Rytm wypróżnień u niemowląt w pierwszych miesiącach życia zmienia się. Na początku dziecko oddaje smółkę, z czasem pojawiają się stolce przejściowe, aby ostatecznie maluch wydalał półpłynną lub papkowatą kupę. Rodzice nazywają ją żartobliwie „jajecznicą” lub „musztardą”. Pojawia się od kilku do kilkunastu razy dziennie, nawet po każdym karmieniu piersią. Niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym oddają zazwyczaj 2-3 stolce dziennie w bardziej uformowanej, zwartej postaci. I taki rytm nie niepokoi rodziców, gdyż jest uznawany za normę. Jednak z biegiem czasu w diecie dziecka pojawiają się modyfikacje, które mogą powodować właśnie zaparcia.

Zaparciem u niemowląt określa się rzadkie oddawanie twardego, czasem zbitego stolca z ogromnym wysiłkiem, któremu towarzyszy odczuwanie bólu i nierzadko płacz dziecka.

Przyczyny zaparć

1. Przejście z karmienia piersią na karmienie mlekiem modyfikowanym lub podczas zmiany sztucznej mieszanki. Dla młodego organizmu zmiany te mogą być „trudne do zniesienia” i objawiać się zaparciami, do momentu unormowania pracy jelit.
2. Karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym. Sztuczny pokarm nie jest tak dopasowany do potrzeb małego organizmu jak mleko matki. Mleko modyfikowane jest też trudniej przyswajalne przez niedojrzały jeszcze układ pokarmowy dziecka.
3. Niewłaściwe przygotowanie mleka modyfikowanego, a dokładniej nieodpowiednie proporcje proszku i wody. Zbyt mała ilość wody to zbyt gęsty pokarm, który może spowodować zaparcie.
4. Rozszerzanie diety niemowlaka. Dokładniej wprowadzanie nowych, stałych pokarmów, z których trawieniem nie radzi sobie jeszcze młody organizm.
5. Nadmiar w rozszerzanej diecie pokarmów wywołujących zaparcia, np. gotowana marchewka, gotowany ryż, banany.
6. Alergie pokarmowe na nowo wprowadzony produkt lub białka mleka krowiego obecne w mleku modyfikowanym.

Rzadsze oddawanie stolca u niemowląt karmionych wyłącznie piersią nie powinno budzić niepokoju. Normalne jest, że rytm wypróżnień u tych dzieci zmienia się. Od początkowych nawet kilkunastu stolców dziennie do jednego na 3-4 dni. Dopuszcza się brak wypróżnienia nawet do 10 dni. Dopóki stolce nie mają zbitej konsystencji, a wypróżnieniu nie towarzyszy zwiększony wysiłek lub płacz nie mówimy o zaparciach.

Leczenie zaparć u niemowląt

Domowe sposoby na zaparcia u niemowląt

• Gdy zauważymy problemy z wypróżnianiem u niemowlaka karmionego sztucznie, należy sprawdzić, czy przygotowaliśmy mleko zgodnie z zaleceniami producenta. Bardzo ważne jest, aby przyrządzone mleko zawierało odpowiednią ilość wody, nie było zbyt gęste. Jeśli konsystencja jest właściwa, a objawy nadal nie ustępują, warto rozważyć zmianę produktu, najlepiej na taki, który jest wzbogacony probiotykami i prebiotykami.

• Gdy zaparcia pojawiają się na etapie rozszerzania diety, warto podawać dziecku posiłki z dodatkowymi porcjami błonnika, np. pełnoziarniste pieczywo i kasze. Wskazane jest też dopajanie dziecka wodą. Skuteczne w walce z zaparciami są też przeciery z jabłek czy śliwek. Jedną z zasad jest wprowadzanie nowych pokarmów stopniowo, w kilkudniowych odstępach, aby móc obserwować reakcję organizmu. Gdy po jakimś produkcie pojawi się zaparcie, warto rozważyć eliminację go z diety na jakiś czas.

