Komory inhalacyjne zwiększają ilość dostarczonych do płuc drobnych cząstek leku oraz zmniejszają ich osadzanie się w jamie ustnej i gardle. Zapobiega to skutkom ubocznym związanym z kortykosteroidami, często obserwowanymi przy stosowaniu samych pMDI, takimi jak podrażnienie gardła, chrypka i kandydoza jamy ustnej [1].

Dla kogo przeznaczone są komory inhalacyjne?

Zaleca się stosowanie komory inhalacyjnej u dzieci (z użyciem maski na twarz zamiast ustnika w wieku poniżej 3 lat), osób starszych i niepełnosprawnych oraz z chorobą umysłową lub z zaburzoną sprawnością manualną [2].

Budowa komory inhalacyjnej

Komory inhalacyjne to urządzenia medyczne wykonane z poliwęglanu lub metalu, które stykają się z pMDI. Mają kształt tuby z otworami na obu końcach: jeden otwór to ustnik, który wkłada się do ust (lub maska na twarz), a drugi otwór to miejsce, w którym wprowadza się pMDI [3-5].

W ten sposób powstaje dodatkowa przestrzeń dla aerozolu. Aerozol przepływa z pMDI do komory, gdzie następuje spowolnienie obłoku aerozolu i zatrzymanie go do czasu, gdy pacjent wykona wdech [3-5].

Rodzaje komór inhalacyjnych

Przykładem zastawkowej komory powietrznej jest Volumatic. Jak zaznacza producent, jest ona przeznaczona wyłącznie do podawania leków firmy GlaxoSmithKline w postaci aerozoli wziewnych (np. Flixotide, Seretide, Serevent, Ventolin) [6].

Komorą dwuzastawkową jest Babyhaler. Posiada zastawkę wdechową i wydechową. Uniemożliwiają one, dostanie się do inhalatora powietrza spoza komory. Pacjent inhaluje jedynie dawkę leku z inhalatora. Powietrze wydychane jest odprowadzane poza urządzenie. Do zastosowania z takimi lekami jak np. Budesonid, Flixotide, Serevent [7].

Komory inhalacyjne AeroChamber Plus flow-vu są dostępne w różnych wariantach z podziałem na grupy wiekowe. Są one również zdecydowanie mniejsze i bardziej poręczne od wymienionych powyżej. Do zastosowania np. Z lekiem Fostex, Symbicort. Nie tylko z inhalatorami pMDI, ale także typu Soft Mist (Respimat) [8,9].

Należy zauważyć, że w niektórych kartach charakterystyki produkty leczniczego możemy przeczytać o preferowanej komorze inhalacyjnej. Jednak, gdy nie jest to zaznaczone jak w przypadku Volumatic, komory te są uniwersalne.

Zalety zastosowania komory inhalacyjnej

W komorze inhalacyjnej następuje zatrzymywanie dużych cząstek aerozolu. Dzięki temu lek nie osadza się w jamie ustnej i gardle, a trafia do płuc. Zmniejsza to potencjalne miejscowe działania niepożądane związane z kortykosteroidami (tj. kandydoza i dysfonia) oraz wchłanianie ogólnoustrojowe [1].

W badaniach odnotowano korzyści płynące ze stosowania komory inhalacyjnej. U pacjentów zaobserwowano poprawę czynności płuc, lepszą kontrolę astmy oraz zmniejszenie zapotrzebowania na doustne kortykosteroidy [10-13].

W związku z tym stosowanie komory inhalacyjnej jest zdecydowanie zalecane w międzynarodowych wytycznych dotyczących leczenia astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, szczególnie u pacjentów podatnych na błędy w obsłudze pMDI [14,15].

Pacjenci, którzy prawidłowo wykonują inhalację mogą nie odczuwać korzyści ze stosowania spejserów. Jednak mimo to ich zastosowanie zmniejsza odkładanie się dużych cząstek aerozolu w jamie ustnej i gardle w porównaniu z inhalacją z samym pMDI, nawet przy właściwej synchronizacji oddechów [1].

