Po co luteina na oczy?

Plamka żółta to bardzo ważny element zlokalizowany na siatkówce, który odpowiada za ostre widzenie i rozróżnianie kolorów. Głównym elementem plamki żółtej jest pigment, który zbudowany jest z karotenoidów ksantofilowych, takich jak luteina i zeaksantyna. Tam ich stężenie jest nawet 1000-krotnie większe niż w krwi człowieka, dlatego niedobory mogą powodować kłopoty ze wzrokiem. Szczególnie obserwuje się to u starszych ludzi, jednak nie tylko. Co więcej, luteina i zeaksantyna chronią narząd wzroku przed różnymi uszkodzeniami, np. przed reaktywnymi formami tlenu czy niebieskim światłem. Czy w takim razie powinno suplementować się luteinę na oczy [1]?

Jak działa luteina?

Luteina znana jest z kilku korzystnych działań dla organizmu, zwłaszcza jeśli chodzi o zdrowie oczu. Uważa się, że luteina gromadzi się w plamce żółtej oka i pomaga filtrować szkodliwe niebieskie światło oraz chronić przed uszkodzeniem oksydacyjnym wywołanym przez wolne rodniki.

Dokładne mechanizmy działania luteiny nie są jeszcze w pełni zrozumiane. Jednak uważa się, że jej właściwości przeciwutleniające pomagają zapobiegać stresowi oksydacyjnemu i stanom zapalnym w oku. Dodatkowo luteina może odgrywać rolę w poprawie funkcji wzrokowej i zmniejszaniu ryzyka związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), zaćmą i innymi zaburzeniami wzroku.

Tabletki z luteiną – czy warto je brać?

Pojawia się zatem pytanie, czy warto przyjmować tabletki z luteiną, aby poprawić widzenie? Nie jest to do końca proste do stwierdzenia. Żadnych leków ani suplementów diety nie powinniśmy brać na tzw. “zapas”. Jeśli myślicie, że Wasz problem ze wzrokiem może wynikać z niedoborów luteiny czy problemów z plamką żółtą, to najpierw powinniście udać się do lekarza okulisty. Na własną rękę nie da się ocenić czy pogorszenie widzenia związane jest z niedoborem luteiny, czy np. krótkowzrocznością [2].

W celu oceny jakości plamki żółtej przeprowadza się różne badania okulistyczne, z czego jednym z nich może być badanie optyczne barwnika plamki żółtej (MPOD – macular pigment optical density). Określa się tutaj stosunek stężeń luteiny do zeaksantyny. Im wartość bliższa 1, tym lepiej [2].

Jakie są naturalne źródła luteiny w diecie?

Luteina i zeaksantyna to substancje, których człowiek nie może sam produkować, dlatego musi przyjmować je wraz z pożywieniem. Tabela 1. przedstawia przykładowe źródła tych związków [2].

Tabela 1. Zawartość luteiny w poszczególnych produktach żywieniowych [3].

Ogólnie można powiedzieć, że najwięcej luteiny znajduje się w zielonych, liściastych warzywach. Statystyczny Amerykanin przyjmuje dziennie od 1 do 3 mg luteiny z diety. Ile powinno się jej spożywać? Badania pokazują, że 6 mg dziennie luteiny zmniejsza ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem [3,4].

Co prawda zgodnie z raportem WHO z 2010 o zaburzeniach widzenia, starcze zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) odpowiada jedynie za 1% problemów, jednak to już 5% przypadków ślepoty bywa spowodowane zwyrodnieniem plamki żółtej (zaraz po zaćmie i jaskrze). Jeśli pojawi się u nas zwyrodnienie plamki żółtej w wersji suchej (atroficznej), to niestety w prawie 90% przypadków prowadzi ono do ciężkiej ślepoty [3].

Co więcej, niektóre badania wskazują, że niedobory luteiny mogą wpłynąć na rozwój zaćmy związanej z wiekiem. Nie są to co prawda wyniki dużych badań, ale warto mieć to również na uwadze [5].

Jakie są tabletki z luteiną bez recepty?

Wiadomo, że czasami ciężko jest dostarczyć rekomendowaną, dobową ilość luteiny wraz z pożywieniem. W takich przypadkach warto wspomóc się luteiną na oczy, która dostępna jest bez recepty. Jakie tabletki z luteiną na oczy znajdziemy w aptekach?

