Czym jest bakteryjne zapalenie pochwy?

To stan, podczas którego dochodzi do zaburzenia składu bakterii, które tworzą prawidłową mikrobiotę pochwy. Kiedy spada liczba pałeczek kwasu mlekowego (Lactobacillus), ich miejsce zajmują bakterie chorobotwórcze. W wyniku zmian we florze bakteryjnej pH pochwy wzrasta. Dzieje się tak, z powodu braku produkcji nadtlenku wodoru, który jest produkowany przez „dobre bakterie”, a którego deficyt jest idealną pożywką dla rozwoju infekcji i stanu zapalnego.

Przyczyn bakteryjnej waginozy należy szukać m.in. w otyłości, przewlekłym stosowaniu antybiotyków, cukrzycy, niewłaściwej higienie osobistej czy częstej zmianie partnerów seksualnych. Dodatkowo, u około 20% kobiet dochodzi do nawrotu infekcji w ciągu 3 miesięcy od zakończenia terapii [2,3].

Czym jest infekcja grzybicza pochwy?

Kandydoza pochwy powodowana jest przez przyrost grzybów z rodzaju Candida, głównie Candida albicans. Występuje najczęściej u kobiet w ciąży, zakażonych wirusem HIV, chorujących na cukrzycę, przyjmujących cytostatyki czy antybiotyki. 

Jedynie niewielki procent kobiet potrafi poprawnie zdiagnozować u siebie grzybicę pochwy — dlatego zawsze konieczna jest konsultacja ginekologiczna [4,5].

Czym różni się infekcja intymna bakteryjna od infekcji intymnej grzybiczej?

Należy pamiętać, że większość preparatów dostępnych bez recepty służy do łagodzenia objawów, a nie do leczenia choroby. 

Jak rozpoznać infekcję intymną?

W aptece można zakupić test na infekcje pochwy, które są oparte na pomiarze pH (wiarygodność ponad 90%). Prawidłowa wartość pH u zdrowej kobiety waha się w granicach 3,5 – 4,2.

W ciąży wartość ta może wzrastać do 4,4 — stąd kobiety ciężarne mają większe predyspozycje do infekcji układu moczowo-płciowego. Warto pamiętać, że odchylenia pH od normy są tylko jednym z objawów infekcji.

Test ma formę cienkiego aplikatora, który powinien być umieszczony w pochwie na głębokości około 3 cm przez około 10 sekund. Pod wpływem wydzieliny z miejsc intymnych powierzchnia testowa zmienia kolor. Następnie porównuje się ją ze skalą zamieszczoną na opakowaniu. 

Jakie są leki na bakteryjne i grzybicze zapalenie pochwy?

W infekcjach o podłożu bakteryjnym najczęstszą formą leczenia jest zastosowanie antybiotykoterapii. Wykorzystuje się do tego preparaty z metronidazolem (Metronidazol Polpharma), nifuratelu z nystatyną (Macmiror Complex), chlorku dekaliny (Fluomizin) czy klindamycyny (Dalacin). Wszystkie uprzednio wymienione leki dostępne są jedynie na receptę. Preparatem OTC o działaniu przeciwbakteryjnym jest Albothyl, zawierający w swoim składzie polikrezulen, który ułatwia usuwanie zmienionych chorobowo komórek, wspomagając dzięki temu odnowę nabłonka pochwy. Wspomagająco można stosować również preparat z benzydaminą (Tantum Rosa). To preparaty do irygacji pochwy (w postaci proszku do przygotowywania roztworu lub gotowego roztworu) pomagające zwalczyć ból, świąd, pieczenie, zaczerwienienie i obrzęk powstałe w wyniku zapalenia pochwy, sromu, szyjki macicy oraz w profilaktyce zakażeń w okresie połogu.

Kandydoza, czyli grzybicze zapalenie pochwy i sromu leczona jest przy użyciu globulek, kremów dopochwowych czy dostępnych na receptę preparatów doustnych.

Leki OTC to np. Clotrimazolum GSK, Clotidal (krem z klotrimazolem), Gynoxin Uno, Gynoxin Optima (globulki z fentikonazolem). Preparatami na receptę do stosowania miejscowego są m.in. Gyno-Pevaryl (ekonazol), Gyno-Femidazol (mikonazol), Pimafucin (natamycyna), Gynazol (butokonazol). Lekarz może zalecić również globulki z kwasem borowym jako lek recepturowy do wykonania w aptece.

