Chłoniak nieziarniczy guzkowy

Chłoniak nieziarniczy guzkowy (grudkowy) jest to złośliwa proliferacja limfocytów B lub T, która obejmuje węzły chłonne, szpik kostny lub miejsca pozawęzłowe. Rokowanie i leczenie w przypadku tego typu nowotworu zależą od stadium i rodzaju choroby.

Przyczyna większości chłoniaków nieziarniczych nie jest znana. Istotną rolę może jednak odgrywać predyspozycja genetyczna, np. krewni I stopnia chorych na chłoniaka wykazują znacznie zwiększone ryzyko zachorowania na podobny nowotwór. W niektórych przypadkach można także zidentyfikować czynniki genetyczne, środowiskowe i infekcyjne, które mogą być przyczyną rozwoju chłoniaka nieziarniczego.

Chory może dostrzec u siebie następujące dolegliwości:

– Powiększenie węzłów chłonnych, które objawia się pod postacią niebolesnych guzów na szyi, nad obojczykami, w obrębie dołów pachowych, pachwin lub w innych miejscach. Zmiany te powiększają się powoli i są niebolesne. Najczęściej są średnicy większej niż 2 cm. Okresowo mogą również się zmniejszać pomimo trwania choroby.
– Bóle brzucha, krwawienia z przewodu pokarmowego, żółtaczka – mogą wskazywać na rozwój chłoniaka w obrębie przewodu pokarmowego. Ból brzucha występuje również w przebiegu znacznego powiększania się wątroby i śledziony w przebiegu rozsiewu nowotworu.
– Bóle głowy i kręgosłupa – występują w przypadku naciekania przez komórki nowotworowe struktur mózgu i kręgosłupa.
– Duszność – w przypadku powiększenia węzłów chłonnych znajdujących się w obrębie klatki piersiowej.
– Osłabienie, bladość, zwiększona podatność na infekcje, krwawienia o nasileniu nieproporcjonalnie dużym do urazu lub krwawienia bez istotnych urazów – mogą sugerować brak produkcji prawidłowych komórek krwi w przypadku zajęcia szpiku kostnego przez nowotwór.
– Obrzęki kończyn dolnych – zdarzają się, gdy nowotwór jest umiejscowiony w pobliżu dużych naczyń krwionośnych, utrudniając przepływ krwi.

Lekarz podczas badania najczęściej stwierdza obecność tzw. pakietów węzłów chłonnych, czyli grupy kilku leżących koło siebie, powiększonych węzłów chłonnych powiększenie wątroby i śledziony, niekiedy obecność płynu w jamie brzusznej, a podczas osłuchiwania płuc może wysunąć podejrzenie obecności płynu w jamie opłucnej. Może też stwierdzać nieprawidłowe objawy w badaniu neurologicznym.

Wyróżniamy następujące metody leczenia:

– Leki niszczące komórki nowotworowe zaliczane do tzw. chemioterapii. Stosowane są pojedynczo lub jako terapia złożona z kilku uzupełniających się leków. Najczęściej stosowane są w cyklach powtarzanych co 2 lub 3 tygodnie. Podczas ich stosowania dość często występują działania niepożądane: najczęściej osłabienie, nudności, wymioty, wypadanie włosów; ponadto zwiększona podatność na infekcje, niedokrwistość, zwiększona skłonność do krwawień. Należy jednak podkreślić, że chemioterapia jest podstawowym sposobem leczenia chłoniaka nieziarniczego. Z reguły równocześnie z chemioterapią stosuje się glikokortykosteroidy, które uzupełniają działanie chemioterapii. W pewnych wskazaniach istnieje możliwość kojarzenia tych leków z preparatami nowej generacji, przeciwciałami monoklonalnymi, które wyszukują komórki nowotworowe i niszczą je. Działają one przez wyszukiwanie specjalnych markerów obecnych na powierzchni komórek nowotworu, aby precyzyjnie je odnaleźć i zlikwidować.
– Przeszczepienie szpiku kostnego jest stosowane rzadko u chorych na chłoniaka nieziarniczego i najczęściej jest zarezerwowane dla agresywnych nowotworów lub jako leczenie wznowy choroby.
– Radioterapia polega na stosowaniu specjalnego rodzaju promieniowania skierowanego na określone partie ciała. Jej zadaniem jest zniszczenie komórek nowotworu przy maksymalnym oszczędzaniu komórek zdrowych. W niektórych przypadkach chłoniaka o niskim stopniu zaawansowania może być jedyną metodą leczenia.
– Zabiegi operacyjne są w leczeniu chłoniaka nieziarniczego stosowane rzadko, głównie w skojarzeniu z chemioterapią lub radioterapią.
– Leczenie antybiotykami, jako metoda terapii u chorych na chłoniaka żołądka, ma na celu usunięcie zakażenia bakterią Helicobacter pylori, która jest przyczyną wystąpienia tego nowotworu.
– Napromienianie światłem ultrafioletowym i fotochemioterapia PUVA to specjalne metody leczenia chłoniaków skóry, polegające na naświetleniu wybranych obszarów skóry specjalną wiązką promieniowania niszczącego nowotwór.
Leczenie wspomagające obejmuje ochronę przed infekcjami (profilaktyczne podawanie antybiotyków lub leków wspomagających odnowę krwinek białych). Niezbędne może się okazać także przeprowadzenie szczepień ochronnych, np. przeciwko grypie. Jeżeli pacjent cierpi na niedokrwistość lub występują krwawienia, może zajść potrzeba przetoczenia krwi lub koncentratu płytek krwi. Stosuje się również leki przeciwwymiotne i przeciwbólowe.

Ponieważ znane są niektóre czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na chłoniaka nieziarniczego, ryzyko można zmniejszyć poprzez ich unikanie. Należy więc:

– unikać ekspozycji na określone środki chemiczne i promieniowanie jonizujące;
– stosować metody zabezpieczające przed zakażeniem wirusami przenoszonymi drogą krwi, takimi jak HIV czy HCV (korzystanie z usług sprawdzonych salonów kosmetycznych, salonów tatuażu, salonów fryzjerskich, stosowanie jednorazowego sprzętu medycznego, zachowanie zasad bezpiecznego współżycia seksualnego). W przypadku zakażenia tymi wirusami należy stosować leki według wskazań prowadzącego specjalisty i wykonywać regularnie badania kontrolne;
– w przypadku zakażenia Helicobacter pylori należy stosować leczenie antybiotykami w celu usunięcia bakterii oraz regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne do gastrologa;
– regularnie zgłaszać się na badania kontrolne- dotyczy to w szczególności chorych z upośledzeniem odporności oraz pacjentów, którzy wcześniej przebyli chemioterapię lub radioterapię z powodu innych nowotworów.