Cynk – właściwości lecznicze. Jak działa na nasz organizm?

Cynk jest mikropierwiastkiem, którego nasz organizm potrzebuje, aby prawidłowo funkcjonować. Jego zawartość w ludzkim ciele nie jest wielka, waha się bowiem od 1,4 g do 2,3 g. Jest on ważnym składnikiem wielu białek strukturalnych, jednocześnie jony cynku znajdują się w niemal całym układzie nerwowym, stanowiąc składnik zakończeń nerwowych. Niedobory tego pierwiastka są zazwyczaj wynikiem nieprawidłowej diety i/lub niedożywienia. W następnej kolejności wymienia się niektóre stany chorobowe. Jego deficyt może prowadzić do zaburzeń układu immunologicznego, rozrodczego i nerwowego. Taka sytuacja wymaga wdrożenia suplementacji za pomocą odpowiedniego preparatu z cynkiem [1,2].

Ile potrzebujemy cynku? Dzienne zapotrzebowanie

Normy spożycia cynku, podawane przez Instytut Żywności i Żywienia, są zróżnicowane w zależności od wieku i płci. Uznaje się, że dorosły mężczyzna powinien spożywać 11 mg dziennie, zaś dorosła kobieta — 8 mg. Kobiety w ciąży bądź w trakcie laktacji powinny zwiększyć dzienną podaż do 13 mg. Z kolei młodzież w okresie dojrzewania potrzebuje 8 mg cynku dziennie [3].

Niedobór cynku – jak uzupełnić jego poziom?

Cynk powinien pochodzić głównie z naszego pożywienia. Przyswajaniu tego pierwiastka sprzyja witamina A. Dodatkowo jego przyswajalność jest większa, gdy pochodzi on z produktów zwierzęcych — produkty roślinne zawierają fityniany, które obniżają jego dostępność. Produktami bogatymi w ten pierwiastek są przede wszystkim: ostrygi, mięso, ryby, orzechy oraz jaja. W przypadku niedostatecznej podaży z pożywienia warto rozważyć suplementację za pomocą odpowiedniego preparatu z cynkiem [4].

Organiczny czy nieorganiczny – jaki cynk jest najbardziej przyswajalny?

Wchłanianie cynku z leków czy suplementów diety zależy od wielu czynników — przede wszystkim od aktualnego zapotrzebowanie na ten mikroelement, ale również od stanu wątroby, nerek, chorób czy stresu. Zakłada się, że formami dobrze przyswajalnymi są sole organiczne (asparaginian, wodoroasparaginian, octan, cytrynian) oraz chelaty (diglicynian, orotan, pikolinian). Niemniej, częstym składnikiem różnorakich suplementów jest również glukonian cynku, który — mimo tego, że jest solą organiczną — wchłania się w niewielkim stopniu. Niska biodostępność cechuje także sole nieorganiczne, takie jak siarczan cynku [4].

Jaka forma jest dla nas najlepsza?

Cynk może występować w różnej formie — w postaci tabletek do ssania, syropów, czy doustnych tabletek i kapsułek. W przebiegu leczenia niedoborów tego pierwiastka zaleca się przyjmowanie tabletek i kapsułek doustnych. Z kolei w przypadku leczenia infekcji i przeziębień, rekomenduje się stosowanie tabletek do ssania lub syropów.

W czym jest cynk? Jaki preparat z cynkiem wybrać?

Apteczne półki uginają się od różnorakich preparatów witaminowych. Ich ilość przyprawia o zawrót głowy, a jednocześnie powoduje, że pacjenci naprawdę nie wiedzą, który z nich jest najlepszy. Pierwszym kryterium selekcji powinno być to, czy dany produkt ma status leku. Leki są bowiem gwarantem jakości i bezpieczeństwa, w przeciwieństwie do suplementów diety, których nie obowiązują żadne rygorystyczne testy przed wprowadzeniem ich na rynek.

Poniżej znajduje się przegląd dostępnych preparatów z cynkiem.

Zincas forte, tabletki, lek bez recepty

Skład

• 1 tabletka zawiera 27 mg jonów cynku w postaci 150 mg cynku wodoroasparaginianu dwuwodnego.

Stosowanie

• Dzieci powyżej 15. roku życia i dorośli: 1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Niedobór cynku.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako lek, co gwarantuje jego jakość i bezpieczeństwo;
• proste dawkowanie;
• cynk w formie dobrze przyswajalnej soli organicznej;
• lek nie nadaje się dla osób poniżej 15. roku życia;
• nie wolno go stosować dłużej niż 30 dni bez konsultacji lekarskiej;
• lek w zbyt wysokich dawkach może działać przeczyszczająco;
• pacjenci z zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy, nie powinni przyjmować tego leku;
  
• nie zaleca się stosowania tego leku przez kobiety karmiące piersią;
• kobiety ciężarne mogą stosować ten lek, wyłącznie za zgodą lekarza, w razie konieczności.

