Kauzalgia

Kauzalgia (zespół algodystroficzny) to zespół charakteryzujący się pojawieniem piekącego bólu oraz przeczulicy. Zmiany w sposobie odczuwania bólu zwykle są zlokalizowane w obszarze ręki lub stopy i pojawiają się po częściowym uszkodzeniu nerwu, lub jego odgałęzień. Objawy najczęściej pojawiają się od razu po uszkodzeniu nerwu, a czasami dopiero po kilku miesiącach od uszkodzenia nerwu.

Kauzalgia pojawia się najczęściej po urazie, który dotyczy nie tylko tkanek położonych zewnętrznie, takich jak skóra i mięśnie, ale i nerwów odpowiedzialnych za ich unerwienie. Uważa się, że do powstania miejscowego zespołu bólowego dochodzi, kiedy uszkodzona zostaje część ruchowa nerwu obwodowego, co może prowadzić do powstania zmian w jego komponencie czuciowej i rozwinięcia nadmiernej reakcji powodującej odczucie bólu.

Bóle kauzalgiczne charakteryzują się dużą zmiennością. Pacjenci zgłaszający się do lekarza uskarżają się najczęściej na bardzo silny ból trwający od kilku tygodni lub miesięcy, który wiążą z przebyciem jakiegoś urazu albo zabiegiem operacyjnym. Ból określany jest jako piekąco-bolący, pojawiający się pod wpływem dotyku, zmiany temperatury czy nawet silnych emocji.

Inne objawy mogące występować w miejscu dotkniętym kauzalgią to:
– zaburzenia czucia: osłabienie czucia lub przeczulica;
– nadmierne rozszerzenie lub zwężenie naczyń krwionośnych;
– zaczerwienienie skóry, obrzęk, nadmierne ocieplenie;
– gładka i napięta skóra, na której włosy mogą być „postawione”;
– możliwe uszkodzenia w tkance mięśniowej i kostnej.

Rozpoznanie choroby opiera się na zebraniu dokładnego wywiadu dotyczącego rodzaju bólu odczuwanego przez pacjenta, jego intensywności, czasu pojawienia się, a także poszukiwaniu jego związku z przebytym urazem lub zabiegiem operacyjnym.

Bardzo ważną częścią procesu diagnostycznego jest próba zablokowania przekaźnictwa współczulnego nerwu przy pomocy znieczulenia miejscowego, choć obecnie zaleca się użycie do tego testu fentolaminy. Ustanie bólu pod wpływem zastosowania tych środków, wraz z wywiadem wskazującym na możliwość uszkodzenia nerwu w przeszłości, z dużym prawdopodobieństwem może świadczyć o tym, że mamy do czynienia z kauzalgią.

Klasyczne metody leczenia bólu spowodowanego uszkodzeniem układu współczulnego obejmują m.in. zastosowanie blokad regionalnych (w obrębie zwoju gwiaździstego, jeżeli schorzenie dotyczy kończyny górnej i twarzy lub zwoju lędźwiowego w przypadku kończyny dolnej).

W leczeniu kauzalgii wykorzystuje się również:
– metody chirurgiczne – polegające na przeprowadzeniu sympatektomii, czyli chirurgicznym zniszczeniu konkretnych części współczulnego układu nerwowego;
– neurolizę – zabieg podobny do sympatektomii chirurgicznej, ale w celu zniszczenia nerwu używa się stężonego alkoholu etylowego;
– fizjoterapię, rehabilitację i zapewnienie wsparcia psychicznego;
– przezskórną, elektryczną stymulację nerwów – prądy TENS;
– stymulację słupa tylnego rdzenia kręgowego – DCS.

Nie istnieją skuteczne metody zapobiegania kauzalgii, duże znaczenie ma szybkie rozpoznanie schorzenia i rozpoczęcie leczenia.