Kwasica

Kwasica to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, które charakteryzuje się nadmiarem kwasów w organizmie. Dwa główne typy to kwasica oddechowa i kwasica metaboliczna, spowodowana gromadzeniem się kwasów metabolicznych.

Przyczyny kwasicy metabolicznej:
– nadmierna podaż lub nadmierna endogenna produkcja nielotnych kwasów;
– zaburzenia regeneracji wodorowęglanów przez nerki (w przebiegu ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek) lub upośledzenie wydalania jonów wodorowych przez cewki dalsze w nerkach (kwasice cewkowe dalsze);
– utrata zasad przez nerki lub przez przewód pokarmowy w konsekwencji masywnych biegunek, przetok zewnętrznych: trzustkowych, żółciowych i jelitowych.

Kwasica oddechowa rozwija się, gdy płuca nie wydalają odpowiednio dwutlenku węgla. Przyczyną są często choroby płuc, takie jak: przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, ciężkie zapalenie płuc. Może także się rozwinąć, gdy choroby mózgu, nerwów lub mięśni klatki piersiowej utrudniają oddychanie, lub w wyniku zaburzeń oddychania podczas snu, np. bezdech senny.

Objawami kwasicy są przyspieszony oddech, spowolnione bicie serca, nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, uczucie splątania, bóle brzucha, zaburzenia równowagi oraz zaburzenia świadomości. Inne objawy to: duszność, sinica (niebieskawe zabarwienie skóry), utrata przytomności lub drgawki, zapach acetonu z ust.

Do głównych ocenianych parametrów należą: pH krwi, stężenie HCO3– jako wskaźnik składowej nieoddechowej oraz pCO2 będący wskaźnikiem składowej oddechowej. Dodatkowo analizuje się zasady buforujące, nadmiar zasad we krwi czy lukę anionową. Prawidłowa interpretacja wyników umożliwia rozpoznania zaburzeń prostych, takich jak: kwasica oddechowa, kwasica nieoddechowa, zasadowica oddechowa i zasadowica nieoddechowa oraz zaburzeń mieszanych, takich jak kwasica metaboliczna i oddechowa oraz zasadowica metaboliczna i oddechowa, a także poziom wyrównania zaburzeń.

W kwasicy metabolicznej obserwuje się obniżone pH krwi, zmniejszone stężenie HCO3–, a w efekcie oddechowej kompensacji kwasicy, często także obniżone pCO2.

Leczenie ostrej kwasicy oddechowej rozpoczyna się od udrożnienia dróg oddechowych i resuscytacji krążeniowo oddechowej w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. Stosuje się bierną tlenoterapię, wentylację mechaniczną. Leczenie ostrych zaburzeń prowadzi się w ramach oddziałów szpitalnych.

Leczenie ostrej kwasicy metabolicznej wymaga jednocześnie leczenia przyczynowego (insulina w przypadku cukrzycy, dializa w przypadku niektórych zatruć, leczenie ostrych schorzeń układu sercowo-naczyniowego i wstrząsu). Dodatkowo pacjenci wymagają intensywnego nawadniania, wyrównywania zaburzeń wodno-elektrolitowych. U części pacjentów z zaburzeniami świadomości stosuje się wentylację mechaniczną. Takie leczenie musi za każdym razem być prowadzone w warunkach szpitalnych.

Kwasica – zapobieganie:
– picie dużej ilości wody i innych płynów bezalkoholowych,
– ograniczenie spożywania alkoholu,
– w przypadku występowania cukrzycy bieżący kontakt z lekarzem i nieprzerywanie leczenia,
– dawkowanie leków zgodnie z zaleceniami.