W aptece istnieje wiele produktów dostępnych bez recepty na ból. Pomimo jednakowego celu stosowania, są to różne substancje o odmiennym działaniu. Pojawiają się więc następujące pytania: “Który lek będzie najlepszy na ból?” lub “Który preparat wybrać, aby jak najszybciej pozbyć się bólu?”. Jeśli nie wiesz, czy lepsza będzie dla Ciebie Pyralgina, czy Paracetamol na te i podobne pytania znajdziecie odpowiedź w poniższym artykule. Dowiedz się, jakie tabletki przeciwbólowe możesz kupić bez recepty w aptece.

Paracetamol, Pyralgina, czy Ketonal – co to za leki?

Powyższe leki to najczęściej stosowane substancje przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, które są dostępne bez recepty w aptekach. Paracetamol znajdziemy w produktach, takich jak Apap lub Efferalgan. Pyralgina to nazwa handlowa preparatu zawierającego metamizol. Natomiast Ketonal to produkt, w którego składzie jest ketoprofen. Wszystkie trzy substancje mają dwie cechy wspólne: działają przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Natomiast nie zawsze możemy stosować je wymiennie. Najważniejsze różnice zostaną omówione poniżej.

Paracetamol – czy to lek uniwersalny?

Paracetamol to jeden z najczęściej stosowanych leków. Swoją powszechność zawdzięcza temu, że może być podawany praktycznie od urodzenia. To jedyny lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym przeznaczony dla dzieci poniżej 3. miesiąca życia. Z drugiej strony paracetamol zalecany jest również osobom w podeszłym wieku ze względu na małe ryzyko interakcji i działań niepożądanych [1-2].

Jak działa paracetamol?

Paracetamol zaliczany jest do grupy Nieopioidowych Leków Przeciwbólowych. Jego mechanizm działania nie jest do końca poznany. Niektóre źródła stawiają go na równi z lekami z grupy Niesteroidowych Leków Przeciwzapalnych, jednak podstawową różnicą jest fakt, że paracetamol NIE DZIAŁA przeciwzapalnie [3-4].

Jak zażywać paracetamol?

Paracetamol w przypadku dzieci powinien być dawkowany na podstawie masy ciała. Dokładne rekomendacje i odstępy czasowe przyjmowania leku przedstawia poniższa tabela.

Tabela 1. Dawkowanie paracetamolu.

Doustne i doodbytnicze dawkowanie paracetamolu jest takie samo [6-7].

Kiedy nie wolno stosować paracetamolu?

Przeciwwskazania paracetamolu to:

• Nadwrażliwość na paracetamol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
• Ciężka niewydolność wątroby lub nerek.
• Wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej i reduktazy methemoglobinowej.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych przeciwwskazań, należy unikać stosowania paracetamolu i skonsultować się z lekarzem w celu doboru innej metody leczenia lub odpowiedniej terapii przeciwbólowej.

Jaki jest najsilniejszy lek z paracetamolem?

Paracetamol dostępny jest w formie doustnej w postaci tabletek, zawiesiny, roztworu i tabletek musujących. Tabela 2 przedstawia charakterystykę wybranych postaci leku.

Tabela 2. Wybrane leki z paracetamolem dostępne w aptekach.

W jakie interakcje wchodzi paracetamol?

Paracetamol wchodzi w interakcje:

• Nie należy stosować równocześnie z innymi lekami zawierającymi paracetamol.
• Paracetamol może nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych (warfaryny, kumaryny).
• Jednoczesne podawanie z ryfampicyną, izoniazydem, lekami przeciwpadaczkowymi, barbituranami, diflunisalem, sulfinpirazonem lub innymi lekami indukującymi enzymy mikrosomowe wątroby zwiększa ryzyka uszkodzenia wątroby.
• Paracetamol podawany łącznie z lekiem z grupy inhibitorów MAO oraz w okresie do 2 tygodni po jego odstawieniu, może wywołać stan pobudzenia i wysoką gorączkę.
• Stosowanie paracetamolu łącznie z zydowudyną może powodować neutropenię oraz zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby.
• Kofeina nasila przeciwbólowe działanie paracetamolu.
• Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania paracetamolu i flukloksacyliny, ponieważ może to się wiązać z rozwojem kwasicy metabolicznej z dużą luką anionową, zwłaszcza u pacjentów z czynnikami ryzyka.