Preparaty z luteiną to suplementy diety występujące jako preparaty wieloskładnikowe. Najczęściej znajdują się tutaj też inne witaminy i minerały, które w mniejszym lub większym stopniu wpływają pozytywnie na narząd wzroku. Warto zwrócić uwagę na zawartość kwasów omega-3 i omega-6 w tabletkach z luteiną. Niektóre badania wykazały, że ich suplementacja dodatkowo zmniejsza ryzyko rozwoju starczego zwyrodnienia plamki żółtej i może być pomocna w leczeniu zespołu suchego oka [6,7].

Nutrof Total

Nutrof Total to suplement diety przeznaczony do uzupełniania diety w luteinę i zeaksantynę. Jedna kapsułka zawiera 10 mg luteiny i 2 mg zeaksantyny, a dodatkowo olej rybi z kwasami omega-3. Występuje także wersja tego preparatu z witaminą D3, jednak jej zawartość jest bardzo niska – wręcz pomijalna. Standardowe dawkowanie to 1 kapsułka na dobę.

SuperOptic

SuperOptic to kolejny preparat z luteiną na oczy. Oprócz luteiny znajdziemy tutaj także zeaksantynę i kwasy omega-3. Dodatkowo preparat zawiera szereg witamin i minerałów. Dawkowanie to 1 kapsułka na dobę.

Luteina Extra

Luteina Extra to kolejna propozycja kapsułek z luteiną na oczy. Suplement diety posiada najwyższą zawartość luteiny w 1 kapsułce – aż 40 mg. Dodatkowo znajduje się tu 2,6 mg zeaksantyny i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Rekomendowane dzienne dawkowanie to 1 kapsułka.

Maxiluten

Maxiluten to tabletki z luteiną na oczy, które zawierają 24 mg luteiny i 1,2 mg zeaksantyny. Podobnie jak poprzednio, zaleca się przyjmować 1 tabletkę dziennie. W przypadku preparatów Maxiluten pacjenci mogą wybrać wersję z witaminą D3 w ilości 2000 jednostek lub Maxiluten ginkgo+, który dodatkowo zawiera też wyciąg z liści Miłorzębu japońskiego.

Luteina z Olimpu

Firma Olimp Labs ma w swojej ofercie tabletki z luteiną (Olimp Luteina Max-Complex), które zawierają 30 mg luteiny, 2,5 mg zeksantyny i dodatkowo ekstrakt z owoców borówki czarnej, który pozytywnie wpływa na wzrok.

Kapsułki z luteiną na oczy występują pod nazwą Olimp Gold-Luteina. W 1 kapsułce znajdziemy 22 mg luteiny, 2 mg zeaksantyny i kwasy DHA.

Dawkowanie obu preparatów to 1 kapsułka lub tabletka dziennie.

Lutezan Omega-3

Lutezan Omega-3 to suplement diety, który zawiera kwasy omega 3 oraz luteinę i zeaksantynę. Dzienne dawkowanie preparatu to 1 kapsułka.

Lutamax Duo

Ostatnim proponowanym suplementem z luteiną na oczy jest Lutamax Duo. Oprócz luteiny i zeaksantyny znajdziemy tu spore ilości kwasów omega-3 w tym DHA i EPA. Dzienne dawkowanie to 1 kapsułka.

Luteina na oczy — lek, nie suplement. Dlaczego ma to znaczenie?

Powyższe przykładowe preparaty z luteiną na oczy bez recepty to suplementy diety. Czy istnieje luteina w formie leku, a nie suplementu diety? Niestety nie. W aptekach możemy kupić jedynie suplementy diety. Ogólnie rzecz ujmując, leki są zawsze lepsze jakościowo i bezpieczniejsze od suplementów diety, gdyż ich wprowadzeniu na rynek towarzyszą obowiązkowe testy i badania, które potwierdzają ich jakość i skuteczność. Wprowadzenie na rynek suplementu diety jest znacznie prostsze, a dla tej grupy produktów są stawiane znacznie mniejsze wymagania.

Którą luteinę na oczy wybrać?

