Nowe leki biologiczne na łuszczycę – co opracowano?

Spesolimab (Spevigo)

W połowie 2022 r. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA), a pod koniec roku również Europejska Agencja Leków (EMEA), zatwierdziły substancję spesolimab pod nazwą Spevigo do jej stosowania w zaostrzeniach uogólnionej łuszczycy krostkowej (GPP) u dorosłych. Spevigo jest nowym, selektywnym przeciwciałem monoklonalnym blokującym sygnalizację interleukiny-36 (IL-36), która bierze udział w zaostrzeniach uogólnionej łuszczycy krostkowej. W 12-tygodniowym kontrolowanym placebo, globalnym badaniu klinicznym terapia tym lekiem spowodowała istotny spadek wykwitów w postaci krost na skórze w porównaniu z placebo (54% do 6% pacjentów). Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi podczas terapii były m.in. zmęczenie, nudności, wymioty, ból głowy, świąd, krwiak i siniak w miejscu wlewu oraz zakażenia dróg moczowych [1,2].

Pozostałe nowe, chociaż troszkę starsze, leki biologiczne wykorzystywane  w lecznictwie opisano (ze względu na ich podanie) w rozdziale zastrzyki na łuszczycę.

Jakie są nowe syntetyczne leki na łuszczycę?

Tapinarof (Vtama)

W 2022 r. FDA zatwierdziła tapinarof, 1% krem do stosowania miejscowego w leczeniu łagodnej, umiarkowanej lub ciężkiej łuszczycy plackowatej u dorosłych. Jest on agonistą receptorów węglowodorów arylowych i może być stosowany na wszystkie obszary ciała (m.in. twarz, fałdy skóry, szyję, narządy płciowe czy okolice odbytu). Do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów działań niepożądanych podczas terapii należą m.in. zapalenie mieszków włosowych, zapalenie nosogardzieli czy kontaktowe zapalenie skóry [3].

Roflumilast (Zoryve)

FDA w lipcu 2022 r. zarejestrowała go do użycia w leczeniu łuszczycy plackowatej u pacjentów w wieku 12 lat i starszych. Jest to inhibitor fosfodiesterazy-4 (PDE4). Co ciekawe, jest to niesteroidowy krem, który może być wykorzystany w leczeniu choroby o przebiegu od łagodnego do ciężkiego, bez żadnych ograniczeń dotyczących czasu stosowania [4].

Deucravacitinib (Sotyktu)

Również w 2022 FDA zatwierdziła Deucravacitinib jako doustną terapię dla dorosłych z łuszczycą plackowatą, o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Jest on selektywnym, allosterycznym inhibitorem kinazy tyrozynowej 2 (TYK2). Co ciekawe, lek posiada skuteczność porównywalną z lekami biologicznymi, a może być podawany doustnie i jest znacznie bezpieczniejszy niż standardowe leki stosowane w leczeniu łuszczycy [5].

Jakie są skuteczne zastrzyki na łuszczycę?

Risankizumab-rzaa (Skyrizi)

Troszkę wcześniej, bo w 2019 r. (dzięki czemu lek jest już bezproblemowo dostępny w Polsce) FDA zatwierdziła Skyrizi (risankizumab), inhibitor interleukiny-23 (IL-23) do leczenia łuszczycy plackowatej od umiarkowanej do ciężkiej. Jest to humanizowane przeciwciało monoklonalne klasy IgG1 zarejestrowane jako roztwór do wstrzykiwań [6].

Tildrakizumab-asmn (Ilumya)

Jeszcze rok wcześniej, bo w 2018 r., FDA zatwierdziła do obrotu preparat Ilumya, które jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym IgG1/k, do leczenia dorosłych z łuszczycą zwykłą (plackowatą) o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, którzy są kandydatami do leczenia ogólnoustrojowego lub fototerapii. Lek działa poprzez blokowanie interleukiny-23, która może prowadzić do nadmiernego wzrostu komórek skóry i zaczerwienienia obserwowanego w łuszczycy plackowatej. Tildrakizumab może pomóc złagodzić objawy łuszczycy plackowatej, w tym czerwone, łuszczące się, swędzące plamy na skórze. Podobnie jak Skyrizi jest stosowany w postaci zastrzyków [7].

Substancje na wczesnym etapie badań

Baricitinib

Jest to inhibitor kinaz tyrozynowych JAK1 i JAK2 używany m.in. w leczeniu tocznia rumieniowatego układowego, reumatoidalnego zapalenia stawów, atopowego zapalenia skóry czy w ciężkich przypadkach Covid-19. Trwają badania nad zastosowaniem leku w umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej. Początkowe wyniki badań na zwierzętach i małej grupie populacji są obiecujące. Zaobserwowano istotnie wyższy wskaźnik odpowiedzi na lek w porównaniu z placebo, przez co wydaje się on skuteczny w terapii łuszczycy plackowatej. Są to jednakże początkowe wyniki i wymagane są dalsze badania, zakrojone na dużo większą skalę [8,9].

Podsumowanie

Pomimo że w ostatnich latach zarejestrowano bardzo dużo nowych leków na różne formy łuszczycy, to dalej nie osiągnięto przełomu i w dalszym ciągu jest to choroba nieuleczalna. Niemniej jednak, nowe leki, w tym leki biologiczne, pozwoliły na lepszą kontrolę choroby, a życie pacjentów jest znacznie bardziej komfortowe. Niestety z reguły są to leki w postaci zastrzyków, co dla wielu pacjentów jest problematyczne. Nowe leki miejscowe czy doustne przynoszą pewien przełom w leczeniu, ale póki co są drogie i nie zawsze jeszcze łatwo dostępne w Polsce. Niewątpliwie, postęp w ostatnich latach pozwala pacjentom cierpiącym na to schorzenie patrzeć z nadzieją w przyszłość.