Fobie społeczne

Fobia społeczna jest to zaburzenie lękowe charakteryzujące się intensywnym, irracjonalnym lękiem przed jedną lub większą liczbą sytuacji społecznych, lub wydajności, w których dana osoba wierzy, że będzie analizowana przez innych. Ekspozycja na sytuacje społeczne natychmiast prowokuje reakcję lękową.

Fobia społeczna jest schorzeniem wynikającym z wielu różnorodnych czynników. Na jej wystąpienie wpływają czynniki biologiczne, społeczne i psychologiczne. Za wystąpienie fobii w pewnym zakresie mogą odpowiadać także geny.

Do rozwinięcia się fobii społecznej, może dojść też z powodów środowiskowych – osoby, które były w dzieciństwie i w czasach szkolnych prześladowane przez swoich rówieśników i padały ofiarą przemocy, mogą wykształcić w sobie fobię społeczną. Może być też ona następstwem bycia wychowywanym przez zbyt nadopiekuńczych rodziców.

Zaburzenie manifestuje się obawą o to, że określone wystąpienie publiczne lub zachowanie stanie się źródłem zdenerwowania, które w konsekwencji zostanie społecznie źle odebrane. Zaburzenie nerwicowe w postaci fobii, jest bezsprzecznie związane ze stresem i występuje również pod postacią somatyczną, dlatego wyróżnia się dwa rodzaje objawów fobii społecznej:

Objawy psychiczne:
-odczuwanie silnego lęku, niepokoju, strachu;
-nerwowość, gotowość „do walki lub ucieczki”, czyli pobudzenie części -układu nerwowego (układu współczulnego odpowiadającego za mobilizację organizmu do działania);
-drażliwość, uczucie utraty kontroli, panika;

Objawy fizyczne fobii społecznej:
-kołatanie serca;
-problemy z wyrównaniem oddechu;
-jąkanie się;
-nudności;
-bóle i zawroty głowy.

Psychiatra dokonuje rozpoznania fobii społecznej na podstawie występujących typowo dla tego zaburzenia objawów. W tym celu przeprowadza rozmowę z pacjentem, ocenia objawy, historię życia i wpływ fobii na codzienne funkcjonowanie.

Za podstawową formę leczenia fobii społecznej uznaje się psychoterapię. Do najbardziej skutecznych technik psychoterapii w przypadku tego zaburzenia należy przede wszystkim terapia poznawczo-behawioralna. Przynosi ona dobre rezultaty, skupiając się na nauczeniu pacjenta prawidłowego reagowania w sytuacjach społecznych. Terapeuta w swojej pracy pomaga pacjentowi zmodyfikować negatywne schematy myślowe dotyczące sytuacji i relacji społecznych, które występują w przebiegu fobii społecznej.

Do leczenia fobii społecznej może być włączona farmakoterapia, ale odgrywa ona raczej rolę wspomagającą i nie stanowi jedynej formy leczenia tego zaburzenia. Skuteczne w leczeniu fobii społecznej są leki z grupy SSRI stosowane często w leczeniu depresji. Lekarze mogą również przepisać pacjentowi leki z grupy beta-blokerów lub benzodiazepiny. Te ostatnie stosuje się w przypadku bardzo nasilonego lęku.

Ze względu na różne przyczyny powstawania fobii społecznej, nie są określone metody jej zapobiegania. Kluczową rolę spełnia prośba o pomoc lub zauważenie nieprawidłowego zachowania i chęć współpracy i pomocy.