Jak działają tabletki “dzień po”?

Tabletka “dzień po” to kolokwialne określenie na antykoncepcję awaryjną. Antykoncepcję awaryjną stosuje się po stosunku płciowym, który przebiegł bez zabezpieczeń lub, w którym stosowane metody antykoncepcji zawiodły lub mogły zawieść. Celem antykoncepcji awaryjnej jest niedopuszczenie do ciąży. Jak działają tabletki “dzień po”?

W skład tabletek “dzień po” wchodzi jedna z dwóch substancji: lewonorgestrel (Escapelle) lub octan uliprystalu (EllaOne). Działają one w taki sposób, że hamują lub opóźniają proces owulacji. Lewonorgestrel dodatkowo może utrudniać implantację zarodka w endometrium łożyska [1,2].

Tabletka “dzień po” i jej skuteczność

Czy tabletki “dzień po” są skuteczne? Z pewnością nie można ich traktować jako rodzaj antykoncepcji, gdyż do klasycznej antykoncepcji hormonalnej stosuje się inne preparaty. Escapelle i EllaOne powinno zażywać się jedynie w stanach nagłych.

Jeśli chodzi o EllaOne to zgodnie z metaanalizą procentowa częstość ciąży wyniosła 2,1 (26 przypadków ciąży na 1241 badanych). Kobiety zażyły antykoncepcję awaryjną w czasie od 48 do 120 godzin po stosunku bez antykoncepcji lub gdy ona zawiodła [1,3].

W przypadku lewonorgestrelu, czyli Escapelle i podobnych warunków częstość procentowa była zbliżona [1-3].

Z tego powodu można stwierdzić, że tabletki “dzień po” są skuteczne, jednak ważna jest pora ich zażycia. Największą skuteczność wykazują wzięte jak najszybciej po stosunku.

Kiedy można wziąć tabletkę “dzień po”?

Antykoncepcję awaryjną powinno się przyjąć jak najszybciej po stosunku bez zabezpieczeń lub takim, w którym użyte metody antykoncepcji mogły okazać się nieskuteczne.

Okres, w którym dany preparat ma największe prawdopodobieństwo zadziałania, zależny jest od leku. Zasady dawkowania przedstawia Tabela 1.

Tabela 1. Zasady stosowania antykoncepcji awaryjnej [1,2].

Jakie są skutki uboczne tabletek “dzień po”?

Czy tabletka “dzień po” jest bezpieczna? Każdy lek ma pewne działania niepożądane, tak samo jest w tym przypadku, jednak nie sprawia to, że preparat jest niebezpieczny. Najczęstsze objawy po zażyciu tabletki “dzień po” związane są z układem pokarmowym. Pacjentka może mieć nudności, bóle brzucha i wymioty. Często zdarzają się także bóle głowy i mięśni oraz zmęczenie [1,2,4].

W przypadku Escapelle, czyli tzw. tabletki “72h po” skutkiem ubocznym może być tkliwość piersi, opóźnienie cyklu miesiączkowego lub pojawienie się nieregularnych krwawień miesiączkowych [2,4].

Co zrobić, jeśli zwymiotuję tabletkę “dzień po”?

Najczęstszym skutkiem ubocznym po antykoncepcji awaryjnej są wymioty. Co należy zrobić w takim przypadku, aby lek działał poprawnie?

Jeśli wymioty wystąpią do 3 godzin od zażycia leku, to należy przyjąć dodatkową tabletkę [1,2].

Bezpieczeństwo a ewentualna ciąża

Wiemy już, że antykoncepcja awaryjna nie stanowi większego zagrożenia dla organizmu kobiety, jednak co w sytuacji, jeśli przypadkowo zażyje się tabletkę, będąc w ciąży? Oczywiście jest to zabronione, ale co jeśli zarodek ulegnie już implantacji w błonie śluzowej macicy?

Antykoncepcja awaryjna to nie to samo, co tabletki wczesnoporonne. Tabletki “dzień po” nie powodują przerwania ciąży, nawet jeśli zostaną podczas niej zażyte. Wtedy nie spełnią swojej roli [1,2].

Tabletki “dzień po” – czy są legalne?

Antykoncepcja awaryjna jest dostępna w Polsce i jest legalna. To leki o kategorii dostępności Rx, czyli przepisywane przez lekarza i dostępne na receptę. W Polsce każdy lekarz (nie tylko ginekolog) może przepisać taki preparat.

3 fakty, o których musisz wiedzieć po zażyciu tabletki “dzień po”?

Na sam koniec artykułu przedstawiamy jeszcze kilka faktów, które powinnaś znać po zażyciu antykoncepcji awaryjnej.

Po pierwsze, pora zażycia tabletki nie ma znaczenia. Można ją wziąć w każdym dniu cyklu, niezależnie od posiłku. Jednak najlepiej przyjąć ją najszybciej jak to możliwe.

Tabletki “dzień po” są skuteczne, ale nie zapewniają 100% bezpieczeństwa. Zawsze warto stosować inne metody antykoncepcji, najlepiej u obu partnerów.

Jeśli zastosowałaś antykoncepcję awaryjną, to możesz dalej stosować swoją codzienną metodę antykoncepcji. Jednak podczas kolejnych stosunków płciowych zaleca się dodatkową metodę antykoncepcji w formie barierowej, np. prezerwatywę lub krążek dopochwowy – aż do momentu kolejnego krwawienia [2].