Należy pamiętać, że interakcje leków mogą być złożone i zależeć od wielu czynników. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem jednoczesnego stosowania paracetamolu i innych leków lub suplementów.

Czy Pyralgina jest mocnym lekiem przeciwbólowym?

Pyralgina to handlowa nazwa preparatu zawierającego metamizol sodowy. Metamizol, podobnie jak paracetamol, klasyfikowany jest jako Nieopioidowy Lek Przeciwbólowy. Mechanizm działania leku jest wielokierunkowy i jeszcze nie do końca poznany. Metamizol działa przeciwgorączkowo oraz silnie przeciwbólowo. Posiada niewielkie działanie przeciwzapalne. O czym warto wiedzieć, metamizol wykazuje również działanie rozkurczowe na mięśniówkę, dlatego często polecany jest przy bólach menstruacyjnych, spastycznych lub kolce nerkowej [8].

Czy Pyralgina jest przeciwzapalna?

Pyralgina, podobnie jak paracetamol, nie działa przeciwzapalnie. Działa przede wszystkim przeciwbólowo i przeciwgorączkowo.

Czy Pyralgina jest bezpieczna?

Metamizol to lek stosowany w bólu różnego pochodzenia. Znajduje zastosowanie głównie w silnych stanach, np. w bólu pooperacyjnym. Często łączy się go z innymi Niesteroidowymi Lekami Przeciwzapalnymi lub lekami opioidowymi [8].

Metamizol jest stosunkowo bezpiecznym lekiem. Może wywołać klasyczne działania niepożądane związane z układem pokarmowym, podobnie jak i inne leki. Kontrowersyjne są doniesienia o możliwości wywołania agranulocytozy, czyli patologicznym obniżeniu ilości granulocytów. Z tego powodu w niektórych krajach metamizol został wycofany ze sprzedaży lub dostępny jest jedynie na receptę. Czy rzeczywiście jest się czego bać? Długotrwałe stosowanie dużych dawek może zwiększyć ryzyko wystąpienia tego problemu. Naukowcy jak i badania sugerują, że obawy mogą być trochę przesadzone. Jedno z badań wskazuje na występowanie tego zjawiska w ilości 0,7 na 1 000 000 przypadków [8].

Kiedy nie wolno brać Pyralginy?

Przeciwwskazania do stosowania pyralginy są następujące:

1. Nadwrażliwość na substancję czynną lub inne pochodne pirazolonu i pirazolidyny, włączając pacjentów, u których po zastosowaniu tych substancji wystąpiła agranulocytoza.
2. Nadwrażliwość na którąkolwiek z substancji pomocniczych.
3. Pacjenci z rozpoznanym zespołem astmy analgetycznej lub znaną nietolerancją na leki przeciwbólowe. Objawy takiej nietolerancji mogą obejmować pokrzywkę, obrzęk naczynioworuchowy, skurcz oskrzeli lub reakcje anafilaktoidalne na inne nieopioidowe leki przeciwbólowe, takie jak salicylany, paracetamol, diklofenak, ibuprofen, indometacyna lub naproksen.
4. Zaburzenia czynności szpiku kostnego (np. po leczeniu cytostatykami) lub hematopoezy.
5. Wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, który niesie ryzyko wystąpienia hemolizy.
6. Ostra porfiria wątrobowa, która może wywołać ataki porfirii.
7. Stosowanie w trzecim trymestrze ciąży.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z wymienionych przeciwwskazań, należy unikać stosowania pyralginy. W razie wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem stosowania jakiejkolwiek nowej terapii przeciwbólowej.

W jaki sposób zażywać Pyralginę?

Metamizol występuje w postaci tabletek, kropli oraz roztworu do wstrzykiwań. Bez recepty dostępne są jedynie tabletki.

Metamizol nie może być stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Preparaty dostępne bez recepty można podawać jedynie osobom od 15. roku życia i ważącym powyżej 53 kg [9-10].