Wady komory inhalacyjnej

Wymienianymi wadami zastosowania komory inhalacyjnej jest potrzeba regularnego czyszczenia. Poza tym są to często urządzenia o dużej objętości, nieporęczne. Jest to również dodatkowy koszt, jednak w perspektywie poprawy możliwe jest zmniejszenie dawki leku [16].

Czytaj więcej: Nebulizatory i inhalatory — przegląd urządzeń dostępnych na rynku

Jak używać komory inhalacyjnej?

Podczas stosowania spejsera nadal ważna jest pewna synchronizacja aktywacji pMDI ze wdechem jednak pacjent ma na nią dużo więcej czasu. Ważne jest, aby opóźnienie między aktywacją pMDI a wdechem było krótkie. O ile spowolnienie aerozolu zwiększa frakcję cząstek docierających do płuc, o tyle zbyt długie opóźnienie wdechu (≥10 s) znacznie ją zmniejsza [17,18].

Najpierw powinno się wykonać wydech i aktywować inhalator na początku pojedynczego powolnego, głębokiego, pełnego wdechu. Należy następnie zatrzymać powietrze na ok. 5-10 s i wykonać wydech. Aktywacja pMDI podczas wydechu jest niewskazana, ponieważ może zmniejszyć ilość dostarczonego leku [19,20].

Jeśli pacjent nie jest w stanie wykonać powolnego i głębokiego wdechu, należy wykonać kilka oddechów (wdech i wydech) w zależności od objętości spejsera; niektóre badania sugerują, że ta technika ma równoważną skuteczność, podczas gdy inne sugerują, że jej efektywność jest mniejsza [16]. 

Należy również pamiętać, aby nie aktywować wielokrotnie pMDI do spejsera przed inhalacją. Powoduje to turbulencje i znacznie zmniejsza wdychaną frakcję aerozolu. Powinno się zachować odstęp między podaniem drugiej dawki [16].

Nowsze spejsery, takie jak Aerochamber Flow-Vu, OptiChamber Diamond mają alarmowy gwizdek (tzw. wysokiego przepływu), aby przekazać informację zwrotną czy inhalacja jest przeprowadzana prawidłowo.

Chociaż spejsery zmniejszają odkładanie się dużych cząstek leku w gardle, nie eliminują konieczności płukania jamy ustnej i przemywania buzi (w przypadku maseczki) po inhalacji kortykosteroidu, szczególnie u tych pacjentów, którym przepisano spejser w celu zapobiegania kandydozie jamy ustnej i podrażnieniu gardła [16].

Inhalacja u dzieci

W miarę możliwości powinno się zrezygnować ze stosowania maseczek i przejść na ustnik. Przy stosowaniu maseczek część leku osadza się na buzi dziecka. Inhalacje z użyciem ustnika jest zalecana u dzieci powyżej 3 roku życia, jednak zależy to przede wszystkim od umiejętności dziecka do wykonywania kontrolowanych wdechów [21].

Przyjmowanie leku przy pomocy komory inhalacyjnej jest zalecane u wszystkich dzieci poniżej 6. roku życia. Nie powinno się podawać dziecku leku kiedy płacze. Można wtedy spróbować podać lek podczas snu kiedy jest ono spokojne. Jednak wciąż dziecko powinno przyjąć pozycję pionową [21].

Komory inhalacyjne to urządzenia pomocnicze, ułatwiające wykonanie skutecznej inhalacji u dzieci oraz u osób ze schorzeniami utrudniającymi koordynację oddechów z wyzwoleniem dawki leku. Przy zachowaniu prawidłowej techniki pozwalają na szybszą poprawę w leczeniu i uniknięciu miejscowych i ogólnoustrojowych działań niepożądanych.