Brak apetytu — przyczyny. Dlaczego mam wstręt do jedzenia?

Apetyt to uczucie chęci spożycia konkretnego produktu spożywczego. Z kolei brak apetytu oznacza brak chęci spożywania pożywienia. Może on być wywołany chorobą, ale nie musi. Czasami wynika z błędów żywieniowych, szczególnie często ma to miejsce w przypadku dzieci. Terminem apetyt określa się stan, w którym odczuwamy chęć na spożycie konkretnego produktu. Brak łaknienia może być wywołany błędami żywieniowymi, ale czasem także chorobą.

U dzieci brak apetytu najczęściej jest wynikiem:

• przekarmienia i zmuszania do jedzenia;
• nakładania zbyt dużych porcji pożywienia;
• spożywania przez dzieci kalorycznych przekąsek i picie słodkich napojów;
• zespołu złego wchłaniania (dziecko chudnie, jest osłabione);
• infekcji dróg moczowych i infekcje wirusowych lub bakteryjnych z przebiegających z gorączką;
• niedoboru witamin i minerałów.

Z kolei u dorosłych brak apetytu najczęściej jest spowodowany:

• osłabieniem organizmu w przebiegu przewlekłej choroby;
• obciążającym leczeniem np. chemioterapią;
• stosowaniem niektórych leków;
• nieodpowiednią dietą, ubogą w witaminy i składniki mineralne.

Jak stres wpływa na apetyt?

Stres może wpływać na apetyt w różny sposób. W niektórych przypadkach, występuje zwiększone odczuwanie głodu i nadmierne jedzenie jako reakcja na stres. Ten mechanizm może być związany z hormonem kortyzolem, który jest uwalniany podczas stresu i może zwiększać apetyt. Stres może również wpływać na wybór żywności, zwiększając preferencje dla pokarmów wysokokalorycznych i słodkich. Jednak stres może również prowadzić do utraty apetytu. W przypadku ostrych sytuacji stresowych organizm może skoncentrować się na mobilizacji i obronie, co powoduje utratę apetytu.

Warto zaznaczyć, że reakcja na stres i wpływ na apetyt może się różnić w zależności od osoby. Niektórzy mogą doświadczać zwiększonej chęci jedzenia, podczas gdy inni mogą tracić apetyt w czasie stresu.

Co na apetyt u dorosłych i dzieci? Pierwszy krok — modyfikacja diety

Warto zacząć od urozmaicenia diety, często problem leży w zbyt monotonnym jedzeniu oraz niewłaściwie zbilansowanej diecie. Brak apetytu może wynikać np. z niedoboru witaminy A, należy dodać do jadłospisu preparaty bogate w tę witaminę jak np. mleko czy jajka. Podobny wpływ może mieć niedobór witamin z grupy B. Należy wtedy uwzględnić w diecie większe ilości m.in. ryżu brązowego, płatków owsianych, bananów, orzechów, chudej wieprzowiny, kaszy gryczanej, awokado, soi czy mięsa drobiowego.

Na brak apetytu, oprócz niedoborów witaminy A i witamin z grupy B, wpływać może również niedobór cynku. Aby uzupełnić jego braki z pożywieniem, warto wprowadzić do swojej diety mięso, ryby, rośliny strączkowe, ostrygi czy orzechy. Łaknienie poprawia również stosowane odpowiednich ziół i przypraw. Warto dodawać do swoich potraw takie przyprawy jak pieprz, estragon, chrzan, imbir, cynamon, tymianek, kminek, gorczycę, bazylię, paprykę ostrą, anyż, koper, rozmaryn czy miętę. Można również zastosować preparaty dostępne bez recepty w aptece na poprawę łaknienia [1,2].

Czy istnieją tabletki na apetyt bez recepty?

Oczywiście istnieją tabletki na poprawę apetytu, w szczególności zawierające cyproheptadynę np. Peritol, ale są one dostępne tylko i wyłącznie na receptę. Bez recepty również można znaleźć tabletki pobudzające perystaltykę czy pomocne w niestrawności. Niemniej jednak najwięcej preparatów na poprawę apetytu jest w formie syropów, nalewek czy herbatek do zaparzania. Najczęściej zawierają ekstrakty roślinne, które prowadzą do wzrostu wydzielania śliny i soków trawiennych, dodatkowo przyspieszają trawienie i poprawiają perystaltykę jelit. Wszystkie te działania w efekcie powoduje wzmożenie apetytu [1,2].

