczyniaki krwionośne powstają w wyniku nieprawidłowego rozwoju naczyń krwionośnych, natomiast naczyniaki chłonne powstają w wyniku nieprawidłowego rozwoju naczyń limfatycznych. Naczyniaki przechodzą przez 2 fazy rozwojowe, których mechanizmy nie zostały do końca poznane: proliferacji, czyli rozrostu oraz inwolucji, czyli zaniku. Podczas zaniku naczyniaka dochodzi do zwłóknienia światła drobnych naczyń.

Przyczyn powstawania naczyniaków jest wiele. Naczyniaki to konsekwencja mutacji somatycznych w genach, przemieszczania się śródbłonka łożyska, zaburzeń w angiogenezie, czyli procesie tworzenia się naczyń włosowatych, nieprawidłowej reakcji organizmu na uraz lub zakażenie, chorób przewlekłych wątroby, nadczynności tarczycy, choroby reumatoidalnej, zamknięcia dopływu krwi do naczyń płodu komórkami pochodzącymi z łożyska oraz zespołu skórno-nerwowego.

Naczyniaki najczęściej pojawiają się na skórze głowy i szyi. Naczyniaki zlokalizowane bliżej powierzchni skóry mają postać czerwonych, delikatnie wypukłych punkcików o średnicy do 3 mm. Te położone w głębszych warstwach skóry prześwitują na niebiesko. Zdarza się, że gdy naczyniak zanika, pozostawia po sobie bliznę lub przebarwienia. Możliwe są również teleangiektazje, czyli poszerzenia drobnych naczyń.

Duże naczyniaki są rzadsze. Należy do nich naczyniak jamisty, który zazwyczaj lokuje się po jednej stronie ciała i niestety nie zanika z wiekiem. Naczyniak jamisty może być związany z zespołem Sturge’a i Webera. Z kolei naczyniaki olbrzymie pojawiające się u osób dorosłych, może pojawić się zespół krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (tzw. zespół Kasabacha i Merritt).

Rozpoznanie naczyniaków powierzchownych nie nastręcza trudności i wystarczy samo dokładne obejrzenie zmiany. Naczyniaki narządów wewnętrznych stanowią dość duży problem diagnostyczny. Pierwszym badaniem obrazowym jest zazwyczaj badanie ultrasonograficzne, następnie zmiana może być zweryfikowana w tomografii komputerowej z dożylnym podaniem środka cieniującego. Wykonuje się badanie przed podaniem i po podaniu kontrastu. W przypadkach wątpliwych wykonuje się rezonans magnetyczny z podaniem środka cieniującego lub scyntygrafię, która jest metodą o największej swoistości. Niekiedy wykonuje się również arteriografię, która może być jednocześnie metodą leczenia np. naczyniaków wątroby. Podczas angiografii niekiedy wykonuje się embolizację naczyniaka, czyli podanie substancji, po której następuje powstanie skrzepu w świetle naczyniaka i jego zamknięcie.

Większość mniejszych naczyniaków zanika z wiekiem. Resztkowe naczyniaki skórne usuwa się za pomocą lasera. W wybranych przypadkach naczyniaków oczodołu i narządów wewnętrznych, zwłaszcza gdy występują objawy krwawienia, stosuje się glikokortykosteroidy, zarówno miejscowo w formie ostrzykiwania zmiany, jak i ogólnoustrojowo doustnie lub dożylnie. Leczenie operacyjne stosuje się bardzo rzadko, w przypadku dużych naczyniaków opornych na glikokortykosteroidy. Wcześniej wykonuje się embolizację naczyniaka. Wskazaniem do leczenia operacyjnego naczyniaków wątroby są: zmiany o średnicy o 10 cm, występowanie objawów klinicznych (bólu i gorączki), zmiany zakrzepowe lub przetoki tętniczo-żylne w obrębie naczyniaka, szybkie powiększanie się zmiany oraz ucisk na drogi żółciowe i sąsiednie narządy.

Niestety nie ma znanych sposobów zapobiegania naczyniakom.