Jakie są normy cukru we krwi?

Prawidłowy poziom glukozy we krwi żylnej na czczo wynosi od 70 do 99 mg/dL (3.9 do 5.5 mmol/L). Wzrost poziomu glukozy do wartości 100-125 mg/dL (5.6-6.9 mmol/L) może oznaczać stan przedcukrzycowy. Z kolei dwa pomiary, w których wartość ta jest wyższa niż 126 mg/dL (7.0 mmol/L), może świadczyć o cukrzycy [1].

Wzrosty poziomu glukozy we krwi jest procesem normalnym i fizjologicznym. Zależy od przyjmowanych posiłków i występowania innych czynników. W cukrzycy organizm traci kontrolę nad regulacją poziomu glukozy we krwi, co może prowadzić do wielu powikłań. Dlatego warto wiedzieć, w jaki sposób utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi [2].

Jak dieta wpływa na poziom cukru?

Najważniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi jest prawidłowa i zbilansowana dieta. Najbardziej niekorzystnie na prawidłowy poziom glukozy wpływa nadmierne spożycie węglowodanów, spożywanie nieregularnych oraz zbyt obfitych posiłków. Należy unikać spożywania jasnego i słodkiego pieczywa oraz makaronu z białej mąki. Również spożywanie ryżu białego, kaszy mannej oraz słodyczy czy miodu, podnosi poziom cukru we krwi. Cukier można zastąpić słodzikami, które nie są cukrami i nie podnoszą tego poziomu [1-2].

Warzywa, pomimo że zawierają węglowodany i mogą podnosić poziom cukru we krwi, są zalecane w zbilansowanej diecie, nawet u cukrzyków. Należy jednak zachować umiar przy niektórych z nich, takich jak kukurydza konserwowa, groszek czy dynia. Podobnie sytuacja wygląda z owocami, które zawierają cukry proste. Najbardziej niekorzystnie na poziom glukozy we krwi wpływają banany, melony czy arbuzy oraz wszystkie owoce przetworzone, kandyzowane, w postaci syropów, czy słodzonych soków. Natomiast można spokojnie spożywać grejpfruty, poziomki czy czarną porzeczkę [2-3].

Co podwyższa poziom cukru?

Do produktów żywnościowych, podnoszących poziom cukru, należą:

• słodycze, takie jak czekolada, batony czekoladowe, cukierki, ciastka, ciasta i torty czy lody;
• produkty przetworzone z jasnej mąki np. białe bułki czy chleb, bułki maślane, drożdżówki, biały ryż, jasny makaron;
• warzywa np. kukurydza konserwowa, groszek, ziemniaki, bób;
• owoce np. melon, banan, arbuz, ananasy z puszki, owoce kandyzowane czy w syropie oraz przetworzone takie jak dżemy, czy marmolady;
• słodkie napoje gazowane i soki owocowe [1,4].

Czy istnieje związek między aktywnością fizyczną a poziomem cukru?

Zbyt duża lub zbyt mała aktywność fizyczna może powodować podwyższony poziom cukru we krwi. Problem pojawia się również w przypadku nadmiernego spożywania pożywienia, któremu towarzyszy niewystarczająca aktywność fizyczna. W takim przypadku występuje problem z zamianą glukozy w glikogen, który jest dla organizmu źródłem energii. Z tego względu dla każdego polecany jest umiarkowany i co najważniejsze regularny wysiłek fizyczny. Co kryje się pod tym terminem? Według zaleceń lekarzy jest to co najmniej 40 minut aktywności 3 razy w tygodniu. Może to być szybki marsz, bieganie, pływanie czy jazda na rowerze. Warto zacząć nawet od 10 minut dziennie, stopniowo wydłużając aktywność. W przypadku problemów z prawidłowym poziomem cukru we krwi niektóre sporty mogą być przeciwwskazane. Paralotniarstwo, szybownictwo, nurkowanie, wspinaczka górska czy skoki ze spadochronu należy skonsultować z lekarzem [1-3].

Jak stres wpływa na poziom cukru?

Podwyższony poziom glukozy we krwi występuje również podczas silnego stresu. Hormony stresu oddziaływają na wydzielanie oraz wrażliwość organizmu na insulinę. Zostało to nazwane hiperglikemią stresową. W niektórych przypadkach podwyższony poziom cukru we krwi może być również skutkiem występowania infekcji organizmu [2].

Jakie leki podwyższają poziom cukru we krwi?

Poziom cukru we krwi może się również podwyższyć w przypadku stosowania niektórych leków. Są to m.in.;

• preparaty przeciwpsychotyczne, stosowane w leczeniu schizofrenii — olanzapina (np. Olzapin czy Zolafren) i klozapina (np. Klozapol, czy Clopizam);
• leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego z grupy β-adrenolityków, takie jak propranolol (np. Propranolol WZF czy Propranolol Accord), metoprolol (np. Metocard czy Betaloc ZOK), hydrochlorotiazyd (np. Hydrochlorothiazidum Polpharma) oraz atenolol (np. Atenolol Sanofi);
• preparaty używane w transplantologii, zapobiegające odrzuceniu przeszczepu, takie jak cyklosporyna (np. Cyclaid czy Equoral), takrolimus (np. Advagraf czy Prograf) oraz syrolimus (np. Rapamune);
• glikokortykosteroidy stosowane w astmie czy reumatoidalnym zapaleniu stawów, takie jak deksametazon (np. Pabi-Dexamethason czy Dexamethasone Krka) [1,3].

Pod żadnym pozorem nie wolno samemu przerywać terapii zaleconych przez lekarza. Można regularnie kontrolować poziom glukozy we krwi i następnie wyniki skonsultować z lekarzem. Lekarz na tej podstawie może ocenić ryzyko i zaproponować inną terapię, jeżeli jest ona możliwa [4].