Anoreksja

Anoreksja to zaburzenie odżywiania objawiające się fizjopatologicznym brakiem lub utratą apetytu, któremu towarzyszy niechęć do jedzenia i niemożność jedzenia. Anoreksja może być spowodowana chorobą nowotworową, AIDS, zaburzeniem psychicznym (np. anorexia nervosa) lub innymi chorobami.

Nie została określona dokładna przyczyna anoreksji. Prawdopodobnie jak w przypadku innych zaburzeń odżywiania, choroba ta stanowi połączenie czterech grup czynników:

1. psychologicznych – wśród nich wymienia się przede wszystkim zaburzenia o podłożu psychiatrycznym, takie jak depresja, stany lękowe i obsesje.

2. biologicznych – na rozwój anoreksji mają wpływ doświadczenia z dzieciństwa, takie jak m.in. zaburzenia okresu karmienia czy też problemy w ciąży i w okresie okołoporodowym u matki.

3. środowiskowych – nieustanne dążenie do osiągnięcia szczupłej sylwetki, jak również piętnowanie osób z nadwagą lub otyłością sprawia, że społeczeństwo jest coraz częściej niezadowolone z własnego wyglądu.

4. rodzinnych – anoreksja często ma swoje podłoże w relacjach rodzinnych.

Objawy anoreksji mogą obejmować utratę wagi, ograniczanie spożywanych posiłków, obsesyjne myślenie o jedzeniu i zaburzenia w postrzeganiu własnego ciała.

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10 przedstawia następujące kryteria diagnostyczne anoreksji:

– utrata masy ciała, prowadząca do wagi ciała co najmniej 15 procent poniżej prawidłowej lub oczekiwanej dla danego wieku i wzrostu chorego;
– stosunek masy ciała jest narzucony przez samego chorego poprzez unikanie tuczącego pożywienia, a ponadto przez prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków tłumiących łaknienie lub środków moczopędnych;
– postrzeganie siebie, jako osoby otyłej oraz strach przed przytyciem, co prowadzi do narzucania sobie niskiego progu masy;
– obawa przed otyłością występuje w formie natrętnej myśli nadwartościowej;
– zaburzenia endokrynne, przejawiające się u kobiet, zanikiem miesiączkowania, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksualnych i potencji. Stwierdza się również podniesienie poziomu hormonu wzrostu oraz zmiany metabolizmu hormonu tarczycy i zaburzenia wydzielania insuliny.

Leczenie często dotyczy nie tylko osoby chorej, ale również jej rodziny i bliskich. Leczenie jest długim procesem i wymaga zaangażowania kilku specjalistów – internisty, psychologa, psychiatry, dietetyka wyspecjalizowanego w zaburzeniach odżywiania, fizjoterapeuty i personelu pielęgniarskiego, przy zaburzeniach hormonalnych, kardiologicznych lub metabolicznych także specjalistów z poszczególnych dziedzin. Podstawowym celem leczenia jest przywrócenie prawidłowej masy ciała, wyrównywanie niedoborów żywieniowych, a niekiedy również leczenie fizycznych następstw długotrwałego niedożywienia. Równolegle prowadzona jest psychoterapia ukierunkowana na zmianę przekonań, nieprawidłowych wzorców myślenia, wyobrażeń dotyczących obrazu własnej osoby, znaczenia wyglądu oraz poprawę relacji intra- i interpersonalnych. Ważnym uzupełnieniem oddziaływań jest terapia rodzinna, która pozwala wywrzeć właściwy wpływ na codzienne środowisko pacjenta oraz wesprzeć go w codziennym radzeniu sobie z chorobą.

Nie ma jednego sposobu na zapobieganie anoreksji. Przede wszystkim należy kształtować pozytywny obraz własnego ciała u dzieci. Rozwój anoreksji wiąże się z niską samooceną i potrzebą kontroli, cechy te więc trzeba wzmacniać w zdrowy sposób.