Mięczak zakaźny

Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum) to wirusowa choroba skórna. Odpowiada za nią wirus DNA z rodziny Pokswirusów. Prawdopodobieństwo zakażenia jest stosunkowo duże, jednak następuje głównie poprzez kontakty bezpośrednie, dlatego łatwo można się przed tym ochronić. Wirus mięczaka zakaźnego (MCV) występuje w dwóch typach. Pierwszy typ jest najbardziej rozpowszechniony. Uważa się, że częściej występuje u dzieci i młodych dorosłych. Typ 2 nieco częściej diagnozowany jest u ludzi z wirusem HIV, a objawy chorobowe zwykle pojawiają się na genitaliach. Jeśli chodzi o wizualną manifestację choroby, to nie da się na tej podstawie rozróżnić rodzajów wirusa.

Bezpośrednią przyczyną rozwoju mięczaka zakaźnego jest zakażenie wirusem mięczaka zakaźnego (MCV – molluscum contagiosum virus). Należy on do grupy wysoce zakaźnych wirusów z rodziny ospy. Zakażenie zwykle ma miejsce w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym. Do głównych dróg przenoszenia się wirusa zalicza się: dotykanie skóry osoby ze zmianami mięczakowatymi, kontakt z przedmiotami zakażonymi mięczakiem, np. ubraniami, ręcznikami, zabawkami, kontakty seksualne.
Mięczak zakaźny może także przenosić się w obrębie skóry u tej samej osoby (np. w wyniku dotykania zmian na skórze i przenoszenia wirusa na palcach w inne miejsca), co jest nazywane autoinokulacją.

Mięczak zakaźny objawia się występowaniem charakterystycznych zmian na skórze. Są to małe i twarde grudki w kolorze skóry lub jaśniejsze (często ich kolor jest porównywany do barwy masy perłowej). Zmiany osiągają niewielkie rozmiary – między 1 a 5 mm. Zwykle pierwsze grudki mają wielkość 1-2 mm i ulegają stopniowemu powiększaniu w ciągu kilku tygodni, aż osiągają rozmiar 3-5 mm. Najbardziej charakterystyczną cechą zmian na skórze w mięczaku zakaźnym jest wstępowanie centralnego pępkowatego zagłębienia w obrębie grudek. Grudkom może towarzyszyć odbarwiona lub rumieniowata obwódka. Po nakłuciu guzka i naciśnięciu go wydostaje się masa o perłowej barwie.

Powyższe zmiany mogą występować na skórze w obrębie całego ciała, jednak obserwuje się ich częstszy rozwój w niektórych miejscach w zależności od wieku chorego. U dzieci zmiany lokalizują się głównie na twarzy, powiekach, kończynach i tułowiu. Z kolei u osób dorosłych są one umiejscowione na wewnętrznych powierzchniach ud, narządach płciowych, w okolicy łonowej, na podbrzuszu i pośladkach.

Grudkom w mięczaku zakaźnym może czasem towarzyszyć niewielka bolesność i świąd.

Zwykle diagnostyka mięczaka zakaźnego nie stanowi wyzwania dla lekarza, gdyż zmiany skórne obserwowane w przebiegu tej choroby są bardzo charakterystyczne. Pomocniczo specjalista może użyć szkła powiększającego, tak by dokładnie uwidocznić wygląd grudek. W razie wątpliwości wykonuje się badanie histopatologiczne, czyli ocenę wyglądu grudek pod mikroskopem. W tym celu pobiera się zawartość grudki lub wycina całą.

W diagnostyce różnicowej uwzględnia się: atopowe zapalenie skóry, kłykciny kończyste, raka podstawnokomórkowego, brodawki wirusowe.

W leczeniu mięczaka zakaźnego stosuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i zabiegowe. Lekami stosowanymi w terapii mięczaka zakaźnego są: podofilotoksyna w kremie, roztwór wodorotlenku potasu, imikwimod w kremie, tretynoina. Niestety leczenie farmakologiczne nie zawsze jest w pełni skuteczne. W leczeniu zabiegowym, które polega na mechanicznym usunięciu zmian skórnych, stosuje się: krioterapię ciekłym azotem, terapię laserem, usuwanie igłą lub łyżeczkowanie, elektrokoagulację.

Najlepszym sposobem na zapobieganie zakażenia wirusem mięczaka zakaźnego jest unikanie kontaktu z osobami chorymi. Należy również pamiętać o tym, że wirus przenosi się też poprzez przedmioty, z którymi chory miał styczność.