Kaszel

Kaszel jest to zaburzenie charakteryzujące się nagłym, często powtarzającym się, spazmatycznym skurczem klatki piersiowej, powodującym gwałtowne wypuszczenie powietrza z płuc, któremu zwykle towarzyszy charakterystyczny dźwięk. Jest to reakcja ochronna, która służy oczyszczeniu tchawicy, oskrzeli i/lub płuc z substancji drażniących i wydzielin, lub zapobieżeniu aspiracji obcych materiałów do płuc.

Kaszel jest obronną reakcją organizmu — górnych dróg oddechowych, której zadaniem jest usunąć (odkaszlnąć) zalegającą szkodliwą substancję. Kaszel może być wywołany przez:
– podrażnienie błony śluzowej dróg oddechowych na skutek zwiększonej ilości gazów drażniących, pyłów, wydzieliny lub oddziaływania innych czynników chorobotwórczych;
– zapalenie płuc — objawiające się gorączką oraz produktywnym kaszlem (słyszalne są szmery oskrzelowe);
– podrażnienia kory mózgu niekoniecznie mającego bezpośredni związek z procesem chorobowym w drogach oddechowych;
– odruchy biorące się z innych narządów, np. z pęcherzyka żółciowego, opłucnej, żołądka, itd.;
– infekcje bakteryjne i wirusowe (np. zapalenie oskrzeli);
– obecność ciała obcego;
– palenie tytoniu;
– refluks żołądkowo-przełykowy — wywołuje on najczęściej kaszel o charakterze przewlekłym;
– niewydolność serca — oprócz kaszlu występuje duszność i trzeszczenie podczas oddychania;
– spływanie wydzieliny z tylnych nozdrzy po tylnej ścianie gardła;
– astmę;
– przewlekłe zapalenie oskrzeli;
– krztusiec;
– nowotwór nadgłośni;
– gruźlicę — charakterystyczne jest utrzymywanie się kaszlu, który na początku ma charakter suchy, a z czasem zaczyna pojawiać się odkrztuszanie plwociny (nawet z krwią).

Kaszel może być ostry lub przewlekły. Ostry kaszel zaczyna się nagle i zazwyczaj trwa nie dłużej niż 2 do 3 tygodni. Kaszel ostry jest najczęściej spotykany przy przeziębieniu lub grypie. Kaszel przewlekły trwa dłużej niż 2 do 3 tygodni.
Kaszel jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego. Kaszel ostry jest najczęściej objawem zakażenia wirusowego górnych dróg oddechowych – gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli, rzadziej zakażenia bakteryjnego (bardzo silny kaszel występuje w krztuścu) lub choroby alergicznej, takiej jak alergiczny nieżyt nosa.

Głównym narzędziem do różnicowej diagnostyki kaszlu jest badanie obecności przeciwciał. Przeciwciała te wytwarzane są przez układ immunologiczny. Dzięki tej diagnostyce serologicznej możliwe jest określenie nie tylko przyczyny, ale także stadium infekcji układu oddechowego. Przed wdrożeniem leczenia konieczne jest ustalenie przyczyny kaszlu, ponieważ jest on objawem wielu dolegliwości chorobowych. Podczas diagnostyki lekarz powinien w pierwszej kolejności określić czy odkrztuszana wydzielina jest ropna, czy śluzowa, rzadka, gęsta. Ważny jest również kolor plwociny, może on być żółty, zielony lub przezroczysty. Jeśli w odkrztuszanej wydzielinie pojawiła się krew — być może mamy do czynienia z zapaleniem płuc lub innymi groźniejszymi schorzeniami.

Leczenie kaszlu zależy od przyczyny występowania. Można stosować leki przeciwkaszlowe, środki łagodzące podrażnienie gardła, nawilżacze powietrza i domowe sposoby, takie jak picie ciepłych płynów i inhalacje. Jeśli kaszel utrzymuje się długo lub jest nasilony, warto skonsultować się z lekarzem.

Warto pamiętać o tym, że suche i ciepłe powietrze nasila ataki kaszlu nieproduktywnego. Aby go złagodzić, należy więc zadbać o właściwe nawilżenie pomieszczenia, w którym osoba kaszląca przebywa i przyjmować duże ilości płynów.