Cynek + Forte, kapsułki twarde, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 25 mg cynku, w postaci diglicynianu cyku.

Stosowanie

• 1 kapsułka dziennie po posiłku.

Wskazania

• Cynk wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, pomaga utrzymać włosy, skórę i paznokcie w prawidłowej formie.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Łatwe dawkowanie;
• Cynk w postaci chelatu – dobrze przyswajalny;
• Opakowanie zawiera 60 kapsułek, co oznacza, że wystarcza na dwa miesiące stosowania;
• Produkt nie zawiera laktozy;
• Produkt jest bezglutenowy.

Zinkorot, tabletki, lek bez recepty

Skład

• 1 tabletka zawiera 25 mg cynku w postaci cynku orotonianu dwuwodnego.

Stosowanie

• Dzieci od 6. do 11. roku życia: 0,5 tabletka dziennie. Dzieci powyżej 12. roku życia i dorośli: 0,5-1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Leczenie niedobory cynku.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako lek, co gwarantuje jego jakość i bezpieczeństwo;
• proste dawkowanie;
• cynk w formie dobrze przyswajalnej soli organicznej;
• leku nie powinny stosować dzieci poniżej 6. roku życia;
• tabletek nie należy przyjmować bezpośrednio przed albo po posiłku;
• lek zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu w 1 tabletce, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”;
• nie zaleca się stosowania tego leku przez kobiety karmiące piersią;
• kobiety ciężarne mogą stosować ten lek, wyłącznie za zgodą lekarza, w razie konieczności.

Cynek + SR, kapsułki twarde, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 15 mg cynku w formie diglicynianu cynku oraz 800 mcg witaminy A.

Stosowanie

• 1 kapsułka dziennie.

Wskazania

• Produkt przeznaczonyjest do stosowania w celu uzupełniania normalnej diety w cynk oraz witaminę A.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Łatwe dawkowanie;
• Cynk w postaci chelatu – dobrze przyswajalny;
• Produkt nie zawiera glutenu, laktozy oraz sztucznych barwników.

Cynk organiczny 15 mg, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci  glukonianu cynku.

Stosowanie

• 1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Uzupełnienie diety w cynk.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Cynk w postacu soli organicznej – słabo przyswajalna;
• Łatwe dawkowanie;
• 1 opakowanie zawiera aż 100 tabletek;
• Produkt zawiera sorbitol.

Protego Cynk Organiczny, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci cytrynianu cynku.

Stosowanie

• 1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Cynk wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, pomaga także utrzymać zdrowe kości, skórę, włosy i paznokcie.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Cynk w postaci dobrze przyswajalnej soli organicznej;
• Łatwe dawkowanie;
• 1 opakowanie zawiera 30 tabletek, wystarcza na miesiąc stosowania.

Naturell Cynk Organiczny + C, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci cytrynianu cynku oraz 80 mg witaminy C.

Stosowanie

• 1 tabletka dziennie po posiłku.

Wskazania

• Suplement wpływa na odporność organizmu i zmniejsza zmęczenie.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Cynk w postaci dobrze przyswajalnej soli organicznej;
• Łatwe dawkowanie:
• Dostępne opakowania: 60 i 100 tabletek;
• Może zawierać śladowe ilości skorupiaków, ryb, soi i ich produktów pochodnych;
• Zawiera substancje słodzącą. Preparat nie zawiera cukru.

OstroVit MgZB, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci pikolinianu cynku, a także 375 mg magnezu oraz 2 mg witaminy B6.

Stosowanie

• 3 tabletki dziennie przed snem.

Wskazania

• Magnez wspomaga funkcjonowanie mięśni oraz utrzymanie równowagi elektrolitowej, zdrowych kości i zębów. Cynk wpływa na utrzymanie właściwej równowagi kwasowo-zasadowej, a także pomaga zachować zdrowe włosy, skórę i paznokcie Z kolei 2itamina B6 wspomaga w prawidłowej syntezie cysteiny oraz wspomaga prawidłowy metabolizm homocysteiny.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Nie stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
• Cynk w dobrze przyswajalnej formie;
• Duża ilość tabletek do przyjęcia w ciągu dnia;
• 1 opakowanie zawiera 90 tabletek – wystarczy na 1 miesiąc regularnego stosowania;
• Produkt może zawierać mleko (łącznie z laktozą), soję, orzeszki ziemne, inne orzechy, zboża zawierające gluten, jaja, seler, gorczycę, skorupiaki, ryby.

Molekin Cynk 15 mg, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci cytrynianu cynku.

