Glistnica (Askaridoza)

Glistnica (askaridoza) to choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego wywoływana przez nicienia nazywanego glistą ludzką (Ascaris lumbricoides). Źródłem zarażenia tym pasożytem jest z reguły żywność zanieczyszczona jajami pasożyta. Zarazić można się poprzez przeniesienie jaj pasożyta do ust na zabrudzonych rękach czy z żywnością zanieczyszczoną odchodami. Do najczęstszych objawów u osób chorujących na glistnicę należą zaburzenia ze strony układu pokarmowego spowodowane bytowaniem nicieni w jelicie cienkim. Występują bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia oraz okresowe biegunki. Niekiedy mogą pojawić się reakcje alergiczne takie jak wysypka skórna i świąd skóry), a także objawy płucne spowodowane migracją larw (kaszel).

Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową – najczęściej w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny osobistej, zwykle braku nawyku mycia rąk (m.in. po wyjściu z toalety). Źródłem zakażenia mogą być też niedomyte owoce lub warzywa, na których znajdują się jaja, lub picie wody podczas kąpieli w stawie czy jeziorze. Na ryzyko spożycia jaj zawierających larwy glisty ludzkiej narażone są zwłaszcza dzieci, które nie mają jeszcze wyrobionych nawyków higienicznych i wkładają do buzi brudne przedmioty z ziemi. Jaja mogą być też przyniesione do domu na butach, zabawkach, kółkach wózków. W tym przypadku mogą pozostawać na podłogach i dywanach.

Zakażenie glistą ludzką w wielu przypadkach jest bezobjawowe, ale jeśli dojdzie do intensywnej inwazji pasożytów glistnica może dawać objawy, takie jak:

Objawy alergiczne:
– pokrzywka
– świąd skóry
– obrzęki twarzy i rąk
– zapalenie spojówki
– łzawienie
– suchy kaszel

Ze strony układu nerwowego mogą występować w glistnicy takie objawy, jak:
-bezsenność i/lub niespokojny sen
-nadmierna pobudliwość nerwowa
-czasem objawy przypominające padaczkę

Wykrycie w kale typowych jaj o brodawkowatym kształcie potwierdza zarażenie glistą ludzką. W okresie wędrówki larw można niekiedy wykazać ich obecność w plwocinie. Często rozpoznanie jest ustalane na podstawie stwierdzenia dojrzałych pasożytów w kale. Eozynofilia, powszechna w okresie wędrówki larw, w czasie inwazji jelitowej pasożyta występuje rzadko i może nie być istotnie podwyższona. Powikłania glistnicy mogą być potwierdzone badaniami obrazowymi: zdjęciem rentgenowskim jamy brzusznej w przypadku podejrzenia niedrożności jelit oraz wsteczną cholangiopankreatografią i badaniem ultrasonograficznym jamy brzusznej przy podejrzeniu glistnicy dróg żółciowych lub przewodów trzustkowych.

W terapii glistnicy zazwyczaj stosowane są leki przeciwpasożytnicze, podawane doustnie w jednorazowej dawce. Warto zaznaczyć, że leczenie należy powtórzyć po 2-3 tygodniach z powodu ryzyka ponownego zainfekowania jelita przez larwy glist przebywające w naczyniach krwionośnych lub układzie oddechowym. Do wyleczenia dochodzi wtedy, gdy ustąpią objawy zakażenia oraz wydali się pasożyta z organizmu (stwierdzenie pasożyta w kale lub brak jaj w kale). W związku z tym czas leczenia może być inny u każdego.

Zapobieganie odgrywa zasadniczą rolę w zwalczaniu glistnicy. Higiena osobista chroni przed zarażeniem jajami. Najważniejsze nawyki to:
– Mycie rąk, zwłaszcza przed jedzeniem.
– Unikanie zanieczyszczenia pomieszczeń, przedmiotów codziennego użytku, zabawek i innych rzeczy zanieczyszczonych ziemią przynoszoną z zewnątrz, np. na obuwiu.
– Dokładne mycie pod bieżącą wodą owoców i warzyw, które zamierza się spożyć w stanie surowym.
– Unikanie picia nieprzegotowanej wody.
– Pilnowanie, aby dziecko nie bawiło się w brudnej piaskownicy.
– Nie powinno się wykorzystywać ludzkich odchodów do użyźniania gleby.