Dystonia

Dystonia jest zaburzeniem ruchowym, które powoduje mimowolne skurcze mięśni. Skurcze te powodują skręty i powtarzające się ruchy, które czasami są bolesne. Dystonia może dotyczyć tylko jednego mięśnia, grupy mięśni lub wszystkich mięśni.

Dystonia powstaje w wyniku nieprawidłowego równoczesnego pobudzenia różnych mięśni. Jeśli w tym samym momencie dojdzie do skurczu dwóch mięśni działających przeciwstawnie, np. mięśnia zginającego oraz mięśnia prostującego kończynę, kręgosłup lub inną część ciała, dochodzi do usztywnienia i zablokowania w stawie. Jeśli jedna grupa mięśniowa kurczy się mocniej od przeciwnej, dochodzi do nieprawidłowego wygięcia lub skręcenia.

Przyczyna zachorowania na dystonię wtórną jest znana, choroba powstaje na podłożu innej choroby, urazu lub zatrucia.

Ruchy dystoniczne mogą pojawiać się samodzielnie lub pod wpływem zadziałania konkretnego bodźca. Zmęczenie, stres, silne emocje i ruch nasilają ruchy dystoniczne, natomiast odpoczynek, sen, hipnoza i dotyk je zmniejszają.

Objawy dystonii związane są przede wszystkim z nadmiernym napięciem mięśni oraz występowaniem mimowolnych ruchów skręcających. Innym objawem, który może towarzyszyć dystonii jest drżenie dystoniczne, które polega na występowaniu rytmicznych, szybkich skurczy mięśni. Zależnie od tego, czy choroba ma charakter ogniskowy, czy dotyczy kilku układów, jej przebieg jest zróżnicowany. Najczęstszą formą choroby jest kręcz karku, objawiający się nieprawidłowym, przymusowym ułożeniem głowy.

Rozpoznanie dystonii lekarz ustala na podstawie objawów choroby. Pacjent po zauważeniu u siebie objawów dystonii powinien zgłosić się do neurologa. Podczas wizyty lekarz może zapytać o czynniki, które wywołują objawy choroby (np. ruch lub stres) oraz powodują ustąpienie objawów. Charakterystyczne dla dystonii jest krótkie zmniejszenie napięcia mięśni po wykonaniu konkretnego ruchu, m.in. dotknięcia ręką policzka. Przydatnym badaniem jest elektromiografia (EMG), która pozwala na określenie, które mięśnie są zajęte chorobowo.

Leczenie dystonii najczęściej rozpoczyna się od zastosowania leków doustnych. Pierwszym lekiem, który stosuje się u pacjentów z dystonią, jest lewodopa. Jeśli leczenie lewodopą nie jest skuteczne, lekarz może wprowadzić inny lek, najczęściej są to benzodiazepiny, baklofen lub tyzanidyna. Niestety leczenie doustne często jest nieskuteczne. W przypadku dystonii ogniskowych (kurcz powiek, kręcz karku, dystonia ust i żuchwy) dobre efekty daje ostrzykiwanie zajętych mięśni toksyną botulinową (potoczne nazywaną botoksem). Taki rodzaj zabiegu wykonywany jest najczęściej przez neurologa i powoduje osłabienie siły mięśniowej, ponieważ dochodzi do zablokowania połączenia mięśnia z nerwami.

Pierwotna postać dystonii spowodowana jest zaburzeniem genetycznym, na które pacjent nie ma wpływu. Z tego powodu nie istnieje skuteczna forma zapobiegania zachorowaniu na pierwotną postać dystonii.

W przypadku wtórnej postaci dystonii, czyli spowodowanej przez zewnętrzne czynniki, możliwe jest uniknięcie zachorowania na dystonię. Polega to na niedopuszczaniu do kontaktu z czynnikami szkodliwymi, takimi jak mangan, metanol, cyjanki czy tlenek węgla. Dystonię mogą wywołać również leki, takie jak neuroleptyki (nazywane lekami przeciwpsychotycznymi) czy metoklopramid. Unikanie ich przyjmowania, gdy nie jest to konieczne, może zapobiec powstaniu dystonii polekowej.