Węzły chłonne — co to za część ciała?

Węzły chłonne są elementem układu limfatycznego, który zbiera limfę schodzącą z różnych części ciała. Zlokalizowane są niemal na całym ciele, ale ich najliczniejsze skupiska znajdują się w okolicach szyi, pachwin, pod żuchwą i za uszami. Limfa wychwytuje toksyny i niebezpieczne dla organizmu patogeny. Właśnie podczas wyłapywania przez węzły chłonne patogenów dochodzi do ich powiększenia, czyli tzw. limfadenopatii. Wiąże się to z namnażaniem limfocytów i makrofagów, które mają za zadanie chronić organizm. Z tego względu powiększone węzły chłonne wskazują na toczący się w organizmie stan chorobowy [1].

Jaką funkcję pełnią węzły chłonne?

• funkcja obronna — filtrują limfę z toksyn i drobnoustrojów oraz wytwarzają limfocyty, które z kolei produkują przeciwciała;
• w przypadku, gdy drobnoustroje zostaną w nich wykryte, dochodzi do znacznego zwiększenia przepływu krwi przez węzły chłonne i ich powiększenia (limfadenopatia);
• stają się wyczuwalne w dotyku, miękkie, można je swobodnie przesuwać, zdarza się, że bolą;
• w większości przypadków ich powiększenie będzie wiązało się z infekcją wirusową (np. ospa wietrzna, odra czy różyczka), bakteryjną (np. angina, gruźlica czy salmonella), grzybiczą (blastomykoza czy histoplazmoza) lub pasożytniczą, taką jak np. wszawica, która zaatakowała organizm;
• jednak ich powiększenie może wiązać się również z chorobą autoimmunologiczną, taką jak chociażby reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń, chorobą przyzębia lub reakcją alergiczną;
• powiększone węzły chłonne mogą również świadczyć o nowotworze lub przerzutach, dlatego pod żadnym pozorem nie wolno ich lekceważyć [1,2].

Kiedy trzeba pójść do lekarza?

Zawsze w przypadku powiększonych węzłów chłonnych warto udać się do lekarza, aby wykluczyć poważne przyczyny ich powiększenia. Bezwzględnie konsultacji wymagają powiększenie węzłów chłonnych powyżej 1 cm, w szczególności, gdy są bolesne, twarde i nie da się ich swobodnie przesunąć. Jeżeli dochodzą do tego spadek masy ciała, brak apetytu i osłabienie może to świadczyć o postępującej chorobie nowotworowej. Czasami lekarz w celu postawienia swojej diagnozy może zlecić badanie USG węzłów chłonnych szyi lub nawet wykonać biopsję (wykonuje się badanie histopatologiczne węzła chłonnego) [1,3].

Jak długo węzły chłonne mogą być powiększone?

Powiększenie węzłów chłonnych, z reguły wskutek podjętego leczenia bądź też samoistnego wyleczenia, utrzymuje się od kilku do kilkunastu tygodni. Leki na zmniejszenie węzłów chłonnych nie zawsze są konieczne i ich użycie jest uzależnione od przyczyny powiększenia węzłów chłonnych. Dla przykładu węzły chłonne mogą być powiększone w przebiegu zwyczajnego przeziębienia, gdzie nie stosuje się antybiotyków, a jedynie leczenie objawowe [1,3].

Czy są leki na powiększone węzły chłonne bez recepty?

Niezależnie od przyczyny, czasami powiększone węzły są bolesne. Warto zastosować wtedy metody domowe, stosując preparaty dostępne w aptece bez recepty.

Ulgę w takim przypadku mogą przynieść przede wszystkim okłady wykonane na węzły chłonne. Jeżeli użyte będą roślinne surowce, to należy je umyć, osuszyć i dokładnie rozgnieść. Następnie przygotować napar (można też go zrobić od razu z gotowych torebek typu fix), w którym namoczyć gazę i przyłożyć taki kompres na bolące i powiększone węzły chłonne. Jako surowce można wykorzystać dostępne w aptece preparaty ze skrzypu polnego np. Herbapol Ziele Skrzypu, czy Zioła Ziele Skrzypu, kory dębu np. Zioła Kora Dębu Fix czy Zioła Kora Dębowa lub nagietek np. Zioła Kwiat Nagietka Flos lub Zioła Nagietek Fix.

Pomocny może okazać się również olejek majerankowy np. Naturalny Olejek Eteryczny Majerankowy.

Ulgę przyniosą również dostępne bez recepty leki przeciwbólowe i przeciwzapalne zawierające m.in. ibuprofen, takie jak Ibuprom czy Ibum.  Inne leki bez recepty zależą od pozostałych objawów, jak np. gorączka, ból gardła czy osłabienie. Nie mają one jednak wpływu same w sobie na węzły chłonne. Trzeba jednak pamiętać, że powyższe metody nie zastąpią konsultacji z lekarzem i nie powinny być stosowane jako główna metoda leczenia [2,3].

Czy węzły chłonne można wygrzewać?

Powiększone węzły chłonne można wygrzewać za pomocą suchego lub wilgotnego, ciepłego kompresu (może być z dodatkiem wcześniej wymienionych naparów) lub poduszki elektrycznej [1].

Jaki antybiotyk na zapalenie węzłów chłonnych?

Antybiotyki (dostępne na receptę) są najczęściej konieczne w ostrej postaci procesu zapalnego w węzłach chłonnych, spowodowanego infekcją bakteryjną. Użycie konkretnego antybiotyku może się różnić w zależności od drobnoustrojów, które spowodowały daną infekcję.

Niemniej jednak lekarze najczęściej przepisują antybiotyki z grupy penicylin, takie jak np. Ampicillin czy Amoxicillin. Równie często mogą być wypisane makrolidy np. Clarithromycin lub cefalosporyny np. Zinnat.

Oczywiście użycie konkretnego antybiotyku powinno być poparte wykonaniem antybiotykogramu. W czasie oczekiwania na wynik lekarze najczęściej przepisują wspomniane penicyliny ze względu na szerokie spektrum działania. Jeżeli okaże się, że dany antybiotyki nie będzie działał na dany szczep, to wtedy lekarz po 3-4 dniach może zdecydować o zmianie zastosowanego antybiotyku [1,2].

Podsumowanie

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych różni się w zależności od przyczyny, która je wywołała. Z reguły za większość takich przypadków odpowiada infekcja, dlatego leczy się ją objawowo, takimi lekami jak leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, witamina C i koniecznie odpoczynek. W przypadku infekcji bakteryjnych lekarz może zdecydować o konieczności zastosowania antybiotyku. Dodatkowo, na bolące powiększone węzły chłonne warto zastosować ich ogrzewanie za pomocą kompresów, które mogą być z dodatkowo nasączone naparem  ze skrzypu polnego czy kory dębu. Trzeba jednak pamiętać, że powiększone węzły chłonne nie zawsze powstają w wyniku infekcji. Czasami mogą być objawem bardzo poważnej choroby nowotworowej, dlatego nie warto unikać wizyty u lekarza i odpowiedniej diagnostyki.