Dysplazja włóknisto-torbielowata gruczołu sutkowego

Dysplazja włóknisto-torbielowata gruczołu sutkowego to nowotwory niezłośliwe, które dotyczą nawet połowy kobiet w wieku okołomenopauzalnym i starszych. Wynikają przeważnie z zaburzeń hormonalnych. Ultrasonografia piersi oraz mammografia pozwolą na rozpoznanie dysplazji. Jeżeli zmiany dysplastyczne wynikają z zaburzeń endokrynologicznych, należy dążyć do regulacji gospodarki hormonalnej.

Zmiany dysplastyczne w tej lokalizacji wynikają przeważnie z zaburzeń hormonalnych i obejmują łagodne zmiany dysplastyczne rozrostowe i zanikowe. Do najczęstszych zaliczamy torbiele sutka, które wynikają z rozrostu i zwłóknienia przewodów gruczołu.

Zmiany dysplastyczne tworzą niekiedy liczne zgrubienia w obrębie piersi i mogą być bolesne przy palpacji, jednak nie powodują one ryzyka powstania nowotworu. Zdarza się jednak, że obok zmian włóknisto-torbielowatych rozwija się rak sutka, dlatego warto poddawać się badaniom profilaktycznym.

Pierwsze objawy, które mogą zaniepokoić kobietę, towarzyszące dysplazji to napięcie piersi i nadwrażliwość na dotyk. W samobadaniu może być wyczuwalny guzek lub liczne guzki, co zwykle jest powodem zgłoszenia się do lekarza. Badanie piersi może być bolesne, jeśli mamy do czynienia z mastopatią. Czasem nie występują żadne objawy, a zmiany dysplastyczne wykrywane są dopiero w badaniu USG bądź w trakcie mammografii. Nie powinny jednak nigdy dysplazji towarzyszyć takie symptomy jak wciągnięcie brodawki sutkowej, zmiana skóry podobna do skórki pomarańczowej, wyciek z brodawki czy powiększenie węzłów chłonnych, które badamy pod pachą. Te cechy świadczą zwykle o procesie złośliwym i koniecznie muszą być diagnozowane w trybie pilnym.

Badania obrazowe pozwalają na wykrycie zmian, jednak nie dają jednoznacznej odpowiedzi o jej charakterze. Konieczna zatem jest biopsja, która rozwiewa te wątpliwości. Wykonuje się ją zwykle ambulatoryjnie. Pod kontrolą głowicy USG nakłuwa się zmianę specjalną igłą bez znieczulenia. Ukłucie nie jest bardzo bolesne i trwa dosłownie chwilę. Pobrane komórki można ocenić pod mikroskopem, poszukując cech złośliwości. Jeżeli biopsja cienką igłą nie daje precyzyjnych wyników może być konieczne wycięcie chirurgiczne całej zmiany i jej zbadanie przez histopatologa. Ocenia on całą budowę guza, jego komórki, często używając specjalnych barwników. Pozwala to odpowiedzieć na pytanie, czy mamy do czynienia z nowotworem złośliwym, czy ze zmianą łagodną jak dysplazja sutka.

W leczeniu kluczowe jest wyrównanie zaburzeń hormonalnych. Podaje się zwykle progesteron, którego wyrównany poziom w stosunku do estrogenu może złagodzić objawy. Kolejnym krokiem może być leczenie chirurgiczne. Elementy torbielowate nakłuwa się i usuwa z nich płyn. Podobnie jak w trakcie biopsji, miejsce nakłucia obserwuje się pod kontrolą głowicy USG. Zmniejszenie objętości płynu często powoduje spadek dolegliwości. Pobrany płyn jednak zawsze musi zostać przebadany, ponownie w poszukiwaniu komórek raka. Przy bardzo silnych bólach i dolegliwościach czasami pacjentki decydują się także na operacyjne usunięcie piersi. Może być ona zastąpiona protezą, tak by wizualnie nie było widać skutków zabiegu.

Dbanie o piersi i regularna kontrola powinny być obowiązkiem. Samobadanie każda kobieta powinna wykonywać raz w miesiącu, najlepiej po miesiączce. Technikę samobadania pokaże z pewnością chętnie każdy lekarz – rodzinny lub ginekolog. W Polsce tak naprawdę diagnostyką chorób piersi zajmują się chirurdzy, jednak to do ginekologa częściej wybierają się kobiety i z pewnością pokaże on również prawidłowe techniki. Dodatkowo wykonywanie badań profilaktycznych powinno w pełni zabezpieczyć kobietę przez zaawansowanym rozwojem choroby nowotworowej. Nie każda jednak zmiana w piersi to rak czy inny nowotwór złośliwy. Badania i kontrola dają jednak możliwość wykrycia każdej z nieprawidłowości, a dalsza diagnostyka wyjaśnia pochodzenie guzków czy torbieli.