Bruceloza – co to za choroba?

Bruceloza to choroba odzwierzęca, która występuje praktycznie na całym świecie. Wywołują ją bakterie z rodzaju Brucella. Brucelozą można się zarazić głównie od zwierząt hodowlanych, takich jak:

• bydło,
• świnie,
• kozy,
• owce.

Brucelozą mogą się zarazić nie tylko ludzie, ale i domowe pupile, np. psy [1].

Bruceloza u ludzi — jak można się zarazić?

Brucelozą można zarazić się poprzez kontakt z zainfekowanymi zwierzętami albo poprzez spożywanie produktów odzwierzęcych od zainfekowanych zwierząt, np. picie surowe mleka lub jedzenie nabiału (np. ser) [1].

Największe ryzyko zakażenia tą odzwierzęcą chorobą mają osoby pracujące ze zwierzętami, np. rolnicy, rzeźnicy, lekarze weterynarii. Wtedy do zakażenia dochodzi, np. poprzez kontakt z krwią lub wydzielinami zwierząt [1].

Jakie są objawy brucelozy?

Bruceloza nie jest specyficzną chorobą odzwierzęcą. Charakteryzuje się objawami grypopodobnymi, np.:

• ból głowy, stawów i mięśni,
• zmęczenie,
• jadłowstręt,
• gorączka,
• nocne poty, 
• zapalenie stawów,
• zapalenie opon mózgowych [2].

U niektórych pacjentów może dojść do powiększenia węzłów chłonnych, śledziony i wątroby [2].

Trudnością w diagnostyce choroby jest również czas do pojawienia się objawów. Okres inkubacji brucelozy u ludzi wynosi od 5 dni do nawet 6 miesięcy! Aczkolwiek średni czas to od 2 do 4 tygodni [2].

Jak potwierdzić brucelozę u ludzi?

Brucelozę najlepiej potwierdzić na podstawie testów diagnostycznych. Badanie wykonuje się najczęściej z krwi. Istnieje możliwość hodowli bakteryjnej, ale testy serologiczne są bardziej czułe i to one są powszechnie wykorzystywane w diagnostyce [3].

Jak wygląda leczenie brucelozy?

Leczenie brucelozy jest długie i skomplikowane. Różni się także w zależności od wieku pacjenta.

Dorośli oraz dzieci powyżej 8. roku życia

W przypadku dorosłych i dzieci powyżej 8. roku życia leczenie brucelozy opiera się głównie na doksycyklinie (np. Doxycyclinum TZF, Doxycyclinum Polfarmex, Unidox Solutab, Efracea). W tym przypadku dawkowanie przedstawia się następująco:

• Od 2 mg do 4 mg na kilogram masy ciała (maksymalna dawka 200 mg dziennie). Taką dawkę podaje się w dwóch podzielonych częściach co 12 godzin.
  • Najczęściej u dorosłych podaje się 100 mg doksycykliny dwa razy na dobę przez 45 dni [1,2].

Zamiast doksycykliny można stosować tetracyklinę (Tetracyclinum TZF) w poniższym schemacie:

• Od 30 do 40 mg na kilogram masy ciała (maksymalnie 2 g na dobę) w 4 podzielonych dobowo dawkach [2]

Drugi lek, który stosuje się w leczeniu brucelozy u ludzi to streptomycyna lub ryfampicyna (Rifampicyna TZF). Podaje się jedną albo drugą razem z doksycykliną w poniższym schemacie:

• Ryfampicyna w ilości 15 mg do 20 mg na kilogram masy ciała (maksymalnie od 600 mg do 900 mg na dobę) w 1 lub 2 podzielonych dawkach przez 45 dni.
• Streptomycyna 1 g na dobę przez 15 dni [1,2].

Istnieje również wariant, w którym streptomycynę zamienia się na gentamycynę i dawkuje tak jak poniżej:

• 5 mg gentamycyny na kilogram masy ciała na dobę przez 5 do 7 dni [1].

Dzieci poniżej 8. roku życia

U dzieci poniżej 8. roku życia tetracykliny są przeciwwskazane, dlatego leczenia opiera się na połączeniu trimetoprimu (np. Trimesan, Urotrim) z sulfametoksazolem. Dawkowanie przedstawia się następująco:

• Trimetoprim:
  • 10 mg na kilogram masy ciała (maksymalnie 480 mg na dobę).
• Sulfametoksazol:
  • 50 mg na kilogram masy ciała (maksymalnie 2400 mg na dobę).

Terapię prowadzi się od 4 do 6 tygodni [2].

W Polsce najlepiej wykorzystać do tego łączony preparat z dwiema substancjami, np. Bactrim, Bactrim Forte, Biseptol.

W poważnych przypadkach do terapii można dodać ryfampicynę [2].