Jakie właściwości ma jod?
Jod odgrywa ważną funkcję w organizmie. Jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy — tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3), które regulują wiele procesów metabolicznych. Tarczyca, gruczoł zlokalizowany na szyi, jest odpowiedzialna za produkcję tych hormonów. Hormony tarczycy wpływają na aktywność enzymatyczną, syntezę białek oraz metabolizm. Ponadto zaburzenie prawidłowego uwalniania tych hormonów ma wpływ na pracę innych narządów, wykazujących aktywność wydzielniczą na przykład na przysadkę mózgową. Ponadto niezwykle istotna jest rola jodu w prawidłowym rozwoju płodu, więc suplementacja jodu u kobiet w ciąży jest jednym z obowiązkowych elementów [1,2].
Jod a zdrowie psychiczne
Jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, które odgrywają istotną rolę w rozwoju i funkcjonowaniu mózgu. Niewystarczające spożycie jodu może prowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych, zwłaszcza u dzieci. Ponadto badania wskazują, że nawet łagodny lub umiarkowany niedobór jodu u matek w ciąży może negatywnie wpływać na rozwój neurologiczny ich dzieci. Dlatego ważne jest zapewnienie odpowiedniego spożycia jodu w celu utrzymania dobrego zdrowia psychicznego [3,4].
Jod w ciąży. Jak wpływa na płód?
Niedobór jodu — objawy. Czy jest dla nas groźny?
Jod jest pierwiastkiem, który w 100% pozyskujemy ze środowiska zewnętrznego. Człowiek nie ma zdolności wytwarzania jodu. W związku z tym w przypadku nieprawidłowej podaży w diecie łatwo można doprowadzić do występowania niedoboru. Skutkiem jest zachwianie syntezy hormonów tarczycy, a przewlekle może doprowadzić do rozwoju chorób takich jak na przykład niedoczynność tarczycy [1,2].
Objawy niedoboru jodu mogą być różne i zależą od stopnia niedoboru oraz indywidualnej reakcji organizmu. Należy jednak pamiętać, że objawy same w sobie nie są wystarczającym dowodem na niedobór jodu i konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań laboratoryjnych w celu potwierdzenia tego stanu. Niektóre możliwe objawy niedoboru jodu to:
- Powiększenie tarczycy, znane także jako wole tarczycowe.
- Osłabienie i zmęczenie.
- Problemy z koncentracją i pamięcią.
- Obniżona temperatura ciała i uczucie zimna.
- Zaburzenia nastroju, takie jak depresja czy drażliwość.
- Wypadanie włosów i suche, łamliwe paznokcie.
- Zmiany skórne, takie jak suchość, łuszczenie się czy trudności w gojeniu się ran.
- Problemy z wagą, takie jak nagły wzrost lub utrata wagi.
- Zaburzenia menstruacyjne u kobiet.
Jakie są źródła jodu w diecie?
Największą zawartością jodu cieszą się ryby, przede wszystkim świeży dorsz, mintaj i łosoś oraz wędzona makrela. Oprócz tego jod znajdziemy w produktach mlecznych, jajach, otrębach pszennych, brokułach, grochu i orzechach. W Polsce w ramach masowego uzupełnienia niedoborów produkujemy sól jodowaną. Dzięki temu produkt stosowany codziennie wspomaga nasz organizm w drogocenny jod [1,2].
Jakie są źródła jodu dla wegan i wegetarian?
Źródła jodu dla wegan i wegetarian obejmują niektóre rośliny morskie, glony morskie oraz wzbogacone produkty spożywcze. Należy jednak pamiętać, że dostęp do jodu w diecie wegetariańskiej lub wegańskiej może być utrudniony, dlatego ważne jest monitorowanie i ewentualne włączenie wzbogaconych produktów spożywczych lub suplementów diety.
Oto kilka źródeł jodu, które mogą być korzystne dla wegan i wegetarian:
- Wakame, nori i inne rodzaje glonów morskich.
- Wzbogacone produkty spożywcze, takie jak sól jodowana, mleko roślinne wzbogacone jodem, pieczywo wzbogacone jodem.
- Suplementy diety, zwłaszcza jeśli ciężko jest uzyskać wystarczającą ilość jodu z pożywienia.
Jakie jest dziennie zapotrzebowanie na jod?
Po stwierdzeniu stanów niedoborowych można zastosować preparaty bez recepty zawierające jod. Są one dostępne w różnych formach. Zalecenia dla dziennego spożycia jodu wynoszą:
- 150 μg/dobę dla osób dorosłych
- 250 μg/dobę dla kobiet w ciąży i w czasie laktacji
- 50 μg/dobę w pierwszym roku życia
- 90 μg/dobę 1-5 rok życia
- 120 μg/dobę 6-12 lat [1,2]
Który preparat z jodem bez recepty wybrać?