Leki na apetyt bez recepty. Co zawierają syropy pobudzające apetyt?

• Witaminy i minerały;
• wyciąg z korzenia goryczki, liścia bobrka, owoców pomarańczy gorzkiej, owoców kopru, korzenia cykorii lub liści mięty pieprzowej;
• korzeń mniszka lekarskiego, ziele piołunu czy nasienie kozieradki [1,3].

Suplementy i leki na poprawę apetytu u dorosłych i dzieci — co warto kupić?

Apetiherb syrop 125 g, produkt leczniczy

• w 10 g syropu znajduje się 1,5 g wyciągu płynnego (1:2) złożonego z: Achillea millefolium L. herba (ziele krwawnika), Marrubium vulgare L. herba (ziele szanty), Melissa officinalis L. folium (liść melisy) i Foeniculum vulgare Mill. fructus (owoc kopru włoskiego) (3/2/3/2);
• w zależności od wieku produkt leczniczy stosuje się zgodnie z ulotką (od 3. roku życia);
• produkt leczniczy jest stosowany w przypadku braku łaknienia [4].

Apetizer Junior syrop o smaku malinowo-porzeczkowym 100 ml, suplement diety

• 10 ml syropu zawiera 16,7 mg ekstraktu z owoców anyżu, 16,7 mg ekstraktu z mięty pieprzowej, 16,7 mg ekstraktu z korzenia cykorii, 11 mg ekstraktu z owoców kopru, 0,7 mg witaminy B2, 0,7 mg witaminy B6 i 8 mg niacyny;
• dzieci od 3. roku życia powinny przyjmować 5 ml syropu dwa razy dziennie przed lub podczas posiłku;
• preparat wspomaga trawienie, wzmaga wydzielanie soków trawiennych i perystaltykę jelit i wzmaga apetyt [5].

Apetizer Senior syrop 100 ml, suplement diety

• 10 ml syropu zawiera 16,7 mg ekstraktu z owoców anyżu, 16,7 mg ekstraktu z mięty pieprzowej, 16,7 mg ekstraktu z korzenia cykorii, 11 mg ekstraktu z owoców kopru, 7,5 mg wyciągu z owoców grejpfruta, 0,5 mg witaminy B1, 0,5 mg witaminy B2, 0,6 mg witaminy B6, 5 mg niacyny, 100 µg kwasu foliowego, 2,9 mg kwasu pantotenowego, 42 µg biotyny, 0,3 µg witaminy B12 i 17 mg witaminy C;
• osoby dorosłe powinny przyjmować 10 ml syropu dwa razy dziennie przed lub podczas posiłku;
• preparat poprawia trawienie, powoduje zwiększone wydzielanie soków trawiennych, poprawia perystaltykę jelit oraz wzmaga apetyt [6].

Korzeń mniszka Flos zioła do zaparzania 50 g, produkt leczniczy roślinny

• preparat zawiera korzeń mniszka;
• z korzenia mniszka sporządza się odwar w następujący sposób: 1-1,5 łyżki surowca zalać 1 szklanką wody, powoli ogrzewać, a następnie gotować 5 minut i odstawić na 10 minut, po przecedzeniu można pić pół szklanki odwaru 2-3 razy dziennie przed posiłkiem;
• tak przygotowany odwar jest stosowany w przypadku problemów z drogami żółciowymi, kamicy żółciowej, problemach wątrobowych i trawiennych, w tym braku łaknienia [7].

Nalewka Gorzka Amara 35 g krople, tradycyjny produkt leczniczy

• nalewka gorzka zawiera: extractum compositum (1:3,5) ex Gentianae radix (korzeń goryczki), Menyanthidis folio (liść bobrka), Aurantii amari pericarpium (owocnia pomarańczy gorzkiej) (60,0 cz.; 60,0 cz.; 50,0 cz.);
• osoby dorosłe stosują jednorazowo od 10 do 12 kropli nalewki;
• preparat stosuje się doraźnie, aby pobudzić łaknienie [8].

