Czy można brać kilka witamin na raz?

To pytanie często zadawane przez pacjentów. Odpowiedź na nie zależy — rzecz jasna — od rodzaju stosowanych witamin i minerałów, ale również (a nawet przede wszystkim) chorób towarzyszących, przyjmowanych leków (np. kardiologicznych, przeciwdepresyjnych), wieku pacjenta, a także innych czynników ważnych z medycznego punktu widzenia.

Preparaty wieloskładnikowe zawierają szeroką gamę witamin i minerałów, które niejednokrotnie wzajemnie się wykluczają i znoszą swoje właściwości. Z tego powodu wchłaniają się w niewielkim stopniu, a niekiedy nawet wcale. Jakie składniki możemy zażywać jednocześnie, a których połączeń lepiej unikać?

Jakich witamin nie łączyć?

Niektórych witamin nie powinno się zażywać łącznie:

• Wysokie dawki witaminy A obniżają wchłanianie witaminy D;
• Witamina E ogranicza wchłanianie witaminy D;
• Witamina A i E obniżają wchłanianie witaminy K;
• Witamina C może obniżać wchłanianie witaminy B12;
• Wysokie dawki witaminy B1 mogą ograniczyć wchłanianie witaminy B2;
• Witamina B6 może hamować wytwarzanie witaminy B1 [9].

Witamina D3 – z czym warto łączyć?

Witamina D3 (np. Devikap, Solderol, Vigantol, Ibuvit D3, Vigalex) jest składnikiem rozpuszczalnym w tłuszczach, co oznacza, że warto przyjmować ją z posiłkiem, np. w porze obiadowej. Witaminę D3 możemy łączyć z magnezem (np. MagneB6, Maglek B6, Magnefar), który jest zresztą niezbędny do jej aktywacji [1].

Co więcej, wykazano, że suplementacja magnezu zmniejsza oporność pacjentów na leczenie witaminą D3. Wybierając preparat z magnezem, stawiajmy na preparaty zawierające sole organiczne (np. cytryniany, mleczany, asparaginiany, chelaty), unikajmy natomiast słabo przyswajalnych form (np. węglan, tlenek) [2].

Czy można łączyć cynk z witaminą D3?

Witaminę D3 można bezpiecznie łączyć z cynkiem (Zincteral, Zincas, Zincas forte). Oba składniki przyczyniają się do poprawy funkcji odpornościowych. Co ważne, unikajmy łączenia cynku z wapniem, miedzią oraz żelazem — wymienione minerały utrudniają jego wchłanianie [3].

Popularne jest również jednoczesne stosowanie cynku i selenu (zwłaszcza wśród osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy lub chorobą Hashimoto). Przyjmując te dwa składniki, pamiętajmy o tym, że ich prawidłowe wchłanianie jest zależne od wielu czynników (np. stanu jelit, poziomu zakwaszenia żołądka). I tak, niektórzy przyjmują je razem*, inni osobno. Aby zapobiec ewentualnym interakcjom pomiędzy minerałami, możemy przyjmować je rozłącznie, np. selen rano na czczo (uwaga na inne przyjmowane leki, np. lewotyroksynę), zaś cynk wieczorem, po posiłku. 

Podczas zażywania selenu i cynku zadbajmy o prawidłową podaż witaminy E (ważna dla wchłaniania selenu) i witaminy B6 (wspomaga absorpcję cynku). Co więcej, cynk możemy bezpiecznie łączyć z witaminą A (np. Cynek + SR) [4,5].

* Wyniki niektórych badań na zwierzętach wykazują, że selen i cynk powinno się przyjmować rozłącznie. Zwłaszcza wtedy, gdy chcemy uzyskać efekt przeciwnowotworowy. Nie ma niestety jednoznacznych rekomendacji co do tego, czy wymienione minerały możemy zażywać razem, czy lepiej unikać tego połączenia [5].

Czy można zażywać jednocześnie magnez i witaminę C?

Łączenie magnezu z witaminą C (Vitaminum C Teva, Ascorvita) jest bardzo korzystne. Wykazano, że jony magnezowe są pomocne w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów (wpływają na proces tworzenia macierzy chrząstki). 

Witamina C jest natomiast silnym przeciwutleniaczem, która przyczynia się do zwalczania stresu oksydacyjnego i tym samym zwiększa przyswajalność jonów magnezu [6].

Połączenie witaminy B12 i kwasu foliowego

Witamina B12 (Energamma, Molekin B12, Naturell Witamina B12 Forte) i kwas foliowy (Folik, Naturell Folian, Olimp kwas foliowy) stanowią dosyć powszechne połączenie w wielu suplementach diety (np. DiaB12). Jest to jak najbardziej uzasadnione, ponieważ oba związki biorą udział w metabolizmie homocysteiny — aminokwasu określanego mianem “cholesterolu XXI wieku”. 

Stosowanie takiego połączenia może być pomocne dla osób zmagających się z podwyższonym stężeniem cholesterolu we krwi, a także pacjentów przyjmujących metforminę (np. Glucophage, Siofor, Symformin, Avamina) [7].

Z czym przyjmować żelazo?

Wchłanianie żelaza zwiększa się podczas jednoczesnego stosowania go z witaminą C. Kwas askorbinowy zapobiega tworzeniu się nierozpuszczalnych związków żelaza, a także sprzyja procesowi redukcji jonów żelaza do postaci łatwiej przyswajalnej. Korzystna interakcja żelaza z witaminą C jest wykorzystywana zarówno w niektórych lekach (Sorbifer Durules), jak i suplementach diety (Szelazo + SR). 

Co ciekawe, niewskazane jest natomiast równoczesne stosowanie żelaza z preparatami zawierającymi wapń (Calcium Teva, Calperos) lub cynk (Cynek + SR, Zincas), które zmniejszają jego wchłanianie. Złym pomysłem jest także zażywanie żelaza wraz z solami magnezu, glinu lub wapnia (np. preparaty zobojętniające sok żołądkowy: Maalox, Gaviscon, Alugastrin, Manti). Aby zapobiec niekorzystnym interakcjom, należy zachować odstęp czasowy pomiędzy stosowanymi preparatami [8].

Z czym nie łączyć magnezu? 

Nie powinniśmy łączyć magnezu z wapniem. Wapń łączy magnez w kompleks, co powoduje znaczne obniżenie wchłaniania magnezu. Nawet wysokie dawki magnezu mogą mieć ograniczona wchłanialność, w związku z tym warto zażywać oddzielnie wapń i magnez.

Wysokie dawki cynku mogą ograniczać wchłanianie magnezu. Powyższe mikroelementy zażywaj o różnych porach dnia [9].

Z czym nie łączyć cynku?

Cynku nie powinniśmy łączyć z:

• wapniem: tworzy on nierozpuszczalne kompleksy z cynkiem, co znacznie obniża ich wchłanianie.
• Miedzią: cynk powoduje obniżenie wchłaniania miedzi. Łączenie tych dwóch minerałów spowoduje spadek absorpcji miedzi, więc warto zacząć ją suplementować po zakończeniu spożywania cynku.
• Żelazem: żelazo powinno się suplementować na pusty żołądek, łączenie go z cynkiem obniżać wchłanianie cynku, a wysokie dawki cynku mogą obniżyć absorpcję żelaza [9].