Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona to jedno z najczęściej występujących zaburzeń neurodegeneracyjnych. Schorzenie to ma charakter postępujący, dotyczy ośrodkowego układu nerwowego i charakteryzuje się utratą neuronów produkujących dopaminę oraz obecnością ciałek Lewy’ego w istocie czarnej. Choroba ta dotyka głównie pacjentów, którzy ukończyli 50. rok życia, częściej stwierdza się ją u mężczyzn. Chorobę Parkinsona charakteryzuje ogólne pogorszenie sprawności fizycznej oraz sztywność mięśni.

Choroba Parkinsona to schorzenie idiopatyczne- ma niepoznane do końca podłoże. Wiek jest najsilniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój tej choroby, inne to np. dodatni wywiad rodzinny, długotrwałe narażenie na działanie związków chemicznych oraz metali ciężkich (pestycydy, rozpuszczalniki, mangan). Sugeruje się, że rozwojowi może sprzyjać także płeć męska, nadmierna masa ciała, spożycie żelaza, anemia w wywiadzie. Odkrytych zostało także kilka rodzajów mutacji, odpowiedzialnych za rozwój parkinsonizmu rodzinnego. Jest to jednak rzadki wariant choroby.

Dla choroby Parkinsona charakterystyczne są objawy zarówno motoryczne, jak i niemotoryczne. Najbardziej charakterystyczne jest drżenie, także wyraźne w trakcie spoczynku, dochodzi do spowolnienia ruchów oraz sztywności mięśni. Chory ma maskowaty wyraz twarzy, może mieć problemy z pisaniem, mówieniem oraz przeżywaniem i połykaniem pokarmów. Mogą również wystąpić problemy o podłożu neurobehawioralnym oraz poznawczym takie jak depresja, lęk, czy demencja i problemy ze snem. Objawy choroby Parkinsona zazwyczaj zaczynają pojawiać się około 60. roku życia, ale ten etap może być widoczny już wcześniej.

Diagnostyka choroby Parkinsona jest dość trudna szczególnie z uwagi na fakt, że większość klasycznych objawów np. drżenie spoczynkowe i sztywność mięśni mogą być obecne w innych zaburzeniach neurodegeneracyjnych. W diagnostyce bardzo ważne jest odróżnienie tego schorzenia od np. parkinsonizmu polekowego lub wtórnego parkinsonizmu występującego na skutek urazu głowy, czy zatrucia toksynami. Dokładny wywiad i ocena fizyczna pacjenta w połączeniu ze wstępną terapią farmakologiczną (oceniania jest odpowiedź pacjenta na farmakoterapię- lewodopę) są niezbędne do odróżnienia idiopatycznej choroby Parkinsona od schorzeń charakteryzujących się podobnymi objawami.
Do rozpoznania tej choroby konieczne jest stwierdzenie spowolnienia ruchowego oraz przynajmniej jednego z trzech pozostałych objawów: zaburzeń postawy, drżenia mięśniowego lub sztywności mięśni.

Nie ma leku o działaniu neuroprotekcyjnym, który hamowałby rozwój schorzenia. Leczenie choroby Parkinsona należy rozpocząć jak najszybciej po wystąpieniu pierwszych objawów. Pierwszy etap leczenia obejmuje farmakoterapię i włącza się do niej leki dopaminergiczne, które znacznie poprawiają samopoczucie chorego. Proces tego leczenia należy zaplanować nawet na kilka miesięcy lub lat w przód, ponieważ z czasem organizm chorego gorzej reaguje na lek – wówczas wskazana jest zmiana dawki. W przypadku ludzi poniżej 65. roku życia stosuje się leki z grupy inhibitorów monoaminoksydazy np. selegilininę i rasgilininę. Osoby po 65. roku życia zaczyna się od leczenia lewodopą za pomocą optymalnych dawek. W leczeniu choroby Parkinsona bardzo ważna jest rehabilitacja w celu utrzymania jak najlepszej sprawności fizycznej oraz wzmocnienia mięśni. Obecnie można wykorzystać także leczenie neurochirurgiczne: przeszczep płodowy istoty czarnej, czy pallidotomię.

Nie ma jednoznacznie skutecznych metod, które pozwoliły na zapobiegnięcie zachorowaniu na chorobę Parkinsona, ponieważ jest to choroba o podłożu idiopatycznym, za jej rozwój jej odpowiedzialne wiele czynników, w tym także genetycznych. Istnieje coraz więcej dowodów potwierdzających, że znaczącą rolę w rozwoju tej choroby odgrywają czynniki środowiskowe — w szczególności czynniki, które możemy do pewnego stopnia kontrolować za pomocą diety i unikania ekspozycji na toksyny. Zaleca się wzbogacenie diety w owoce i warzywa stanowiące źródło flawonoidów oraz witamin, szczególnie o działaniu antyoksydacyjnym (C, E) oraz witamin z grupy B. Kwasy tłuszczowe omega-3, obecne w olejach, czy rybach również wywierają pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka zachorowalności.