• Starym sposobem naszych babć czy mam było też drażnienie odbytu dziecka np. końcówką termometru. Metoda ta nie ma jednak uzasadnienia w literaturze fachowej, a może przyczynić się trwałego uszczerbku na zdrowiu niemowlaka.

Jeśli metody domowe nie zadziałają, a zaparcia utrzymują się, warto skonsultować się z pediatrą i dobrać odpowiednią farmakoterapię. Ważne jest, aby na własną rękę nie stosować żadnych środków farmakologicznych ani technik wspomagających wypróżnienia.

Leki z apteki na zaparcia u niemowląt

• Preparaty doustne

Jednymi z bezpieczniejszych produktów skutecznych w walce z zaparciami są środki osmotycznie czynne. Mają za zadanie zmiękczyć stolec i ułatwić jego wydalenie. Zatrzymują wodę w świetle jelita, przez co dochodzi do wzrostu objętości mas kałowych. Pobudzają one perystaltykę jelit i w efekcie prowadzą do wypróżnienia. Stosuje się je przez określony czas, aż do uzyskania prawidłowego rytmu wypróżnień. Są bezpieczne dla małego dziecka, nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, więc są obojętne dla organizmu.

Laktuloza – występuje w postaci syropów i zawiesin o różnych smakach. Efekty jej działania widoczne są zwykle po 24-48 godzinach od podania doustnego. Należy mieć na uwadze, że może powodować wzdęcia na skutek fermentacji w jelitach, np. Lactulosum Hasco.

https://leki.pl/lek/lactulosum-hasco/

Makrogole – występują w postaci proszku do samodzielnego sporządzenia roztworu doustnego lub gotowego roztworu. Proszek rozpuszcza się w wodzie, mleku lub soku. Można je podawać niemowlętom dopiero od 6 miesiąca życia. Nie są metabolizowane w jelicie, dzięki czemu nie powodują wzdęć. Działanie preparatu zazwyczaj rozpoczyna się po 1-3 dniach stosowania, np. Dicopeg junior.

https://leki.pl/lek/dicopeg-junior/

Jednym z produktów, który warto również włączyć do diety niemowlaka cierpiącego na zaparcia, są krople probiotyczne. Wspierają one i utrzymują prawidłową florę bakteryjną jelit. Poprawiają czynność niedojrzałego jeszcze układu pokarmowego, a dodatkowo wzmacniają układ odpornościowy.

• Produkty doodbytnicze

Produkty te również należą do bezpiecznych środków leczących zaparcia. Stosuje się je jednak doraźnie, celem uzyskania jak najszybszego wypróżnienia. Nie zaleca się stosowania ich zbyt często.

Czopki glicerynowe – zawierają w składzie glicerynę, która pod wpływem ciepła zmienia postać ze stałej na płynną. W tej formie pobudza perystaltykę jelit, a przy okazji natłuszcza jelito i ułatwia wypróżnienie. Powinno ono nastąpić w niedługim okresie po podaniu czopka (do około 1 godziny). Ponieważ można je stosować dopiero po ukończeniu 1. roku życia, przed podaniem niemowlakowi należy skonsultować się z lekarzem, np. Czopki glicerynowe Farmina 1 g.

https://leki.pl/lek/czopki-glicerolowe/

Doodbytnicze wlewy czyszczące – roztwór, który wprowadza się do odbytnicy dziecka za pomocą specjalnej kaniuli. W delikatny sposób drażni ściany jelita grubego i pomaga w wypróżnieniu. Niektóre wlewki są wzbogacone o składniki działające ochronnie i łagodząco na błonę śluzową odbytu, np. Melilax pediatric.

https://leki.pl/lek/melilax-pediatric/

Zaparcia to często występująca dolegliwość u niemowląt, która zazwyczaj wynika z niedojrzałości układu pokarmowego malutkiego organizmu lub błędów żywieniowych. W wielu przypadkach jest to problem przejściowy i sytuacja w krótkim czasie powraca do normy. Dopóki maluszek nie płacze, ani nie ma bolesnych wypróżnień, nie należy się martwić. Zwykle stolec po pewnym czasie sam się ureguluje, a układ trawienny dojrzeje i dostosuje się do nowej diety.