Jaki preparat z luteiną na oczy wybrać? Tak naprawdę bardzo ciężko odpowiedzieć na to pytanie, bo wszystkie preparatu są dosyć podobne. Różnią się jedynie ilością luteiny w 1 tabletce i dodatkowymi składnikami. Zawartość luteiny jest na tyle duża, że nie ma większego znaczenia czy wybierzemy suplement z 10 mg luteiny, czy 40 mg. Warto zwrócić uwagę również na zawartość kwasów omega-3. Jeśli decydujemy się na przyjmowanie preparatów z luteiną, to lepiej wybrać już coś kompleksowego. Pamiętajmy też, że nie doznamy poprawy kondycji plamki żółtej po kilku tabletkach. Zwykle luteinę na oczy trzeba stosować minimum 1 miesiąc, a najlepiej przez kilka – szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostępność naturalnych warzyw z luteiną jest ograniczona.

Co jeszcze wpływa na zdrowie oczu?

Wiele czynników wpływa na zdrowie oczu. Niektóre z nich to:

• Odpowiednia higiena oczu –  dbanie o dobre nawyki higieny oczu, takie jak regularne ich mycie, unikanie nadmiernego pocierania oczu oraz prawidłowe usuwanie makijażu.
• Redukcja stresu oksydacyjnego – ekspozycja na czynniki środowiskowe, takie jak niebieskie światło emitowane przez ekrany urządzeń elektronicznych, palenie papierosów, zanieczyszczenia i promieniowanie UV, mogą przyczynić się do stresu oksydacyjnego w oczach. Aby temu przeciwdziałać, zaleca się ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, noszenie okularów przeciwsłonecznych lub okularów ochronnych z filtrem UV oraz prowadzenie zdrowego stylu życia.
• Zrównoważona dieta bogata w składniki odżywcze – spożywanie pokarmów o wysokiej zawartości antyoksydantów, witamin (zwłaszcza A, C i E), minerałów (takich jak cynk i selen) oraz kwasów tłuszczowych omega-3 może wspierać ogólne zdrowie oczu. Dobre źródła tych składników obejmują zielone warzywa liściaste, owoce, ryby, orzechy i nasiona.
• Ochrona oczu przed potencjalnymi uszkodzeniami – noszenie okularów ochronnych podczas aktywności, które mogą prowadzić do urazu, takich jak sporty lub prace budowlane, może pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom oczu.
• Konkretne składniki odżywcze – luteina, kwasy tłuszczowe omega-3.

6 wskazówek dla pacjentów

Oto kilka praktycznych wskazówek dla pacjentów stosujących luteinę:

1. Spożywaj różnorodne pokarmy bogate w luteinę: Luteina występuje naturalnie w wielu owocach i warzywach, takich jak szpinak, jarmuż, brokuły, groch, awokado, żółtka jajek i morele. Staraj się włączać te produkty do swojej codziennej diety, aby uzyskać dostateczną ilość luteiny.
2. Unikaj niedoboru luteiny: Jeśli nie jesteś w stanie spożywać odpowiedniej ilości luteiny w diecie, zdecyduj się na suplementację. Przed rozpoczęciem suplementacji skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, aby dowiedzieć się, jaka dawka będzie odpowiednia dla Ciebie.
3. Przestrzegaj zaleceń dotyczących suplementacji: Jeśli zdecydujesz się na suplementy luteiny, staraj się przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania i częstotliwości przyjmowania. Nie przekraczaj zalecanych dawek bez konsultacji z lekarzem.
4. Regularnie badaj wzrok: Niezależnie od tego, czy stosujesz luteinę czy nie, regularne badania wzroku są ważne dla utrzymania dobrego zdrowia oczu. Skonsultuj się z okulistą i regularnie wykonywaj badania wzroku, szczególnie jeśli masz historię problemów związanych z oczami.
5. Pamiętaj o innych ważnych składnikach: Luteina działa synergistycznie z innymi składnikami, takimi jak zeaksantyna, witamina C i witamina E. Staraj się łączyć spożycie luteiny z pokarmami bogatymi w te składniki, aby uzyskać korzystne efekty dla zdrowia oczu.
6. Zachowaj zdrowy styl życia: Oprócz spożywania luteiny, pamiętaj o ogólnych zasadach zdrowego stylu życia. Właściwa dieta, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu i unikanie palenia papierosów mogą również pozytywnie wpływać na zdrowie oczu.