W przypadku grzybicy nawrotowej konieczne jest zastosowanie preparatów doustnych, gdyż ognisko kandydozy może być zlokalizowane w innym narządzie np. przełyku, skórze i odpowiada wtedy za reinfekcje. Lekami z wyboru są wtedy: itrakonazol (Orungal, Trioxal), czy flukonazol (Flumycon) [1,5,6].

Jakie probiotyki stosować w  infekcjach intymnych?

Probiotyki dopochwowe, jak i doustne, stosuje się w infekcjach intymnych pochwy samodzielnie oraz jako dodatek do antybiotykoterapii. Stosować je można również jako profilaktykę infekcji intymnych. Dzięki podawaniu pałeczek kwasu mlekowego flora bakteryjna pochwy jest przywrócona i utrzymana na odpowiednim poziomie.

Przyjmowanie probiotyków w leczeniu uzupełniającym zwiększa skuteczność farmakoterapii oraz znacząco obniża ryzyko nawrotów [5].

Co jeszcze stosować w leczeniu infekcji intymnych?

W leczeniu infekcji intymnych można stosować również:

• witamina C w preparatach dopochwowych (globulkach) — reguluje pH w strefie intymnej oraz dodatkowo chroni przed rozprzestrzenianiem się bakterii np.: Zenella Med, VITAgyn C, Feminella Vagi C,
• globulki zawierające chlorheksydynę o działaniu przeciwzapalnym (Chlorivag),
• krem dopochwowy z olejkiem z drzewa herbacianego (Prurifem) o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym [1].

Co warto jeszcze wiedzieć o infekcjach intymnych?

1. W przypadku infekcji pochwy wskazana jest również terapia u partnera seksualnego w celu zapobiegania wzajemnego nieustającego i ponownego zakażania się.
2. Na czas kuracji należy zachować wstrzemięźliwość seksualną.
3. Powinno nosić się bieliznę bawełnianą, która zapobiega otarciom. Zatem, niewskazana jest taka, która jest obcisła, nieprzewiewna i stworzona z materiałów sztucznych. 
4. Dieta powinna być zróżnicowana i bogata, obfita w warzywa, owoce, kiszonki, produkty pełnoziarniste i nabiał. Należy unikać produktów bogatych w cukry proste, które są idealną pożywką dla drobnoustrojów chorobotwórczych. 
5. Nie wykonywać zbyt częstych irygacji pochwy, jeśli nie istnieją ku temu przesłanki. Sprzyja to wypłukiwaniu prawidłowej flory bakteryjnej. 
6. Kremy dopochwowe czy globulki najlepiej aplikować na noc w pozycji leżącej, dzięki temu zmniejsza się ryzyko wypłynięcia leku. 
7. Należy wybierać delikatne płyny do higieny intymnej, o właściwym odczynie pH, bez substancji zapachowych. Zwykłe żele pod prysznic i mydła mogą zaburzyć barierę ochronną. Niezwykle ważny jest również kierunek mycia miejsc intymnych — zawsze od pochwy w kierunku odbytu, a nie odwrotnie. Zapobiega to przenoszeniu drobnoustrojów z końca przewodu pokarmowego w kierunku warg sromowych i pochwy.
8. Do mycia pod prysznicem czy kąpieli stosować niezbyt ciepłą wodę (około 37 stopni Celsjusza). Co więcej, powinno się unikać używania  gąbek i myjek – mogą być siedliskiem patogenów.
9. W celu nawilżenia, redukcji świądu, pieczenia i łagodzenia podrażnień dobrym pomysłem jest doraźne stosowani żeli intymnych (Provag, Trivagin, Feminum, Neo-Vaginal).

Podsumowanie

Każda kobieta, która zaobserwuje u siebie niepokojące objawy, powinna skonsultować się z lekarzem w celu zaordynowania odpowiedniego leczenia. W szczególności kobiety w ciąży muszą bardziej dbać o swój organizm i w razie jakichkolwiek wątpliwości udać się na wizytę do ginekologa. Nieleczone infekcje intymne mogą prowadzić do poronienia, porodu przedwczesnego czy infekcji płodu. W momencie nawracających infekcji zalecane jest pobranie wymazu z kanału szyjki macicy i pochwy, a następnie dobranie odpowiedniego antybiotyku na podstawie otrzymanego wyniku antybiogramu.