Choroby neurodegeneracyjne należą do jednych z najpoważniejszych schorzeń współczesnego społeczeństwa. Jedną z nich jest choroba Alzheimera — zwyrodnieniowa choroba układu nerwowego o niepoznanym w pełni mechanizmie powstawania. Choroba ta jest bardzo podstępna — rozwija się powoli, często nie dając wcześniej żadnych objawów. Z biegiem czasu jej symptomy stają się bardzo nasilone — do tego stopnia, że utrudniają, a wręcz uniemożliwiają, normalne funkcjonowanie [1].

Przyjrzyjmy się tematowi nieco bliżej — poniżej znajduje się lista 7 najczęściej zadawanych pytań dotyczących choroby Alzheimera wraz z odpowiedziami.

1. Jakie są przyczyny choroby Alzheimera?

W trakcie rozwoju choroby Alzheimera dochodzi do odkładania się w mózgu białek o nieprawidłowej strukturze. Są to głównie złogi beta-amyloidu oraz białka tau. Ich obecność w mózgu prowadzi do śmierci komórek nerwowych. W wyniku tego dochodzi do zmniejszenia liczby neuronów oraz ilości neuroprzekaźników, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Niestety do tej pory nie ustalono, jaka jest bezpośrednia przyczyna odkładania się tych patologicznych białek w obrębie mózgu [2].

2. Czym objawia się choroba Alzheimera?

Charakterystycznym objawem choroby Alzheimera jest stopniowy zanik pamięci z towarzyszącymi zaburzeniami procesów poznawczych, takich jak poprawne liczenie, mowa i orientacja przestrzenna. W zaawansowanej chorobie Alzheimera objawy te są na tyle nasilone, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Pacjent staje się niesamodzielny i całkowicie uzależniony od opiekuna. Co więcej, w trakcie trwania choroby dochodzi także do zaburzeń funkcji układu odpornościowego, spada także masa ciała oraz zwiększa się ryzyko infekcji [3].

3. Czy można zachorować w młodym wieku?

Choroba Alzheimera występuje głównie u osób starszych — po 65. roku życia. Według statystyk dotyczy ona około 20 milionów pacjentów na całym świecie, co jest poniekąd odzwierciedleniem wydłużenia się okresu życia i starzenia się społeczeństwa. Jest to tzw. późna postać choroby. Niemniej, może się ona pojawić również u osób młodszych — wówczas mówimy o wczesnej postaci choroby. Takie przypadki zazwyczaj są uwarunkowane genetycznie [3].

4. Jakie leki stosuje się w chorobie Alzheimera?

Chociaż medycyna rozwija się coraz prężniej, to do tej pory leczenie Alzheimera opiera się wyłącznie na łagodzeniu jego objawów, a nie na zwalczaniu przyczyny. W terapii objawowej stosuje się głównie leki:

• zwiększające stężenie neuroprzekaźników w mózgu, takie jak rywastygmina (Rivaldo, Evertas) i donepezil (Donepex, Cogiton);
• poprawiające krążenie mózgowe, takie jak nicergolina (Nilogrin), piracetam (Memotropil, Lucetam), winpocetyna (Vicebrol, Cavinton);
• przeciwdepresyjne, nasenne, przeciwlękowe — jeśli istnieje taka potrzeba [1-3].

Obecnie trwają badania nad lekiem, który miałby zwalczać przyczynę choroby. Przeciwciało monoklonalne aducanumab zmniejsza liczbę szkodliwych złogów białkowych w mózgach chorych. Zahamowanie gromadzenia się tych białek może skutkować zatrzymaniem procesu niszczenia mózgu. Chociaż wyniki badań nad tym lekiem są bardzo obiecujące, nie został on jeszcze wprowadzony do obrotu [4]. (Czytaj także: Aducanumab – lek zwalczający przyczynę choroby Alzheimera)

5. Czy da się ją całkowicie wyleczyć?

Tak jak wspomniano powyżej, terapia choroby Alzheimera opiera się wyłącznie na minimalizowaniu uciążliwych objawów. Chociaż są prowadzone badania nad lekiem zwalczającym przyczynę tej choroby, to na jego powszechną dostępność musimy niestety jeszcze poczekać.

Nasze aktualne narzędzia do walki z chorobą Alzheimera nie są wystarczająco skuteczne, co powoduje, że jest ona aktualnie nieuleczalna. 

6. Jak zapobiegać chorobie Alzheimera?

Liczne badania wskazują, że dieta bogata w antyoksydanty (przeciwutleniacze) oraz nienasycone kwasy tłuszczowe może stanowić formę profilaktyki chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera. Antyoksydanty umożliwiają walkę ze stresem oksydacyjnym, który jest jedną z przyczyn rozwoju tej choroby. Do przeciwutleniaczy należą: witaminy A, E i C, flawonoidy, glutation, koenzym Q10, kurkumina. Występują one w dużych ilościach w owocach i warzywach, dlatego tak ważna jest ich codzienna podaż. Co więcej, zaleca się także spożywanie produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie te z rodziny omega-3 (DHA). Codziennie menu warto wzbogacić o tłuste ryby morskie i oleje roślinne [5].

7. Czy choroba Alzheimera to to samo co choroba Parkinsona?

Chociaż oba schorzenia należą do chorób neurodegeneracyjnych, to nie są sobie tożsame (Czytaj także: Choroba Parkinsona – czy istnieje skuteczna terapia?). Mają inne przyczyny, a więc i objawy. Główne różnice między nimi to:

• w chorobie Alzheimera dominują następujące objawy: zaburzenia pamięci, uwagi i świadomości;
• w chorobie Parkinsona dominują głównie objawy motoryczne, takie jak drżenie ciała, sztywność i spowolnienie ruchów;
• choroba Parkinsona zazwyczaj zaczyna się objawiać po 50. roku życia, zaś choroba Alzheimera po 65. roku życia [1,6].