Ból mięśni

Ból mięśni to uczucie dyskomfortu w mięśniach, które może być spowodowane różnymi czynnikami. Dolegliwości tej często towarzyszy gorączka i osłabienie.

Ból mięśni (mialgia) może pojawić się między innymi po wyczerpującym treningu czy nietypowej aktywności fizycznej. Ponadto przyczynami bólu mięśni mogą być też niedobór minerałów (np. wapnia i magnezu) lub choroba (np. fibromialgia).
-Uraz mięśni. Podczas uprawiania dyscyplin sportu, w których następuje wiele szybkich, powtarzalnych ruchów (np. w piłce nożnej czy tenisie), może dojść do nadwyrężenia mięśni i pojawienia się siniaków. W takiej sytuacji odczuwamy ból nie tylko, kiedy próbujemy poruszać obolałą częścią ciała, ale nawet wtedy, gdy jej dotykamy.
-Skurcze mięśni. Ten rodzaj bólu mięśni zwykle spowodowany jest niedoborem magnezu lub dużym wysiłkiem podczas uprawiania sportu. Nadmierna potliwość przyczynia się do obniżenia poziomu magnezu. Skutkiem są często bolesne skurcze mięśni łydek.
-Napięcie mięśniowe. Zła postawa ciała, a także długotrwałe siedzenie np. przy komputerze, mogą powodować powstawanie napięcia mięśniowego. Skutkuje to bólem mięśni ramion, pleców, a także bólem mięśni szyi. Obolałe obszary są zwykle twarde i wrażliwe na dotyk.
-Choroby mięśni. Patogeny takie jak bakterie (np. laseczka tężca) czy wirusy (np. grypy) mogą wywołać stan zapalny będący przyczyną bólu. Zdarzają się również choroby niewiążące się z zapaleniem, przy których objawem jest ból mięśni m.in. niedoczynność tarczycy.

Ból mięśni może mieć różny charakter w zależności od przyczyny:
-przeciążenie mięśni – mówimy wówczas o bólu powysiłkowym, który pojawia się zazwyczaj w tych partiach mięśni, które były najbardziej zaangażowane w ćwiczenia. W mięśniach tworzą się zakwasy, które spowodowane są nagromadzeniem kwasu mlekowego w tkance mięśniowej. Bóle związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym zazwyczaj przechodzą samoistnie i wymagają czasowego odciążenia bolesnych partii mięśni. Jeżeli ból mięśni pojawi się po pewnym czasie od wysiłku, możemy mówić wówczas o tzw. zespole opóźnionego bólu mięśniowego (zespół DOMS), który dotyka głównie osoby aktywne fizycznie;
-infekcje wirusowe – bóle mięśniowo-stawowe to charakterystyczny objaw, który pojawia się w przebiegu wielu chorób wirusowych, w tym m.in. grypy, przeziębienia, ospy wietrznej, różyczki oraz wirusowego zapalenia wątroby WZW typu A, B lub C. Jest to zazwyczaj uogólniony ból całego układu mięśniowego, który pojawia się podczas spoczynku. Bólowi towarzyszyć może gorączka, nadmierna potliwość, katar lub kaszel;
-infekcje bakteryjne – w przypadku infekcji bakteryjnych ból mięśni ogranicza się zazwyczaj do jednej grupy mięśniowej i pojawia się w stanie spoczynku. Bólowi towarzyszy obrzęk, zaczerwienienie i ocieplenie okolicy mięśnia dotkniętego stanem zapalnym;
-uraz mechaniczny – w wyniku urazu tkanki mięśniowej organizm aktywuje miejscową reakcję zapalną, której specyficznym symptomem jest ból mięśnia, jego obrzęk oraz zaczerwienienie;
-schorzenia reumatyczne – osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów, fibromialgia, zespoły bólowe kręgosłupowo-korzeniowe, czy też zapalenia stawów w okolicach kręgosłupa;
-choroby pasożytnicze, w tym m.in. włośnica lub krętkowica;
-borelioza – często daje objawy grypopodobne;
-niedoczynność i nadczynność tarczycy, które wpływają na metabolizm kolagenu oraz zaburzenia w pracy układu mięśniowo-szkieletowego.

Diagnostyka bólów mięśni i stawów nie jest łatwa, ze względu na subiektywny odbiór ich nasilenia i często niespecyficzne reakcje bólowe, które nie wskazują przyczyny dolegliwości. Podstawę rozpoznania stanowią badania podmiotowe i przedmiotowe pacjenta. Często zleca się też badania dodatkowe: laboratoryjne i obrazowe. Dzięki zbadaniu krwi można określić występowanie stanu zapalnego, a czasami zdiagnozować przyczynę samego bólu. Najczęściej wykonywane badania laboratoryjne to CRP (białko C-reaktywne; wskaźnik stanu zapalnego w organizmie), OB (Odczyn Biernackiego), czynnik reumatoidalny, przeciwciała przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowanemu (anty-CCP), przeciwciała przeciwjądrowe oraz morfologia krwi obwodowej.

W pierwszej linii leczenia podaje się środki przeciwbólowe (NLPZ), takie jak ibuprofen czy diklofenak. W niektórych rodzajach bólu, np. przy rwie kulszowej, kluczowe jest odciążenie bolącego regionu i ułożenie ciała w prawidłowej pozycji. Przy urazach coraz częściej stosuje się pomoce ortopedyczne (np. ortezy). Jeśli dolegliwości bólowe powstały na skutek przeciążeń, pacjentowi proponuje się terapię osoczem bogatopłytkowym (PRP) lub przeszczep komórek macierzystych. W niektórych przypadkach u chorego wykonuje się tzw. blokady, czyli zastrzyki z chemicznych lub biologicznych bardzo silnych leków przeciwzapalnych.

Jednym z elementów dbania o mięśnie jest dobrze zbilansowana dieta. Organizmowi należy dostarczać odpowiedniej ilość węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym (są one źródłem energii dla mięśni) i białka (są one materiałem budulcowym mięśni). Pokarm powinien być także źródłem witamin i minerałów. Należy zrezygnować ze spożywania dużej ilości cukru, dań bardzo tłustych i fast foodów.

Dla mięśni bardzo ważny jest odpoczynek. Warto pamiętać, że trzeba dać im czas na regenerację. Ich nadmierne obciążanie lub zbyt intensywny wysiłek fizyczny są jedną z przyczyn dolegliwości bólowych.