Bolesne miesiączkowanie

Bolesne miesiączkowanie nazywane jest również dysmenorrhea. Istnieją dwa rodzaje bolesnego miesiączkowania: pierwotne i wtórne. Dysmenorrhea pierwotna występuje u osób, które odczuwają ból przed i w trakcie miesiączki. Jeśli kobieta miała normalne miesiączki, które stały się bolesne w późniejszym okresie życia, może to być wtórna dysmenorrhea.

Bolesne miesiączkowanie może występować jako pierwotne, tzw. czynnościowe, czyli związane z pojawieniem się cykli owulacyjnych. Wówczas jest ono wynikiem kurczenia się mięśnia macicy wskutek działania prostaglandyn produkowanych przez endometrium, będące w stadium wydzielniczym.

Bolesne miesiączkowanie może mieć również charakter wtórny, czyli nabyty, związany na przykład z pojawieniem się endometriozy lub pourazowym (najczęściej pozabiegowym) zwężeniem kanału szyjki macicy. Inną przyczyną bolesnych miesiączek mogą być również nieprawidłowe twory w okolicy jamy macicy, np.: polipy błony śluzowej trzonu macicy lub powstające uszypułowane mięśniaki.

Szczególnie narażone na bolesne miesiączkowanie są kobiety w wieku poniżej 20. roku życia, występowanie bolesnych miesiączek w rodzinie, palenie papierosów, obfite krwawienie podczas miesiączki oraz nieregularnie występujące miesiączki.

Wzmożona bolesność podczas krwawienia miesiączkowego pojawia się zazwyczaj pierwszego dnia, kilka godzin przed jego rozpoczęciem, w kolejnych dniach objawy stopniowo się zmniejszają. Ból ma charakter skurczowy.

W zespole bolesnego miesiączkowania mogą się pojawić dodatkowo nudności, wymioty, biegunka, problemy ze snem, bóle pleców w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, osłabienie, bóle głowy.

Uciążliwe dolegliwości bólowe podbrzusza występujące charakterystycznie w pierwszych dniach miesiączki, często z towarzyszącymi im objawami, takimi jak nudności i wymioty, które pogarszają jakość życia, są podstawą do rozpoznania bolesnego miesiączkowania. Za każdym razem ginekolog musi wykluczyć inne przyczyny takiego stanu. Informacje, które będzie chciał uzyskać od pacjentki, będą dotyczyć regularności cykli, wcześniejszego występowania bólu, występowania bólu między miesiączkami, jego lokalizacji, dodatkowych dolegliwości. Podczas wizyty lekarz przeprowadzi badanie dwuręczne oraz obejrzy szyjkę macicy, oraz wydzielinę pochwową we wziernikach, następnie wykona badanie ultrasonograficzne przezpochwowe (USG TV), poszukując ewentualnych nieprawidłowości w obrazie narządu rodnego. Ginekolog może zlecić również dodatkowe badania krwi.

W razie braku skuteczności leczenia i/lub podejrzeniu patologii na następnym etapie poszukiwania przyczyn bolesnego miesiączkowania wykorzystuje się inne niż ultrasonografia metody diagnostyki obrazowej (tomografię komputerową i rezonans magnetyczny) oraz zabiegowej – histeroskopię lub laparoskopię.

Leczenie bolesnego miesiączkowania ustala się indywidualnie, biorąc pod uwagę nasilenie objawów, obecność dolegliwości współtowarzyszących, plany posiadania potomstwa w przyszłości oraz ogólny stan zdrowia pacjentki.

Lekami z wyboru w leczeniu bolesnych miesiączek są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Mechanizm ich działania polega na zmniejszeniu wytwarzania prostaglandyn, których duże stężenie jest przyczyną dolegliwości bólowych. Leczenie rozpoczyna się od leków dostępnych bez recepty, takich jak ibuprofen, przechodząc do preparatów przepisywanych przez lekarza m.in. nimesulidu, ketoprofenu, naproksenu i prowadzi się je przez kilka pierwszych dni cyklu, a w przypadku kobiet, u których występują objawy wyprzedzające miesiączkę – kilka dni przed jej rozpoczęciem.
U kobiet nietolerujących leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi lub z przeciwwskazaniami do ich stosowania, którym zależy na jednoczesnym działaniu antykoncepcyjnym, proponuje się przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej.

Metody wspomagające, takie jak ćwiczenia relaksacyjne, masaż, umiarkowana aktywność fizyczna (np. spacer, joga), zastosowanie miejscowej elektrostymulacji (TENS), ciepłe okłady na podbrzusze lub w okolicy pleców mogą przynieść dodatkową ulgę w bólu bez skutków ubocznych.

W przypadku wykrycia chorób narządu rodnego konieczne może okazać się podjęcie leczenia farmakologicznego lub zabiegowego usuwającego przyczynę dolegliwości.

W zapobieganiu bolesnemu miesiączkowaniu warto sięgnąć po napary ziołowe, które wykazują działanie rozkurczowe. Sprawdzą się herbatki z mięty, melisy, rumianku i nagietka. Umiarkowana aktywność fizyczna — o ile ból nie ścina nas z nóg, lekka aktywność fizyczna w połączeniu z rozciąganiem może pomóc złagodzić bolesne dolegliwości.