Jod w tabletkach bez recepty
Tabletki z jodem znajdziemy w aptece pod nazwami:
Kelp Walmark
Jest to preparat, który zawiera jod w dawce 150 μg pochodzący z rośliny Fucus vesiculosus. Jest to glon, należący do brunatnic, który jest bardzo bogaty w jod. Wykorzystujemy go do produkcji naturalnych preparatów do suplementacji jodu. 1 tabletka preparatu zawiera 30 mg rośliny. Kelp z firmy Walmark ze względu na dawkę jest zalecany dla osób dorosłych. Jego cena waha się w okolicach 25-35zł.
Kelp Swanson
Konkurencyjnym preparatem jest Kelp z firmy Swanson. Źródłem jodu jest Ascophyllum nodosum, roślina pochodząca z Oceanu Atlantyckiego. Preparat zawiera 56 mg rośliny co odpowiada 225 μg jodu. Zaletą preparatu jest standaryzacja, która zapewnia dokładną ilość jodu, tak jak opisał producent. Preparat jest wskazany dla osób dorosłych i kosztuje 20-30zł. Niestety nie jest dostępny w każdej aptece.
Jod do picia i jod w kroplach
Inną formą podawania jest jod w kroplach. Preparat, który oferuje takie podanie jest Jodadrop. Krople zawierają jodan oraz jodek sodu i potasu. W 5 ml znajdziemy 150 μg jodu. Producent zaleca 3 ml dla osób dorosłych oraz 5 ml dla kobiet w ciąży, oraz karmiących. Koszty kropel wynoszą 50-60 zł. 1 opakowanie przy stosowaniu 5 ml dziennie starcza na 50 dni.
Kto nie powinien brać jodu?
Przeciwwskazania do suplementacji jodem mogą obejmować:
- Nadczynność tarczycy: Osoby z nadczynnością tarczycy powinny unikać suplementacji jodem, ponieważ może to prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i zwiększenia produkcji hormonów tarczycy.
- Nadmierna podaż jodu: W przypadku stosowania nieprawidłowo kontrolowanej suplementacji jodem, może wystąpić nadmiar jodu, co może prowadzić do negatywnych efektów zdrowotnych.
Dlaczego należy suplementować jod pod kontrolą lekarza?
Suplementację jodu należy zawsze przeprowadzać pod kontrolą lekarza z kilku powodów. Po pierwsze, nadmiar jodu może być równie szkodliwy jak jego niedobór. Lekarz może ocenić Twoje indywidualne potrzeby i zalecić odpowiednią dawkę, aby uniknąć przedawkowania. Po drugie, suplementacja jodu może wpływać na funkcjonowanie tarczycy, która odgrywa kluczową rolę w regulacji metabolizmu. Lekarz będzie w stanie monitorować Twoje wyniki laboratoryjne i dostosować dawkę, aby utrzymać optymalne poziomy jodu. Ponadto, jod może oddziaływać z innymi lekami, dlatego ważne jest, aby lekarz mógł ocenić potencjalne interakcje z innymi suplementami czy lekami, które przyjmujesz.
Jak bezpiecznie suplementować jod? 7 wskazówek dla pacjentów
Poprawnie zbilansowana dieta oraz regularne spożywanie żywności bogatej w jod (ryby, morskie owoce, wodorosty) powinno zaspokajać potrzeby organizmu w ten pierwiastek. W przypadku niedoboru jodu, suplementacja jodu może być konieczna. Ważne jednak, aby suplementować jod bezpiecznie i zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ nadmiar jodu może prowadzić do zaburzeń pracy tarczycy.
Oto kilka wskazówek dla pacjentów, które będą pomocne w bezpiecznej suplementacji jodu:
- Nie decyduj samodzielnie o suplementacji jodu. Jeśli podejrzewasz niedobór jodu, skonsultuj się z lekarzem. To on podejmie decyzję o konieczności stosowania suplementów i będzie w stanie określić odpowiednią dawkę jodu.
- Przestrzegaj zaleceń dotyczących dawkowania jodu podanymi przez lekarza lub na ulotce produktu. Nie przekraczaj zalecanej dawki, która może być szkodliwa dla zdrowia.
- Przestrzegaj terminów przyjmowania suplementów. Regularne przyjmowanie preparatów jest ważne dla osiągnięcia zamierzonych efektów oraz uniknięcia niepożądanych skutków ubocznych.
- Wybieraj suplementy od renomowanych producentów, zgodne z normami wspólnotowymi, oznaczone symbolem PL, EN, US albo JP.
- Nie łącz suplementacji jodu z innymi suplementami bez konsultacji z lekarzem.
- Nie zastępuj suplementacji zdrowej, zbilansowanej diety. Stosuj suplementy jako uzupełnienie diety.
- Nie stosuj suplementów jodu w przypadku chorób tarczycy bez konsultacji z endokrynologiem. W tym przypadku samodzielna suplementacja jodu jest niebezpieczna i grozi destabilizacją pracy tarczycy.
Pamiętaj, że suplementacja powinna być traktowana jako uzupełnienie diety, a nie jej substytut. Jeśli podejrzewasz niedobór jodu lub chcesz rozpocząć suplementację, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.