Oczywiście metamizol można stosować u mniejszych dzieci, jednak dawkowanie jest wtedy bardziej skomplikowane i taką terapię przeprowadza się jedynie z polecenia lekarza. W przypadku dzieci podaje się od 8 do 16 mg na kilogram masy ciała metamizolu. Średnio stosuje się 10 mg/kg masy ciała [11].

Tabela 3. Dawkowanie metamizolu [9,11].

Jakie są zamienniki Pyralginy?

Na rynku aptecznym obecne są aktualnie leki z metamizolem, które umieszczono w tabeli 4.

Tabela 4. Wybrane leki z metamizolem.

Z czym nie łączyć Pyralginy?

Można wskazać następujące interakcje, w jakie może wchodzić pyralgina (metamizol):

1. Jednoczesne stosowanie metamizolu i chloropromazyny może wywołać ciężką hipotermię.
2. Stosowanie metamizolu podczas leczenia metotreksatem może nasilać hemotoksyczność metotreksatu, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku. Należy unikać jednoczesnego stosowania obu tych leków.
3. Metamizol może zmniejszyć wpływ kwasu acetylosalicylowego na agregację trombocytów, dlatego należy zachować ostrożność przy stosowaniu metamizolu u pacjentów, którzy stosują kwas acetylosalicylowy ze wskazań kardiologicznych.
4. Metamizol może indukować enzymy metabolizujące, takie jak CYP2B6 i CYP3A4. Jednoczesne podawanie metamizolu i pewnych leków takich jak bupropion, efawirenz, metadon, walproinian, cyklosporyna, takrolimus lub sertralina może zmniejszyć stężenie tych leków w osoczu i ograniczyć ich skuteczność kliniczną. W takich przypadkach zaleca się ostrożność i monitorowanie odpowiedzi klinicznej oraz stężenia leku.

Należy pamiętać, że interakcje leków mogą być złożone i zależeć od wielu czynników, dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem jednoczesnego stosowania obu leków.

Czy Ketonal to silny lek przeciwbólowy?

Ketoprofen to substancja czynna popularnego leku o nazwie Ketonal. Jest to typowy Niesteroidowy Lek Przeciwzapalny (NLPZ). Oprócz działania przeciwzapalnego cechuje się także tym, że redukuje ból oraz gorączkę. Jako jedyny z tego zestawienia występuje także w postaci do podawania miejscowego, np. w formie żelu (Ketonal, Opokan-keto) lub sprayu (Ketospray Forte).

Jakie leki z ketoprofenem można kupić w aptece?

Tabela 5. Wybrane leki z ketoprofenem.

Czy ketoprofen jest przeznaczony dla każdego?

Ketoprofen nie może być stosowany u kobiet w ciąży bądź karmiących piersią. Lek przeznaczony jest do stosowania u dorosłych i młodzieży powyżej 15. roku życia. Maksymalna dobowa dawka wynosi 200 mg [12].

Ketoprofen działa na wielu płaszczyznach, jednak niektórzy pacjenci powinni zwrócić szczególną uwagę podczas jego przyjmowania. Lek nie jest zalecany u pacjentów z niewydolnością wątroby, nerek i serca. Chorzy, którzy leczą się na nadciśnienie powinni uważnie stosować ketoprofen, bo może on osłabiać działanie leków, które redukują ciśnienie tętnicze krwi. Podobnie powinni postępować pacjenci z chorobą wrzodową, gdyż substancja może nasilić objawy choroby [12-13].

W powyższych przypadkach nie zaleca się stosowania leku bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Kiedy nie wolno stosować ketoprofenu?

Przeciwwskazania do stosowania ketoprofenu to:

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
• Występujące u pacjenta w przeszłości reakcje nadwrażliwości, takie jak skurcz oskrzeli, napad astmy oskrzelowej, zapalenie błony śluzowej nosa, pokrzywka lub innego rodzaju reakcje alergiczne wywołane podaniem ketoprofenu, salicylanów (w tym kwasu acetylosalicylowego) lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). U takich pacjentów notowano ciężkie, rzadko zakończone zgonem przypadki reakcji anafilaktycznych.
• Trzeci trymestr ciąży.
• Ciężka niewydolność serca.
• Czynna choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy lub krwawienie z przewodu pokarmowego, owrzodzenie albo perforacja przewodu pokarmowego w wywiadzie.
• Skaza krwotoczna.
• Ciężka niewydolność nerek.
• Ciężka niewydolność wątroby.

