Mlekotok

1. Definicja mlekotoku i jego przyczyny.
Mlekotok to nieplanowane wydzielanie mleka z piersi poza okresem karmienia piersią. Ten stan może wystąpić u kobiet, które nie są w ciąży ani nie karmią. Może być spowodowany różnymi czynnikami, takimi jak: niski poziom hormonu tarczycy, nadmierne stężenie prolaktyny, niewłaściwa reakcja układu immunologicznego oraz stosowanie niektórych leków, w tym antydepresantów, tabletek antykoncepcyjnych i leków na nadciśnienie.

2. Objawy i diagnoza mlekotoku.
Objawy mlekotoku obejmują nieplanowane uwalnianie mleka z piersi, czasami nawet bez stymulacji. Inne objawy mogą obejmować ból lub opuchliznę piersi, nieregularne miesiączki, a u niektórych kobiet występuje również niemoc seksualna. Rozpoznanie mlekotoku zazwyczaj opiera się na objawach klinicznych i badaniu fizykalnym, za pomocą testów krwi można natomiast określić przyczynę stanu.

3. Leczenie mlekotoku.
Leczenie mlekotoku zależy od przyczyny. W przypadku leków wywołujących mlekotok zmiana schematu leczenia może przynieść ulgę. Medycyna konwencjonalna polega na stosowaniu leków, jak bromokryptyna. Alternatywne metody leczenia obejmują dietę i ćwiczenia, które pomagają zmniejszyć stres i zrównoważyć hormony w organizmie.

4. Wpływ mlekotoku na codzienne życie.
Mlekotok może mieć różne konsekwencje dla zdrowia kobiety. Może powodować dyskomfort, stres oraz zmniejszenie libido. W przypadku nieleczonych przyczyn mlekotoku takich jak zaburzenia hormonalne mogą wystąpić poważne komplikacje, takie jak osteoporoza.

5. Czy mlekotok ma wpływ na zdolność karmienia piersią?
Często zadawanym pytaniem jest, czy mlekotok wpływa na laktację. Jest to możliwe, ale zależy od przyczyny mlekotoku. Jeżeli przyczyną jest nadmiar prolaktyny, może to wpłynąć na zdolność do karmienia piersią. W przypadku innych przyczyn, karmienie piersią jest zazwyczaj możliwe, ale warto skonsultować się z lekarzem.

Ustalenie przyczyny hiperprolaktynemii nie jest łatwe, a czasami wręcz niemożliwe. Lekarz, aby zdiagnozować ten stan, zleca szereg badań laboratoryjnych – przede wszystkim pomiar stężenia prolaktyny, pomiar stężenia prolaktyny w teście z metoklopramidem, pomiar stężenia hormonów tarczycy oraz hormonów płciowych. Pozwala to na ustalenie przyczyny hiperprolaktynemii, bądź też przynajmniej wykluczenie pewnych przyczyn. W diagnostyce hiperprolaktynemii wykorzystuje się również badanie rezonansu magnetycznego (MRI) głowy.

Nadmierne wydzielanie prolaktyny, które związane jest z wystąpieniem mlekotoku może być spowodowane stosowaniem niektórych leków. Do leków, które mogą zwiększać poziom prolaktyny należą:
-niektóre leki wykorzystywane w psychiatrii (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki),
-hormony płciowe,
-leki obniżające ciśnienie krwi, takie jak rezerpina, werapamil, labetalol,
-opioidy,
-leki wykorzystywane w leczeniu choroby wrzodowej (cymetydyna),
-leki działające przeciwwymiotnie i pobudzające persytaltykę (metoklopramid).

Mlekotokowi mogą towarzyszyć inne objawy hiperprolaktynemii. Na co zwrócić uwagę? W wyniku zbyt wysokiego poziomu prolaktyny u kobiet mogą występować zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki, niepłodność, ból piersi, ból podczas stosunku. U mężczyzn uwagę powinna zwrócić impotencja, czy ginekomastia, czyli powiększenie gruczołów piersiowych

W celu oceny poziomu prolaktyny należy pobrać próbkę krwi żylnej, tak samo jak przy innych standardowych badaniach laboratoryjnych. Badanie stężenia prolaktyny należy wykonywać na czczo w godzinach porannych, pomiędzy 7:00 a 10:00. Przed pobraniem krwi unikać wysiłku fizycznego i stresu. Kobiety mogą wykonać oznaczenie w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego, przy czym uzyskany wynik należy odnosić do określonej fazy cyklu.Kolejnym badaniem, które odgrywa niezwykle ważną rolę w poznaniu przyczyny hiperprolaktynemii jest test czynnościowy po podaniu metoklopramidu. Wskazaniem do jego wykonanie jest podwyższone stężenie prolaktyny wynoszące od 25 µg/l do 150 µg/l o nieznanej przyczynie.

Mlekotok ustępuje po ustabilizowaniu poziomu prolaktyny. W tym celu stosuje się przede wszystkim leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem agonistów dopaminy, do których należy bromokryptyna, kabergolina oraz chinagolid. Najstarszym i najlepiej poznanym lekiem z tej grupy jest bromokryptyna. Jest to jednak lek obarczony wieloma działaniami niepożądanymi. Podczas jego stosowania występują m.in. ortostatyczne spadki ciśnienia, senność, zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego. Nowsze leki charakteryzują się mniejszym nasileniem działań niepożądanych. Jest to o tyle istotne, że leczenie prolaktynemii trwa stosunkowo długo – nawet kilka lat.

Gdy przyczyną hiperprolaktynemii jest gruczolak przysadki mózgowej, niekiedy wykorzystuje się leczenie chirurgiczne, choć obecnie ze względu na dużą efektywność leczenia farmakologicznego, jest ono rzadko stosowane. Zabieg chirurgiczny wykorzystywany jest przede wszystkim wtedy, gdy nie może być stosowane leczenie farmakologiczne, bądź nie przynosi ono efektów.

Profilaktyka obejmuje wyeliminowanie czynnika powodującego powstanie mlekotoku.