Kamica żółciowa

Kamica żółciowa wiąże się z obecnością kamieni żółciowych, które są stwardniałymi złogami płynu trawiennego, tworzącymi się w drogach żółciowych, zazwyczaj w pęcherzyku żółciowym. Kamienie żółciowe mogą nie powodować żadnych oznak ani objawów. Jeśli jednak przejdą do przewodu i spowodują jego zablokowanie, oznaki i objawy mogą obejmować nagły i szybko nasilający się ból w prawej górnej części brzucha, ból pleców między łopatkami oraz nudności lub wymioty.

Na wytrącanie się złogów ma wpływ kilka mechanizmów: zwiększenie produkcji cholesterolu, zmniejszenie wydzielania kwasów żółciowych, zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych w jelitach oraz zastój żółci. Występowaniu wymienionych mechanizmów sprzyjają np. podeszły wiek, płeć żeńska, skłonności dziedziczne czy otyłość. Do pozostałych czynników ryzyka należą: podwyższony poziom estrogenów, cukrzyca, ciąża, podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi, stosowanie niektórych antybiotyków, leków przeciwdepresyjnych i fibratów, mukowiscydoza, wzmożony rozpad czerwonych krwinek, jak w przypadku anemii hemolitycznej, żywienie pozajelitowe, choroba Leśniowskiego-Crohna, marskość wątroby, przewlekłe infekcje bakteryjne dróg żółciowych.

Głównym objawem kamicy żółciowej jest atak kolki żółciowej – to nagły, ostry ból pod prawym łukiem żebrowym. Zwykle trwa on kilka godzin, po czym stopniowo ustępuje. Kolka żółciowa występuje głównie po spożyciu tłustego posiłku. Ma również tendencję do nawracania. Napadowi kolki żółciowej mogą towarzyszyć również mniej specyficzne objawy takie jak nudności, wymioty, wzdęcia czy zgaga. W trakcie badania lekarskiego można stwierdzić ból przy uciskaniu i potrząsaniu okolicy wątroby. Czasami w miejscu, gdzie boli, wyczuwalny jest powiększony pęcherzyk żółciowy.

Podstawowym badaniem służącym rozpoznaniu kamicy pęcherzyka żółciowego, jest USG. Badanie uwidacznia złogi, umożliwia ocenę wielkości pęcherzyka żółciowego oraz szerokość dróg żółciowych. W niepowikłanych przypadkach, badania laboratoryjne nie wykazują żadnych nieprawidłowości. Niemniej jednak, w razie podejrzenia kamicy przewodowej, lekarz na ogół zleca badanie wskaźników wątroby w surowicy: ALT, AST, ALP, GGTP oraz stężenie bilirubiny ze zwróceniem uwagi na frakcję bilirubiny sprzężonej.

W leczeniu napadu kolki żółciowej stosuje się leki przeciwbólowe takie jak paracetamol, diklofenak czy ketoprofen. Dodatkowo stosuje się leki rozkurczowe zawierające drotawerynę, papawerynę lub hioscynę. Większość tych leków jest dostępna bez recepty. W razie nieskuteczności zaleca się silniejsze leki opioidowe, jednak są one podawane tylko w warunkach szpitalnych. Takie leczenie zwykle skutkuje ustąpieniem objawów. Następnie należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Wykonuje się usunięcie pęcherzyka żółciowego, czyli cholecystektomię. Zabieg przeprowadza się laparoskopowo lub podczas klasycznej operacji. Zwykle zleca się badanie histopatologiczne usuniętego pęcherzyka.

Nie ma możliwości znalezienia jednoznacznych sposobów zapobiegania kamicy żółciowej, ponieważ przyczyny powstawania nie są dokładnie wyjaśnione. Można jednak wpłynąć na niektóre czynniki, np. otyłość, poprzez zmianę sposobu żywienia.