Czym jest woskowina i skąd się bierze?

Woskowina jest wydzieliną znajdującą się w uchu. Jest wydzielana w sposób naturalny w celu ochrony skóry przewodu słuchowego oraz zatrzymania zanieczyszczeń ze środowiska zewnętrznego. Woskowina składa się z lepkiej wydzieliny, złuszczonych komórek naskórka i włosów. Wydzielina naturalnie wypływa z uszu, jednak czasem zalegając, może wytworzyć czop, który zatyka przewód słuchowy [1].

Dlaczego czop woskowinowy jest niekorzystny dla ucha?

Powstanie czopu woskowinowego w uchu jest niekorzystne dla zdrowia ze względu na możliwość wystąpienia stanu zapalnego. Ponadto osoba z zatkanym uchem odczuwa nieprzyjemne dolegliwości, takie jak:

• zaburzenia słuchu, najczęściej niedosłuch;
• szumy w uszach;
• uczucie dyskomfortu;
• kaszel.

Dolegliwości te przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu. Wobec tego konieczne jest usuwanie woskowiny z ucha [1].

Skąd się bierze nadmiar woskowiny w uszach? Przyczyny

Woskowina naturalnie ma konsystencję, która wypływa na zewnątrz przewodu słuchowego. Podczas kąpieli ją wypłukujemy. Jednak w niektórych przypadkach może powstawać czop. Przyczyniają się do tego wady anatomiczne ucha, nadmiar włosów w przewodzie słuchowym, ale także utensylia, które są wkładane do ucha. Zaliczamy do nich na przykład stopery, waciki czy też resztki wacika po oczyszczaniu patyczkiem do uszu [1].

Jak usunąć czop woskowinowy z ucha?

W warunkach domowych jedynym bezpiecznym sposobem jak czyścić uszy jest stosowanie preparatów takich jak spray do czyszczenia uszu. W aptece można dostać bez recepty preparaty zawierające różnego rodzaju substancje ułatwiające rozpuszczanie czopu woskowinowego. Dzielimy je zasadniczo na dwie grupy:

Preparaty olejowe

Preparaty olejowe zawierają oleje naturalnego pochodzenia, najczęściej są to oliwa z oliwek, olej migdałowy, olej arachidowy czy oleje mineralne. Preparaty olejowe powodują rozrzedzenie woskowiny. Sprawiają również, że wosk staje się bardziej śliski i łatwiej wypływa z przewodu słuchowego. Do preparatów olejowych należą:

• Akustone: posiada w składzie mieszaninę oliwy z oliwek, oleju z migdałów, oleju jojoba, parafiny ciekłej i witaminy E. Nadaje się dla dorosłych oraz dzieci powyżej 3. miesiąca życia.
• Fonix higiena uszu: zawiera olej mineralny oraz olejek miętowy dający uczucie świeżości. Może go stosować u dzieci powyżej 3. miesiąca życia.
• Vaxol: zawiera oliwę z oliwek. Producent deklaruje bezpieczeństwo stosowania u noworodków.

Preparaty nieolejowe

Preparaty tego typu powodują upłynnienie woskowiny, tym samym zwiększając jej możliwości mieszania się z innymi substancjami. Ułatwia to znacznie wypływanie wosku z przewodu słuchowego. Do takich preparatów należą:

• Antotalgin natural: zawiera dokuzynian sodu oraz nalewkę z nagietka. Dokuzynian sodu jest związkiem powierzchniowo-czynnym, w związku z tym powoduje łatwiejsze usuwanie woskowiny. Jest to preparat dostępny w kroplach. W celu aplikacji konieczne jest położenie się na jednym uchu i wkropienie paru kropel. Następnie należy zostać w tej pozycji parę minut i powtórzyć z drugim uchem. Można stosować antotalgin u dzieci powyżej 1 roku życia.

• Solwax: zawiera glicerol i nadtlenek mocznika. Buteleczkę przed aplikacją należy ogrzać w dłoniach. Preparat jest przeznaczony dla dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia.

Czym czyścić uszy, czyli jaki preparat wybrać?

