Skąd bierze się uczucie drętwienia kończyn?

Podczas gdy nerw jest ściśnięty, tak samo są też tętnice, które dostarczają krew do nerwu. Nerw nie może działać długo bez stałego dopływu tlenu i glukozy. Nieprawidłowe ukrwienie przeszkadza nerwowi w wysyłaniu sygnałów i powoduje, że kończyna „zasypia”. Kiedy ucisk zostanie zmniejszony, komórki nerwowe zaczynają się budzić i ponownie zaczynają otrzymywać impulsy. Układ nerwowy staje się nadaktywny. Właśnie w tym momencie odczuwamy nieprzyjemne uczucie mrowienia.

Jakie są przyczyny drętwienia nóg?

Wrażenia czuciowe z dowolnej części ciała są odbierane przez receptory czuciowe w skórze, a następnie za pomocą obwodowych nerwów czuciowych trafiają aż do rdzenia kręgowego i mózgu. Nieprawidłowości w przewodzeniu impulsów nerwowych na jakimkolwiek etapie (spowodowane uszkodzeniem nerwów, rdzenia kręgowego lub mózgu) powodują pojawienie się uczucia drętwienia — parestezje. W zależności od schorzenia może ono objawiać się w obydwu nogach, jednej nodze lub tylko jej części.

Drętwienie nóg – objaw choroby o podłożu neurologicznym

Przewlekłe lub nawracające parestezje na ogół są znakiem choroby neurologicznej, lub urazowych uszkodzeń nerwów obwodowych. Często drętwienie nóg i stóp spowodowane jest zmianami w odcinku lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa:

• Ucisk korzeni nerwowych najczęściej spowodowany przez dyskopatie (choroby zwyrodnieniowe krążka międzykręgowego, czyli tzw. wypadnięty dysk), a w konsekwencji powodujący podrażnienie korzeni nerwów rdzeniowych (rwa kulszowa – mrowienie przemieszcza się z pleców, w dół nogi aż do stopy).
• Ucisk nerwu rdzeniowego spowodowany zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, stanem zapalnym, guzami.
• Obrzęk/pogrubienie korzenia nerwowego na skutek stanu zapalnego.

Zaburzenia czucia w kończynach dolnych to często też jeden z początkowych objawów polineuropatii – zespołu objawów wynikających z uszkodzenia większej ilości nerwów obwodowych. Zazwyczaj uszkodzone są włókna czuciowe, przez co pojawia się drętwienie, mrowienie i cierpnięcie kończyn, ale też upośledzenia czucia czy nawet nadwrażliwość na dotyk i ból. W większości polineuropatie dotyczą przede wszystkim stóp i dłoni, stąd określa się je zaburzeniami czucia „rękawiczek i skarpetek”. Przyczyn polineuropatii może być wiele, ale najczęściej spowodowane są cukrzycą, nadużywaniem alkoholu, procesom zapalnym, infekcjami (AIDS, borelioza), wpółistniejącymi chorobami endokrynologicznymi i nowotworowymi.

Drętwienie nóg może by też spowodowane poważniejszymi, rzadziej występującymi schorzeniami, tj. stwardnieniem rozsianym (wrażenie wbijania szpilek lub igieł nie tylko w nogach, ale w różnych częściach ciała), zwyrodnieniem powrózkowym rdzenia kręgowego związanym z niedoborem witaminy B12 czy guzów mózgu.

Choroby naczyniowe a drętwienie nóg

Wszelkie zaburzenia w ukrwieniu kończyn dolnych mogą powodować wspomniane uczucie drętwienia nóg. Przewlekłe niedokrwienia powstają w wyniku:

• zmian miażdżycowych w obrębie naczyń i tętnic obwodowych – najczęściej u osób po 50 r.ż. szczególnie u palaczy, osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą czy zaburzeniami lipidowymi, gdzie zalegające w naczyniach blaszki miażdżycowe utrudniają przepływ krwi i odpowiednie odżywienie nerwów,
• przewlekłej niewydolności żylnej,
• zarostowym zapaleniu tętnic występującym u młodych palaczy,
• zapaleniu żył kończyn dolnych.

Zespół niespokojnych nóg

Dotyka nawet 5-10% populacji (szczególnie kobiet) i charakteryzuje się nieprzyjemnym uczuciem napięcia, ciągnięcia, mrowienia w nogach oraz uporczywą potrzebą ciągłego poruszania nogami. Objawy występują i nasilają się podczas odpoczynku, szczególnie wieczorem, oraz w trakcie snu. Choroba jednak często jest błędnie lub w ogóle nie diagnozowana, co utrudnia odpowiednie leczenie i przyczynia się do nasilenia objawów.

