Miażdżyca tętnic mózgowych

Miażdżyca w obrębie tętnic mózgowych powoduje zwężenie naczyń i utrudnienie przepływu utlenowanej krwi z powodu powstania blaszki miażdżycowej. Przy znacznym zwężeniu światła tętnicy może wystąpić udar, czyli niedokrwienie danego obszaru mózgu. Jest to ciężkie powikłanie, które zagraża życiu. 

Do przyczyn miażdżycy mózgu należą tzw. czynniki modyfikowalne, do których możemy zaliczyć wzrost stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL (zły cholesterol), cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, otyłość, palenie tytoniu. Wyróżniamy kilka współistniejących czynników prowadzących do miażdżycy. Należą do nich czynniki genetyczne. Uwarunkowania te związane są między innymi z metabolizmem lipidów. Ważne są także wiek i płeć. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko miażdżycy. Objawy częściej pojawiają się u mężczyzn. Warto wspomnieć o tym, iż płeć męska także jest czynnikiem ryzyka miażdżycy. Na rozwój choroby bardziej narażone są osoby ze stwierdzonym zespołem metabolicznym.

Objawy miażdżycy tętnic mózgowych, szyjnych i kręgowych mogą być podobne do siebie. Mogą powodować:
– przemijające niedokrwienie mózgu (tzw. mały udar, TIA, mikroudar);
– udar mózgu niedokrwienny (niedokrwienie, które nastąpiło w wyniku zmian w tętnicach szyjnych wewnętrznych, zwykle spowodowane jest przez zatory);
– niedowłady, porażenia mięśni twarzy i kończyn;
– zaburzenia czucia, drętwienia, parestezje, zaburzenia mowy;
– zaburzenia widzenia, przemijająca utrata widzenia w jednym oku;
– problemy z utrzymaniem równowagi, zaburzenia chodu;
– nagłe, napadowe i powtarzające się zwiotczenia kończyn dolnych;
– wrażenie falowania oglądanych przedmiotów.
Postępująca wraz z wiekiem miażdżyca mózgu może objawiać się jako zmiany psychiczne w postaci otępienia naczyniopochodnego. Charakterystyczne są zaburzenia emocjonalne i poznawcze. Chorzy mają kłopoty z zapamiętywaniem. Pojawiają się problemy z pamięcią krótkotrwałą.

Aby określić stopień zwężenia tętnic i odnaleźć lokalizację zmian miażdżycowych, należy wykonać USG Doppler tętnic szyjnych i przezczaszkowe – w celu oceny naczyń mózgowych. Jest to badanie nieinwazyjne, całkowicie bezpieczne i bezbolesne dla pacjentów. Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny głowy wykonany metodą klasyczną mogą uwidocznić zmiany w mózgu, do których mogło dojść wcześniej w wyniku miażdżycy tętnic mózgowia po udarze (jak np. jamki poudarowe).

W terapii miażdżycy stosuje się farmakoterapię. Pacjentom podaje się statyny na obniżenie cholesterolu i kwas acetylosalicylowy o działaniu przeciwzakrzepowym. Leki trzeba przyjmować do końca życia. W zaawansowanych stadiach choroby, gdy istnieje zagrożenie udarem, wykonuje się zabieg wstawienia stentu do tętnicy. Operacja jest jednak ostatecznością.

W profilaktyce i leczeniu miażdżycy stosuje się dietę obejmującą zmniejszenie spożycia produktów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe powodujące wzrost stężenia cholesterolu (zwłaszcza frakcji LDL) we krwi. Jednocześnie zaleca się większe spożycie produktów bogatych w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (wskazane są w szczególności te z rodziny omega-3), które obniżają poziom cholesterolu.