Cholera

Cholera to ostra choroba biegunkowa endemiczna w Indiach i południowo-wschodniej Azji, której czynnikiem sprawczym jest vibrio cholerae (przecinkowiec cholery). Cholera jest infekcją bakteryjną, która powoduje biegunkę. W ciężkich przypadkach bez podjęcia leczenia może doprowadzić nawet do śmierci na skutek odwodnienia.

Za powstawanie cholery odpowiedzialny jest przecinkowiec cholery. Pałeczka cholery wytwarza enterotoksynę, która uszkadza z kolei gospodarkę wodno-elektrolitową w jelicie cienkim, odpowiedzialną za główne objawy chorobowe. Źródłem bakterii są: chorzy na cholerę objawową i nosiciele. Bakteria może być zlokalizowana poza ustrojem człowieka na powierzchni skorupiaków, alg lub innych zwierząt morskich. Do zakażenia cholerą dochodzi przez brudne ręce i muchy, ale głównie przez wodę powierzchniową skażoną kałem. Istotną rolę odgrywają produkty spożywcze, które miały wcześniej kontakt z zakażoną wodą (np. owoce) oraz „owoce morza” (kraby, krewetki, małże). Zarażenie możliwe jest również przez przedmioty należące do chorego.

Pacjent nie gorączkuje, nie występuje ból brzucha. Głównym objawem jest wodnista biegunka, bez śluzu i krwi, o mdłym, rybim zapachu. Stolce przypominają popłuczyny ryżowe, są oddawane bez uczucia parcia i możliwości zatrzymania. Często występują wymioty. Drżenia mięśniowe nie powodują wzrostu temperatury ciała. Szybko dochodzi do odwodnienia, zwłaszcza u małych dzieci, osób starszych, z chorobami współistniejącymi. Może dojść do niebezpiecznych dla życia zaburzeń rytmu serca, kurczy mięśniowych i osłabienia mięśni. Osoby z biegunką choleryczną są apatyczne, z czasem skrajnie wyczerpane, niezdolne do udania się do toalety o własnych siłach. W ciężkich przypadkach choroby szybka utrata płynów ustrojowych prowadzi do odwodnienia i wstrząsu. Bez leczenia, śmierć może nastąpić w ciągu kilku godzin.

W diagnostyce cholery wykorzystuje się badanie mikrobiologiczne, podczas którego z kału, wymiocin lub wymazu z odbytnicy — izolowane są przecinkowce cholery. Ponadto wykonuje się badanie retrospektywne, którego celem jest oznaczenie poziomu przeciwciał wibroidalnych i antytoksycznych. Możliwe jest również wykonanie testów molekularnych, które pozwalają wykryć DNA bakterii w próbce klinicznej.

Leczenie cholery ma charakter głównie objawowy, charakteryzuje się przyjmowaniem dużej ilości płynów i substancji mineralnych. Utrata dużej ilości płynów w krótkim czasie stanowi niebezpieczeństwo dla życia pacjenta, dlatego należy zapobiegać odwodnieniu. W cholerze o łagodnym przebiegu nawadnianie chorego może odbywać się doustnie, jednak w zaawansowanych przypadkach konieczne jest podawanie płynów dożylnie.

Leczenie cholery powinno odbywać się w warunkach szpitalnych. Często wdrażana jest antybiotykoterapia obejmująca głównie tetracykliny. Innym preparatem stosowanym w leczeniu cholery jest cyprofloksacyna, która jednak powoduje dużo skutków ubocznych, np. biegunki, wymioty, nudności. Leczenie cholery nie powinno ograniczać się tylko do osoby zarażonej. Wszystkie osoby z otoczenia pacjenta, które mogły zarazić się cholerą, np. korzystając z tej samej toalety, powinny pozostawać pod obserwacją lekarza i zostać przebadane na obecność przecinkowca cholery.

Dostępna jest doustna szczepionka przeciwko cholerze. Dorosłym podaje się 2 dawki szczepionki w odstępie 1–6 tygodni, drugą dawkę należy podać co najmniej 1 tydzień przed wyjazdem. Szczepienie przypominające zaleca się co 2 lata w razie narażenia.

Oprócz szczepienia przeciwko cholerze można zapobiegać chorobie przez:
1. Przestrzeganie podstawowych zasad higieny, spożywanie wody przegotowanej lub w inny sposób uzdatnionej, spożywanie bezpiecznych pokarmów (po obróbce termicznej).
2. Kwarantannę, która jest obowiązkowa przez 5 dni od kontaktu z osobą chorą lub z podejrzeniem zakażenia V. cholerae.
3. Izolację chorych.
4. Środki ochrony osobistej, zwłaszcza personel pracujący przy osobach chorych lub z podejrzeniem zakażenia V. cholerae.