Praktyczne każdy człowiek na Ziemi doświadczył kiedyś wymiotów. Ich przyczyny mogą być bardzo różne. Jak sobie z nimi poradzić i kiedy należy udać się do lekarza?

Wymioty

Wymioty to nic innego jak odruch obronny organizmu. Broni się on przed potencjalnym zatruciem substancjami pochodzącymi z zewnątrz. Wymioty to po prostu gwałtowny wyrzut treści pokarmowej z żołądka i ewentualnie z jelit [1].

Przyczyny wymiotów

• zjedzenie nieświeżego pokarmu;
• nadmierne spożycie alkoholu;
• fizyczne podrażnienie tylnej ściany gardła lub nadmierne rozciągnięcie ścian żołądka;
• zaburzenia błędnika, najczęściej w chorobie lokomocyjnej;
• niedrożność jelit;
• infekcje żołądkowo-jelitowe;
• zespół jelita drażliwego;
• zapalenie wyrostka robaczkowego;
• choroba Meniera;
• migrena;
• anoreksja czy bulimia;
• ciąża;
• niektóre leki, szczególnie leki przeciwnowotworowe [2].

Czy wymioty są szkodliwe?

Z reguły, jeżeli wymioty nie przedłużają się i nie są zbyt intensywne, to nie powodują poważnych skutków dla organizmu. Jeżeli jednak trwają przez dłuższy czas (np. kilka dni) i na dodatek towarzyszy im biegunka, to może dojść do odwodnienia organizmu. Utrata wody i elektrolitów, może być niebezpieczna dla zdrowia, ponieważ są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego i nerwowego. Dlatego ważne jest, aby przeciwdziałać skutkom odwodnienia. Przy gwałtownych wymiotach może dojść do pęknięcia błony śluzowej lub ściany przełyku. Co więcej, długotrwałe wymiotowanie może doprowadzić do uszkodzenia szkliwa i zapalenia przełyku. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do niedożywienia i wyniszczenia organizmu [3].

Doraźna pomoc w przypadku wystąpienia wymiotów

Doraźnie należy podać duże ilości chłonnych płynów, w szczególności warto zrobić to przy pomocy elektrolitów np. Orsalit. Nie zaleca się spożywać posiłków do godziny po zwymiotowaniu. Należy również ograniczyć w diecie posiłki zawierające duże ilości tłuszczu. Nie zaleca się również potraw słodkich i gorących. Jeść należy za to częściej i w małych porcjach [1].

Jeżeli przyczyna wymiotów jest znana, to najprościej ją usunąć (o ile jest to możliwe) np. przerwać podróż samochodem. Nudności można zmniejszyć poprzez bardzo głębokie i powolne oddychanie. Pomaga również zadbanie o odpowiednią ilość tlenu. Można to zrobić poprzez otworzenie okna czy wyjście na zewnątrz. Przeciwwymiotnie działa imbir, który można dodawać np. do herbaty [2,3].

Kiedy należy pójść do lekarza?

Generalnie, jeżeli wymioty pojawiają się sporadycznie, nie są zbyt intensywne oraz znana jest ich przyczyna, nie wymagają konsultacji lekarskiej. W przypadku dzieci należy zgłosić się do pediatry, szczególnie jeżeli wystąpią objawy odwodnienia np. ciemniejszy kolor moczu, apatia czy wysuszone usta i język. Warto to również zrobić kiedy nie znamy przyczyny wymiotów i nie chcą one ustąpić przez dłuższy czas. W przypadku osób dorosłych sytuacja wygląda podobnie. Bezzwłocznie do lekarza należy się udać, jeżeli wymiotom towarzyszą inne silne objawy. Mogą to być np. wielomocz, oczopląs, zaburzenia świadomości czy silny ból brzucha. Dodatkowo niespotykany kolor czy forma wymiotów powinna przyspieszyć decyzje o wizycie u lekarza, szczególnie jeżeli jest w nich widoczna krew lub wymiotuje się żółcią [1,3].

Preparaty dostępne bez recepty

Przeciwwymiotne preparaty dostępne bez recepty to m.in.:

• preparaty zawierające dimenhydrynat np. Aviomarin;
• produkty zawierające witaminę B6 np. Vitamunum B6 Teva;
• preparaty z wyciągiem z kłącza imbiru np. Lokomotiv;
• krople homeopatyczne np. Vomitusheel [1,2].

Ze względu na ryzyko odwodnienia warto zaopatrzyć się w elektrolity np.:

• preparaty do rozpuszczania w wodzie np. Zdrovit Litorsal, Dicoflor Elektrolity czy Orsalit;
• gotowe do użycia preparaty np. Hipp Ors 200 czy Orsalit Drink [1,3].

Jakie są zioła przeciwwymiotne?

Jeśli szukamy pomocy w ziołach przeciwwymiotnych, powinniśmy swoją uwagę kierować głównie na kłącze imbiru. Jest to roślina, która wpływa na układ nerwowy, łagodząc nudności oraz ma działanie pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego, co powoduje hamowanie wymiotów. Kłącze można kupić w większości sklepów spożywczych i samemu przygotować napar, lub zakupić jeden z dostępnych suplementów diety. W aptece znajdziesz imbir pod nazwą Lokomotiv [4].

Leki dostępne na receptę

• setrony np. Zofran czy Atossa — stosowane najczęściej w przypadku wymiotów spowodowanych przez leki przeciwnowotworowe;
• hydroksyzyna np. Hydroxyzinum VP — głównie łagodzenie objawów wymiotów towarzyszących chorobie lokomocyjnej;
• metoklopramid np. Metoclopramidum Polpharma — dodatkowo pobudza perystaltykę przewodu pokarmowego;
• deksametazon np. Pabi-Dexamethason;
• hioscyna np. Scopolan [3].

Jak zatrzymać wymiotowanie po alkoholu? 

Wymioty po spożyciu alkoholu to sygnał, że organizm doświadczył zatrucia alkoholowego. Nie da się, a nawet nie powinno się hamować wymiotów. Warto zabezpieczyć osobę wymiotującą układając ją w pozycję boczną ustaloną, aby nie zachłysnęła się własnymi wymiocinami. Wymioty mogą się pojawić także dzień po wypiciu znacznej ilości alkoholu. Jedyne co jest najbardziej skuteczne to po prostu powstrzymywanie się od picia napojów procentowych, a jeśli jednak chcemy się napić, warto w międzyczasie pić dużą ilość wody.