Zaburzenia przewodu pokarmowego zdarzają się bardzo często. Są na nie narażeni ludzie w różnym wieku. Wśród dolegliwości najczęściej występują zaparcia. Dotykają one ok. 20% populacji. Lewatywa jest jedną z metod radzenia sobie z tego typu dolegliwością. Zanim jednak skorzystamy z takiego  sposobu, warto poznać przyczyny  zaparć i spróbować je wyeliminować.

Jakie są przyczyny zaparć?

Przyczyn zaparć może być wiele. Oto lista najpopularniejszych:

• nieprawidłowa dieta: zbyt monotonna, za bardzo rozdrobnione i rozgotowane pokarmy, za mało błonnika;
• siedzący tryb życia: praca, wielogodzinne przebywanie przed komputerem i telewizorem;
• zbyt mało ruchu: brak uprawiania sportów czy wychodzenia na spacery;
• stosowanie leków działających zapierająco takich jak: niektóre leki na nadciśnienie, chorobę Parkinsona, leki przeciwpsychotyczne, alkalizujące zawierające glin, przeciwbólowe szczególnie opiaty, preparaty żelaza i in.;
• ból podczas oddawania stolca np. u osób z hemoroidami;
• bariera psychiczna: szczególnie u dzieci;
• choroby np. niedoczynność tarczycy, depresja, nowotwory jelita grubego, zespół jelita drażliwego i in.;
• ciąża;
• wiek: zmiana perystaltyki jelit u osób starszych, zmniejszenie ilości enzymów trawiennych itp. [1]

Kiedy występują zaparcia?

Do zaparcia dochodzi wtedy, gdy pokarm zbyt długo pozostaje w jelitach. Taki stan prowadzi do zwiększonej resorpcji wody z jelita grubego. Efektem tego jest twardnienie mas kałowych i problem z ich wydaleniem. Zaparcie to nie tylko brak regularnego wypróżniania i twarde masy kałowe. Wśród objawów takiego stanu wymienić należy również: uczucie ciągłego parcia i niedostatecznego wypróżnienia, zbyt długi czas spędzony na wypróżnieniu, uczucie blokowania się stolca w odbytnicy itp. [4].

Co to jest lewatywa?

Lewatywa to jedna z metod wywołania wypróżnienia. Polega na wprowadzeniu płynu do dolnego odcinka jelita grubego. Płyn na za zadanie rozmiękczyć masy kałowe, działać drażniąco na zakończenia czuciowe w ścianie jelita grubego i poprawić perystaltykę. Lewatywa stosowana jest przed zabiegami operacyjnymi, badaniami diagnostycznymi oraz z powodu zaparć. Jest dość kłopotliwą metodą, dlatego z reguły stosuje się ją wtedy, gdy inne środki nie dają oczekiwanych rezultatów [2].

Jakimi środkami można robić lewatywę?

Gotowa lewatywa, którą można kupić w aptece, zawiera substancje czynne takie jak: dwunastowodny fosforan disodu i jednowodny diwodorofosforan sodu  oraz substancje pomocnicze: parahydroksybenzoesan metylu i wodę oczyszczoną.

Płyn do lewatywy robionej domowym sposobem można zrobić, dodając do 1 l wody np. 2-5 ml wyciągu z rumianku, 20 ml gliceryny, 30 ml parafiny lub 5 ml oleju oliwkowego. Tak zrobiony roztwór podaje się w ilościach, jakie zalecane są do wykonania lewatywy gotowej, kupionej w aptece [2,3].

Jak poprawnie robi się lewatywę?

1. Przed zrobieniem zabiegu, należy poinformować osobę, u której ta metoda będzie zastosowana, na czym ona polega. Stres podczas zabiegu spowoduje zbyt szybkie wydalenie płynu, zanim zacznie on działać.
2. Ważne jest ułożenie na lewym boku z lekko podkurczonymi nogami lub w pozycji kolankowo-łokciowej. Taka pozycja spowoduje zmniejszenie napięcia mięśni brzusznych i utrzymanie płynu w jelicie grubym przez właściwy czas.
3. Temperatura wprowadzanego płynu powinna być pokojowa lub wynosić 36-38 0C .
4. Końcówkę kaniuli lewatywy można posmarować np. wazeliną celem zmniejszenia tarcia i uniknięcia uszkodzenia śluzówki podczas wprowadzania jej w otwór odbytu.
5. Kaniulę wprowadza się na głębokość 15 cm.
6. Płyn należy wprowadzać wolno i podczas zabiegu monitorować stan osoby, u której zabieg jest wykonywany, zadając pytania, czy wprowadzany płyn nie powoduje bólu. W przypadku takiej dolegliwości należy zabieg przerwać.
7. Ilość wprowadzonego płynu zależy od wieku: dzieci poniżej 14 kg – 30 ml, od 15 do 27 kg – 60 ml, od 28 do 40 kg – 90 ml płynu. Lewatywa osób dorosłych powinna być zrobiona 120-150 ml płynu.
8. Płyn przed wypróżnieniem należy utrzymywać ok. 10 min. [2,3].

Jakie są przeciwwskazania do wykonania lewatywy?

Lewatywy nie można zrobić w następujących sytuacjach:

• hemoroidy-niebezpieczeństwo krwawień;
• nowotwory odbytu o ewentualnym stosowaniu decyduje wyłącznie lekarz;
• osoba leżąca, z którą jest utrudniony kontakt – brak możliwości poinformowania o bólu podczas zabiegu;
• zbyt szybkie wprowadzanie płynu lub zbyt głębokie wprowadzenie kaniuli – perforacja jelita, uszkodzenie śluzówki;
• częste wykonywanie lewatywy — przyzwyczajenie jelit do tego typu wypróżnienia

Lewatywa jest metodą, która z pewnością pomaga. Przed zastosowaniem należy jednak rozważyć wszystkie za i przeciw. Przede wszystkim należy ustalić przyczynę zaparć. Często zmiana trybu życia i sposobu żywienia wystarcza, aby nie dochodziło do tej przykrej dolegliwości.