Multi-Sanostol 600 g syrop, produkt leczniczy

• 5 ml syropu zawiera 1200 j.m. witaminy A, 100 j.m witaminy D, 1 mg witaminy B1, 1 mg witaminy B2, 0,5 mg witaminy B6, 50 mg witaminy C, 1 mg witaminy E, 5 mg witaminy PP, 2 mg dekspantenolu, 25 mg wapnia glukonianu i 25 mg wapnia fosforomleczanu;
• dzieci od 1 do 6 lat życia stosują 2 razy dziennie po 5 ml syropu, a osoby dorosłe i starsze dzieci 2 razy dziennie po 10 ml syropu;
• lek jest stosowany zapobiegawczo i w leczeniu stanów niedoboru, zwiększonego zapotrzebowania na witaminy i minerały, szczególnie podczas wzrostu i rozwoju dziecka, problemów z łaknieniem oraz koncentracją [9].

Succus Taraxaci (Sok z mniszka) 100 ml, produkt leczniczy

• 100 ml produkt zawiera 100 ml soku ze świeżego korzenia mniszka lekarskiego (Taraxacum officiale radix, 1:1) stabilizowanego etanolem;
• młodzież od 12 lat i dorośli powinni stosować lek 3 razy dziennie po 5 ml, rozcieńczając sok z niewielką ilością wody;
• sok jest stosowany w przypadku niestrawności, braku apetytu i wspomagająco jako środek moczopędny [10].

Jak pobudzić apetyt domowymi sposobami?

Oto kilka dodatkowych sposobów, które mogą pomóc pobudzić apetyt:

1. Spożywaj mniejsze, częstsze posiłki: Zamiast trzech dużych posiłków, spróbuj spożywać pięć lub sześć mniejszych posiłków w ciągu dnia. Może to pomóc pobudzić apetyt i sprawić, że będziesz bardziej skłonny do jedzenia.
2. Zróżnicuj swoją dietę: Spróbuj wprowadzić różnorodne jedzenie, aby uniknąć monotonii. Dodawanie różnorodnych smaków i tekstur może zachęcić Cię do jedzenia.
3. Pij płyny przed posiłkami: Spożywanie płynów przed posiłkiem może czasowo zwiększyć uczucie głodu i pobudzić apetyt. Spróbuj wypić szklankę wody lub bulionu przed jedzeniem.
4. Zastosuj aromaterapię: Niektóre zapachy, takie jak zapach pieczonego chleba lub świeżych ziół, mogą pobudzić apetyt. Spróbuj użyć olejków eterycznych lub gotować potrawy o intensywnych aromatach.
5. Ćwicz regularnie: Regularna aktywność fizyczna może pomóc w pobudzeniu apetytu. Spróbuj wykonywać umiarkowane ćwiczenia, takie jak spacer, jogging lub jazda na rowerze.

Kiedy skonsultować się z lekarzem w przypadku braku apetytu?

Jeśli utrata apetytu utrzymuje się przez dłuższy czas i prowadzi do niezamierzonej utraty wagi, może to być sygnał, że powinno się skonsultować z lekarzem. Strata masy ciała powyżej 5% w ciągu 6-12 miesięcy może wskazywać na problem zdrowotny. Warto również zwrócić uwagę na inne towarzyszące objawy, takie jak:

• Niewytłumaczalne zmęczenie;
• Gorączka;
• Trudności w jedzeniu lub piciu przez kilka dni;
• Zaburzenia trawienne lub problemy z jelitami.

Jeśli występują te objawy w połączeniu z brakiem apetytu, konieczna jest wizyta u lekarza celem dokładnej diagnozy i dalszego postępowania.

Podsumowanie — co zrobić, żeby wrócił apetyt?

Wielu rodziców albo opiekunów osób starszych zadaje sobie pytanie, jak pobudzić apetyt u swoich podopiecznych. Najprostszym rozwiązaniem jest zastosować syrop na apetyt dla dorosłych lub dzieci. W aptece można znaleźć wiele preparatów poprawiających łaknienie. Jednak najpierw warto zastanowić się nad przyczyną braku apetytu. Często wystarczy odrobinę zmienić i urozmaicić dietę. Problemem mogą być również niedoboru witamin i minerałów. W takim przypadku oprócz zmiany diety można rozważyć również ich suplementację.