Hiperurykemia

Hiperurykemia to stan, w którym poziom kwasu moczowego we krwi jest podwyższony. Nadmierne stężenie kwasu moczowego w organizmie może przebiegać bezobjawowo, ale i może ono prowadzić do schorzeń związanych ze znacznymi dolegliwościami bólowymi, takimi jak kamica nerkowa czy dna moczanowa.

Przyczynami powstania hiperurykemii mogą być: wzmożone wytwarzanie kwasu moczowego, jego zmniejszone wydalanie i związane z tym podwyższenie jego stężenia we krwi. Wśród przyczyn można także wyróżnić: spożywanie pokarmów bogatych w puryny (np. czerwone mięso, owoce morza), nadużywanie alkoholu, niektóre leki lub choroby nerek.
O pierwotnej hiperurykemii mówi się wtedy, gdy wynika ona z uwarunkowanych genetycznie zaburzeń enzymatycznych dotyczących przemian związków purynowych.

W przypadku wielu pacjentów z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego nie pojawiają się żadne objawy hiperurykemii. Pacjenci odczuwają problemy zdrowotne raczej dopiero wtedy, kiedy pojawią się u nich jakieś powikłania hiperurykemii – najczęstszymi z nich są dna moczanowa oraz kamica nerkowa. W przebiegu dny moczanowej dochodzi do odkładania się kryształów moczanu sodu w stawach, co ostatecznie doprowadza do rozwoju zapalenia tych struktur. Chorzy z dną moczanową mogą cierpieć z powodu:
-silnego bólu i sztywności stawów,
-upośledzonej ruchomości w zajętych stawach,
-zaczerwienienia i obrzęków struktur stawowych.
Hiperurykemia może doprowadzić do kamicy nerkowej. Tworzące się złogi moczanowe mogą mieć niewielkie rozmiary i być wydalane z organizmu wraz z moczem, większe twory mogą natomiast lokalizować się w strukturach układu moczowego i prowadzić do takich dolegliwości, jak:
-silny ból (zlokalizowany w różnych miejscach, np. w obrębie lędźwi, brzucha czy pachwiny),
-nudności,
-bolesność podczas oddawania moczu,
-pojawianie się krwi w moczu,
-trudności z oddawaniem moczu.

Hiperurykemia rozpoznawana jest na podstawie pomiaru stężenia kwasu moczowego we krwi. Czasami u pacjentów z podejrzeniem hiperurykemii zleca się również pomiar zawartości tego związku w moczu. Inne badania wykonywane u chorych, u których może istnieć podwyższony poziom kwasu moczowego, zależne są od prezentowanych przez nich objawów. Przykładowo u osób z dną moczanową możliwe jest pobieranie do analiz płynu z zajętych chorobowo stawów, w którym możliwe jest stwierdzenie obecności kryształów moczanu sodu. Z kolei w diagnostyce chorych z podejrzeniem nerkowej kamicy moczanowej wykorzystywane mogą być np. badanie obrazowe, takie jak ultrasonografia, pozwalające uwidocznić zlokalizowane w układzie moczowym złogi.

Hiperurykemia nie zawsze jest leczona. U osób, u których stan ten nie prowadzi do żadnych objawów, leczenie wdrażane jest zwykle dopiero wtedy, kiedy stężenie kwasu moczowego w ich krwi przekroczy wartość 12 mg/dl. Należy wtedy ograniczyć pokarmy bogate w puryny, a czasami stosować leki obniżające poziom kwasu moczowego, takich jak: allopurinol. Inaczej jest w przypadku chorych, u których przez hiperurykemię rozwinęła się dna moczanowa. W tym przypadku postępowanie jest dwojakie: pacjentom podaje się leki służące do przerwania napadu dny (jak kolchicyna czy niesteroidowe leki przeciwzapalne), a także preparaty zapobiegające kolejnym epizodom schorzenia.

Zapobieganie hiperurykemii polega na zastosowaniu leków, które zmniejszają stężenie kwasu moczowego w osoczu. Jako przedstawicieli tej grupy można podać allopurinol, febuksostat czy benzbromaron i probenecyd. Pacjenci powinni się również wystrzegać spożywania substancji, które mogą doprowadzać do zwiększenia stężenia kwasu moczowego we krwi – takowymi są niektóre pokarmy (jak podroby, czerwone mięso czy słodkie produkty z dużą zawartością fruktozy) oraz alkohol. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia hiperurykemii konieczne jest również właściwe leczenie innych schorzeń pacjenta (np. nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy), u osób otyłych istnieje z kolei potrzeba zmniejszenia masy ciała.