Dychawica oskrzelowa

Dychawica oskrzelowa (astma) jest stanem chorobowym, który powoduje obrzęk i zwężenie dróg oddechowych w płucach. Z powodu tego obrzęku, drogi oddechowe produkują nadmiar śluzu, co utrudnia oddychanie, a w konsekwencji powoduje kaszel, krótki oddech i świszczący oddech. Choroba ma charakter przewlekły i przeszkadza w codziennej pracy. Przyczynami astmy mogą być infekcje układu oddechowego, alergeny, zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, kurz i roztocza. Charakterystycznymi objawami dychawicy oskrzelowej są świsty słyszalne przy oddychaniu, kaszel, ucisk w klatce piersiowej i obrzęk błony śluzowej. 

Najczęstszą przyczyną występowania astmy jest alergia, czyli nadmierna reakcja organizmu na powszechnie występujące w otoczeniu substancje alergizujące. Do reakcji nadwrażliwości dochodzi u wszystkich chorych którzy wytwarzają przeciwciała IgE przeciwko alergenom. U chorych na astmę proces zapalny w oskrzelach toczy się cały czas, jest on nasilany każdorazowo w wyniku kontaktu z alergenem. W błonie śluzowej oskrzeli zwiększa się liczba białych krwinek oraz czynników prozapalnych, czego następstwem jest stały stan zapalny oraz zmiany w budowie ściany oskrzeli.

Objawy astmy są skutkiem upośledzenia funkcji oddechowych. Mają one postać napadów o zróżnicowanym nasileniu. Napady astmy to duszność, świszczący oddech, kaszel i uczucie ucisku w klatce piersiowej, które następują na skutek skurczu mięśni gładkich, tworzenia dużej ilości śluzu i obrzęku błony śluzowej dróg oddechowych. W konsekwencji wszystkie te czynniki powodują zmiany w budowie ścian oskrzeli.

Do diagnozy astmy konieczne jest potwierdzenie występowania objawów klinicznych (zaobserwowanych przez chorego i podawanych w wywiadzie objawów) oraz wyniki spirometrii potwierdzające, że u pacjenta występuje obturacja oskrzeli.
Ponadto lekarz powinien przeprowadzić badanie fizykalne – obserwuje się wtedy zmiany osłuchowe.
Ważne jest poznanie stopnia kontroli astmy, można go łatwo sprawdzić wykonując Test Kontroli Astmy (ACT).

Podstawą leczenia astmy są leki przeciwzapalne o działaniu miejscowym- wziewne glikokortykosteroidy.
Leki te można stosować regularnie lub doraźnie w połączeniu z ß2-mimetykami wziewnymi długo działającymi lub formoterolem.
Do terapii astmy bardzo często włączane są także leki cholinolityczne lub przeciwleukotrienowe. Można zastosować także podjęzykową immunoterapię alergenową.

Profilaktyka zachorowania na astmę jest raczej niemożliwa, ale poprzez stosowanie odpowiedniej farmakoterapii i prowadzenie zdrowego trybu życia możemy zmniejszać ryzyko i częstość występowania napadów astmatycznych u chorych. Zalecana jest kontrola masy ciała, utrzymanie sprawności fizycznej i dobrej kondycji. Sugeruję się, aby osoby chorujące na astmę zmniejszały ekspozycję na kontakt z alergenem, unikały kontaktu np. z dymem papierosowym. Niektóre badania sugerują, że dzieci karmione piersią do 1. roku życia, mają mniejsze ryzyko zachorowania na astmę w przyszłości.