Jak zatrzymać mrowienie w nogach?

Jeśli zauważamy u siebie ten objaw na skutek spędzenia większej ilości czasu w jednej, niekomfortowej pozycji samo rozruszanie i rozmasowanie kończyny oraz uniesienie jej ponad linię serca poprawi ukrwienie i pozwoli komórkom nerwowym wrócić do prawidłowego funkcjonowania. Natomiast jeśli drętwienie nóg objawia się też w innych sytuacjach, niezbędna będzie wizyta lekarska oraz ustalenie przyczyn nieprzyjemnego objawu, co pozwoli wykluczyć poważniejsze schorzenia i dobrać odpowiednią farmakoterapię. W międzyczasie, w zależności od przyczyny parestezji, można dołączyć preparaty dostępne w aptece w celu zmniejszenia dokuczliwych objawów mrowienia w nogach.

Maść na drętwienie nóg

Jeśli przyczyną uczucia mrowienia w nogach mogą być nieprawidłowości w układzie naczyniowym, warto zastosować maści poprawiające ich ukrwienie. Istotne jest regularność stosowania i każdorazowe dokładne wmasowywanie preparatu aż do momentu „suchej skóry”.

Venożel, 100 g

• substancje czynne: diklofenak sodowy (działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe), trybenozyd i escyna z nasion kasztanowca Aescullus Hippocastani (zmniejszają przepuszczalność naczyń i usprawniają przepływ krwi przez poprawę ich elastyczności i działania uszczelniającego na ściany naczyń)
• stosowanie: miejscowo 3-4 razy na dobę w odstępach kilkugodzinnych

Venoruton Gel, 40 g

• skład: 1 g żelu zawiera 20 mg o-(ß-hydroksyetylo)-rutozydów, które zmniejszają przepuszczalność naczyń oraz wykazują działanie przeciwzapalne
• stosowanie: 2 razy na dobę rano i wieczorem, delikatnie wmasowując żel, aż do pełnej penetracji produktu leczniczego, tzn. aż skóra będzie sucha

Kasztanowy żel z rutyną (VIRDE)

• żel kosmetyczny z kasztanowca i rutyny (działają przeciwobrzękowo, uszczelniająco na naczynia krwionośne, poprawiając ukrwienie w kończynach dolnych)
• zastosowanie: do pielęgnacji i masażu kończyn dolnych

Suplementy na drętwienie kończyn — jakie warto stosować?

Parestezje kończyn dolnych mogą być również objawem niedoboru witamin kluczowych dla prawidłowej pracy układu nerwowego – witaminy B1 (tiaminy), B6 (pirydoksyny) oraz B12 (kobalaminy). Na niedobór witaminy B12 narażone są szczególnie osoby starsze, chorzy na cukrzycę (szczególnie przyjmujący preparaty z metforminą) czy osoby nadużywające alkoholu. Witamina B12 bardzo słabo wchłania się po podaniu doustnym, dlatego w przypadku stwierdzonego przez lekarza niedoboru podawana jest w preparatach w postaci domięśniowej lub podskórnej. W aptekach dostępne są również preparaty bez recepty zawierające powyższe witaminy, np.:

Vitaminum B compositum, 50 tabl.

• skład: 1 tabl. zawiera 3 mg wit. B1, 5 mg wit. B2, 5 mg wit. B6, 40 mg wit. PP, 5 mg wapnia pantoteinianiu.
• Dawkowanie dla osoby dorosłej: 1 tabletka 3-5 razy na dobę
• Preparat wskazany jest również do stosowania pomocniczno w chorobach układu nerwowego, jednak nie zawiera w składzie wit. B12.

Cefavit B12, 60 tabl. do żucia

• skład: 400 mcg metylokobalaminy
• dawkowanie: 1 tabl. dziennie pomiędzy posiłkami
• stosowanie: tabletkę rozgryźć i żuć aż do jej rozpuszczenia

Prewenit Intensiv B, 30 tabl.

• skład: 1 tabl. zawiera 50 mg wit. B1, 18 mg wit. B6, 100 mcg wit. B12, 600 mcg kwasu foliowego
• dawkowanie: 1 tabl. dziennie po posiłku