Kiedy decydujemy się na preparaty usuwające woskowinę, najpierw warto dopasować preparat do wieku. Niektóre wyroby nie są przeznaczone dla dzieci. W następnej kolejności musimy się zastanowić nad wyborem kropli czy sprayu. W przypadku kropli należy leżeć na jednym uchu przynajmniej 10-20 minut. Spray rozprowadzi substancję bardzo głęboko i może być aplikowany w pozycji pionowej.

Co w sytuacji, gdy spraye nie pomagają?

Profesjonalne czyszczenie ucha z woskowiny może zostać wykonane przez lekarza specjalistę lub audiologa. W przypadku, gdy zwykłe spraye z apteki nie pomagają, a ucho jest zatamowane woskowiną, konieczne może być podanie leków rozpuszczających lub mechaniczne usunięcie woskowiny za pomocą narzędzi, takich jak pęseta lub wziernik. Warto jednak pamiętać, że nie powinniśmy próbować samodzielnie usuwać woskowiny w domu, szczególnie jeśli posiadamy implikacje innych chorób ucha czy wrażliwe na uszkodzenia błony bębenkowej.

Spray do czyszczenia uszu — kiedy go nie wolno stosować?

Preparaty do czyszczenia uszu dostępne w aptece są na ogół uważane za bezpieczne w stosowaniu. Jedynymi przeciwwskazaniami, poza uczuleniem na któryś ze składników, są podejrzenia, że dolegliwości pojawiły się wskutek urazu ucha czy zabiegu operacyjnego [1].

Dlaczego nie można czyścić uszu patyczkiem ani świecą?

Czyszczenie uszu za pomocą patyczka może spowodować przesuwanie się woskowiny w stronę ucha wewnętrznego i uszkodzenie błony bębenkowej. Takie działanie nie oczyści ucha, a spowoduje wytwarzanie się czopu. Świecowanie przeprowadzane u osób, u których nie ma czopu woskowinowego nie dość, że nie oczyści ucha, to może je zatkać. W niektórych przypadkach wosk spływał do wnętrza ucha. Obie metody nie przynoszą efektów oraz mogą stanowić zagrożenie dla naszych uszu. Jeśli czujemy, że oczyszczanie za pomocą dostępnych preparatów nie przynosi skutków, warto udać się do laryngologa, który usunie woskowinę w profesjonalny sposób [1].

Jak zapobiegać tworzeniu się czopów woskowinowych? 5 wskazówek

Aby zapobiegać tworzeniu się czopów woskowinowych w uszach, warto przestrzegać kilku zasad profilaktycznych:

1. Unikaj wprowadzania czegokolwiek do uszu, takich jak patyczki higieniczne lub inne ostre przedmioty. Wprowadzanie tych przedmiotów do ucha może przesuwać woskowinę w głąb kanału słuchowego i prowadzić do powstania czopów woskowinowych.
2. Przeprowadzaj regularną, codzienną higienę małżowiny usznej. Oczyść zewnętrzną część ucha, używając ciepłej wody i łagodnego mydła. Należy unikać stosowania agresywnych detergentów, które mogą podrażniać skórę.
3. Unikaj nadmiernego używania kosmetyków do uszu. Niektóre produkty do pielęgnacji uszu, takie jak olejki mineralne lub spraye, mogą przyczyniać się do powstawania większej ilości woskowiny. Oczyść uszy tylko wtedy, gdy faktycznie jest to konieczne.
4. Jeśli masz skłonność do produkcji nadmiaru woskowiny, skonsultuj się z lekarzem lub audiologiem. Specjalista może przepisać leki lub zalecić regularne usuwanie woskowiny, aby zapobiec tworzeniu się czopów.
5. Chronić uszy przed nadmiernym zanieczyszczeniem. Często wystawianie uszu na kurz, dym, czy zanieczyszczenia może powodować powstawanie większej ilości woskowiny. Należy unikać takich sytuacji, a jeśli to niemożliwe, można rozważyć noszenie zatyczek do uszu w takich środowiskach.