W przypadku występowania któregokolwiek z tych przeciwwskazań, należy unikać stosowania ketoprofenu i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem leczenia tym lekiem.

Kiedy najlepiej stosować ketoprofen?

Lek jest szczególnie polecany podczas umiarkowanych i silnych epizodów bólu pochodzenia mięśniowo-kostnego, np.:

• choroby reumatyczne,
• stany zapalne stawów i okolic pozastawowych,
• choroby zwyrodnieniowe stawów [12].

Ketoprofen dobrze radzi sobie z bólem pooperacyjnym. Według badań jednorazowa dawka 50 mg pomaga skutecznie zmniejszyć ból [14].

Czy ketoprofen wchodzi w interakcje?

Niestety ketoprofen może wchodzić w liczne interakcje z innymi lekami i substancjami. Aby uzyskać więcej szczegółowych informacji na ten temat, zalecam przeczytanie ulotki leku, która zawiera pełen wykaz interakcji. Ulotka dostarcza wyczerpujące informacje na temat możliwych skutków ubocznych, przeciwwskazań oraz interakcji z innymi lekami, co jest istotne dla bezpiecznego i właściwego stosowania ketoprofenu.

Jakie są bezpieczne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne?

Każdy lek ma swoje działania niepożądane i przeciwwskazania do stosowania. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne wpływają na bardzo wiele procesów w ogranizmie, ze względu na to nie da się ich zakwalifikować jako bezpieczne w każdym przypadku. Klasyczne leki z grupy NLPZ (ibuprofen, diklofenak, ketoprofen) mogą podrażniać śluzówkę żołądka, w związku z tym są przeciwwskazane do stałego stosowania oraz u osób z chorobą wrzodową żołądka. NLPZ nowszej generacji, takie jak dostępny bez recepty meloksykam (Mel, Moilec, Opokan, Remolexam) są skierowane bezpośrednio na hamowanie receptorów w obrębie stanu zapalnego, więc ich stosowanie w bólu stawów jest coraz bardziej powszechne, ze względu na mniejszą ilość działań niepożądanych. Niemniej jednak nadal wszystkie NLPZ są zabronione do stosowania w trakcie ciąży, ponieważ hamują produkcję prostaglandyn, a one mają wpływ na zagnieżdżenie zarodka oraz szerokość naczyń krwionośnych [15,16].

Ile działają leki przeciwbólowe?

Długość działania leków przeciwbólowych zależy od substancji:

• Paracetamol daje efekt przeciwbólowy już po 30 minutach od zażycia, a aktywność trwa 4-6 godzin.
• Pyralgina zaczyna dawać odczuwalne efekty po 30-60 min, co trwa do 8h.
• Ketonal zaczyna działać po 30 minutach i efekt utrzymuje się do 6-8h.

Duże znaczenie ma postać leku. Przykładowo Ketonal można kupić w klasycznych tabletkach powlekanych, które działają w takim czasie, jak opisano powyżej, ale także mamy na rynku lek o nazwie Ketonal Duo, gdzie substancja czynna jest umieszczona w kapsułkach o przedłużonym uwalnianiu. Taka postać leku powoduje wolniejsze uwalnianie substancji, przez co na efekt przeciwbólowy czekamy dłużej, ale czas działania także jest dużo dłuższy niż w przypadku klasycznej formy tabletek [7,9,12].

Który lek przeciwbólowy wybrać?

Każdy przypadek kliniczny jest odmienny, dlatego ciężko jednoznacznie wskazać, który preparat będzie najlepszy. Decyzję o przyjmowaniu leku powinno się podejmować po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Paracetamol jest najbezpieczniejszym lekiem z powyższych. Może być stosowany u dzieci w każdym wieku, kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz osób starszych. Substancja nie działa natomiast przeciwzapalnie. Metamizol działa silnie przeciwbólowo. Działa dodatkowo rozkurczowo, dlatego może być dobrym wyborem w bólu menstruacyjnym lub bólu mięśni o podłożu spastycznym. Ketoprofen natomiast jest dobrym kandydatem w przypadku bólu mięśniowo-kostnego o podłożu zapalnym.