Malinica (jagodzica)

Malinica (jagodzica, frambezja) jest bakteryjną chorobą zakaźną powodowaną przez krętka bladego (Treponema pallidum). Występuje głównie w klimacie okołorównikowym. Powoduje początkowo niewielką zmianę lub kilka małych zmian. Z czasem niewielkie grudki przybierają postać zmian, które wyglądem przypomina owoce jagodowe stąd nazwa choroby. Choroba dotyka najczęściej dzieci poniżej 15 roku życia.

Malinica wywoływana jest przez bakterię – krętka bladego (Treponema pallidum). Ze względu na zależny od warunków otoczenia metabolizm bakterii, przypadłość ta występuje najczęściej w biednych społecznościach w ciepłych, wilgotnych i tropikalnych obszarach leśnych Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej i Pacyfiku. Transmisja odbywa się głównie przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Bakteria wnika przez drobne urazy na skórze lub błonie śluzowej.

Początkowo wokół zarażonej rany pojawiają się bardzo zakaźne zmiany o charakterze grudek i zmian brodawczakowatych, które bez podjętego leczenia przekształcają się w postacie wrzodziejące. Na tym etapie chorzy odczuwają bardzo silne swędzenie. Po kilku miesiącach zmiana pierwotna zanika, a w wyniku rozwoju zakażenia pojawiają się głównie na kończynach zmiany wtórne. Objawiają się one licznymi wypukłymi żółtymi zmianami lub bólem i obrzękiem kości długich i palców (zapalenie palców). W dalszym przebiegu malinicy może wystąpić powiększenie węzłów chłonnych, bóle kostno-stawowe, a także deformacje kostne.

Ze względu na mało charakterystyczne objawy występujące tuż po zakażeniu, należy potwierdzić obecność bakterii w materiale zakaźnym. Wykonywanie tradycyjnych testów serologicznych ma pewne ograniczenia, ponieważ nie pozwalają odróżnić schorzeń wywołanych przez bakterie z gatunku krętków (np. kiła). W związku z tym do ostatecznego potwierdzenia zakażenia najczęściej stosuje się technologię łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR).

W leczeniu stosuje się farmakoterapię antybiotykami. Azytromycyna podawana doustnie to preferowany sposób leczenia. Jednak ze względu na rozwijającą się na nią oporność, leczenie nie zawsze przynosi efekty. Innym lekiem stosowanym w terapii jest penicylina benzatynowa podawana w pojedynczym wstrzyknięciu domięśniowym. Jest podawana, gdy terapia azytromycyną nie działa lub gdy istnieją przeciwskazania do jej podania. Po około 4 tygodniach farmakoterapii należy ponownie zbadać pacjentów. W około 95% przypadków zakażeń obserwuje się pełne wyleczenie.

Z powodu formy transmisji zakażenia (bezpośredni kontakt ze zmianą skórną chorej osoby) profilaktyka nie jest łatwa. Aktualnie nie ma szczepionki na malinicę. Formą zapobiegania jest edukacja zdrowotna, poprawa higieny osobistej, poprawa warunków sanitarnych, zwiększenie dostępności do opieki medycznej. W społecznościach, gdzie odnotowuje się przypadki zakażeń, najlepszym sposobem jest leczenia masowe (podawanie antybiotyków całej populacji).