Stosowanie

• 1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Cynk wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz wpływa na ochronę komórki przed stresem oksydacyjnym.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Brak informacji o stosowaniu przez kobiety ciężarne i karmiące piersią;
• Cynk w postaci dobrze przyswajalnej soli organicznej
• Łatwe dawkowanie;
• 1 opakowanie zawiera 30 tabletek – wystarcza na miesiąc regularnego stosowania.

AvetPharma Cynk organiczny 15 mg, tabletki, suplement diety

Skład

• 1 tabletka zawiera 15 mg cynku w postaci mleczanu cynku.

Stosowanie

• 1 tabletka dziennie.

Wskazania

• Uzupełnienie diety w cynk.

O produkcie

• Produkt zarejestrowany jako suplement diety. Suplementy diety nie są poddawane ścisłej kontroli jak leki;
• Brak informacji o działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach, interakcjach, a także o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych;
• Nie zaleca się stosowania produktu u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią;
• Łatwe dawkowanie;
• Cynk w postaci dobrze przyswajalnej soli organicznej;
• 1 opakowanie zawiera 30 tabletek – wystarcza na miesiąc regularnego stosowania.

7 faktów i mitów na temat cynku

Cynk zwalcza COVID-19 – MIT

Faktem jest, że cynk wpływa na układ odpornościowy. Jego rolą jest aktywacja tymuliny, czyli hormonu odpowiedzialnego za stymulację limfocytów T. W badaniach stwierdzono, że komórki układu odpornościowego osób z niedoborem cynku wykazują zmniejszoną aktywność. W związku z tym niedobór cynku wpływa na odpowiedź immunologiczną, co może powodować zwiększoną zachorowalność na COVID-19. Aczkolwiek nie ma dowodów, że jego suplementacja zwalcza tę chorobę [1,2].

Używanie maści z cynkiem pozwala na uzupełnienie niedoborów – MIT

Cynk stosowany na skórę ma działanie wysuszające, ściągające i antyseptyczne. Znalazł zastosowanie w łagodzeniu zmian trądzikowych. Jednak nie wchłania się do organizmu z powierzchni skóry. Jest absorbowany przez układ pokarmowy w jelitach, w związku z tym nie uzupełnimy niedoborów poprzez aplikację maści [2].

Cynk poprawia urodę – FAKT

Cynk możemy zaliczyć do antyoksydantów, czyli tak zwanych wymiataczy wolnych rodników. Powoduje aktywację enzymu dysmutazy ponadtlenkowej, która neutralizuje rodniki ponadtlenkowe. Dodatkowo zapobiega powstawaniu nowych wolnych rodników poprzez blokowanie aktywności miedzi i żelaza w organizmie. Oddziaływanie destrukcyjne wolnych rodników przyczynia się między innymi do szybszego starzenia się skóry. Wobec tego cynk poprawia naszą urodę, hamując wyniszczające skutki działania wolnych rodników [1,4,5].

Poprawia płodność mężczyzn – FAKT

Badania dowiodły, że cynk wpływa na prawidłowe przebieganie procesu spermatogenezy i ruchliwość plemników. Jego niedobór w okresie dojrzewania prowadzi do hipogonadyzmu u chłopców. Ponadto działanie antyoksydacyjne chroni plemniki przed działaniem wolnych rodników [1].

Niedobór cynku prowadzi do rozwoju cukrzycy – FAKT

Cynk w organizmie występuje zarówno wewnątrz, jak i zewnątrzkomórkowo. Aby transport jonów tego pierwiastka był możliwy, komórki wyposażone są w transportery cynku. Jeden z nich występuje na powierzchni komórek trzustki. Zaburzenie jego ilości, czyli jednocześnie niedobór cynku w komórkach trzustki sprzyja rozwojowi insulinooporności oraz cukrzycy typu II [2,3].

Jego przedawkowanie prowadzi do ślepoty – MIT

Cynk występuje między innymi w siatkówce oka, gdzie jest odpowiedzialny za komunikację narządu wzroku z ośrodkowym układem nerwowym i chroni nas przed utratą wrażliwości na światło po długotrwałym przebywaniu w ciemności. W związku z tym cynk działa ochronnie na wzrok i szczególnie u osób starszych poleca się jego suplementację [7].

Cynk jest toksyczny i każdy jest narażony na zatrucie tym pierwiastkiem – MIT

Przewód pokarmowy człowieka posiada transportery cynku, które kontrolują jego ilość i odpowiednie rozdysponowanie w komórkach całego organizmu, w związku z tym zatrucie zdarza się bardzo rzadko. Najczęściej dotyczy pracowników przemysłu wydobywczego i przetwórczego , gdzie w takich zakładach pracy często mamy do czynienia z oparami tlenku tego pierwiastka, które mogą być szkodliwe. Najczęstszymi objawami zatrucia są ból brzucha, nudności czy wymioty [1,6].